ରାଜି ସଂସ୍କରଣ
ପ୍ରାପ୍ତିସ୍ଥାନ
ଓଡିଶା ଜଗନ୍ନାଥ କମ୍ପାନି
ଶ୍ରୀ ଜଗନ୍ନାଥ ସିଂହ
ବାଲୁବଜାର, ପୋ:ଚାନ୍ଦନୀଚୌକ
କଟକ
ବତ୍ରିଶ ସିଂହାସନ
ସୁଧର୍ମା ସଭାରେ ଇନ୍ଦ୍ରଙ୍କର ଗନ୍ଧର୍ବସେନ ପ୍ରତି ଶାପ
ଜୟ ଜୟ ସଦାଶିବ ଗଉରୀରମଣ ।ଜୟ ଜଟାଜୁଟଧର
ନ୍ତ୍ରିଲୋକ ଶରଣ । ଦୀନବନ୍ଧୁ କୃପାସିନ୍ଧୁ, ଏକାମ୍ର ବିହାରୀ ।
ଭକତବତ୍ସଳ ପ୍ରଭୁ ନ୍ତ୍ରିପୁରବଇରୀ । ତୁମ୍ଭ ଶ୍ରୀଚରଣେ କରେ ବିନତି
ବିଶେଷ । ପୁର୍ଣ୍ଣକର ମନୋବାଞ୍ଛା ପ୍ରଭୁ ନ୍ତ୍ରିଲୋକେଶ ।
ଭାଷା ପଦ୍ୟରଚନାରେ ଦ୍ୱାନ୍ତ୍ରିଂଶ ପୁତ୍ତଳି । ବିଷୟ ବର୍ଣ୍ଣନା ଆଶେ ବସିଅଛି
ଭାଳି । ଆଜ୍ଞା ଦିଅ ହେଉ ଶେଷ ନିର୍ବିଘ୍ନରେ ତାହା ।
ତୁମ୍ଭ ବିନାଜଗତରେ ନାହିଁ କେହି ସାହା ।
-୦-
ଏଥୁଅନ୍ତେ ସାଧୁଜନେ ମନ ଦେଇ ଶୁଣ ।
ପବିତ୍ର ଅଟଇଏହି କଥା ପୁରାତନ ।
ବନ୍ତ୍ରିଶ ସିଂହାସନ ଯେ ନାମ ୟାର ଅଟେ ।ା
କଥା ଛଳେ ନୀତିଶାସ୍ତ୍ର ପୂରିଅଛି ପେଟେ ।
ସ୍ୱର୍ଗ ପୁରେ ଦିନକରେଇନ୍ଦ୍ରଙ୍କ ସଭାରେ ।
ନୃତ୍ୟକଲେ ଅପସରା ଗାନ୍ଧାର ବିଧିରେ ।
ଦେଖୁଦେଖୁ ନୃତ୍ୟେ ଭୋଳ ହେଲେ ମଘବାନ ।
ଉପହାସ କଲା ତାଙ୍କୁସେ ଗନ୍ଧର୍ବସେନ ।
ତାହା ଜାଣୀ ଶାପ ଦେଲେ କୋପେ ପୁରନ୍ଦର ।
ଏହିକ୍ଷଣିଦୁରାତ୍ମା ତୁ ଛାଡି ସ୍ୱର୍ଗପୁର ।
ଗର୍ଦ୍ଦଭ ରୁପରେ ହୁଅ ମର୍ତ୍ତ୍ୟକ୍ଷଣିରେ ଜାତ ।
ଉପହାସ ପ୍ରତିଫଳ ଭୁଞ୍ଜ ତୁ ବହୁତ ।
ଶାପଶୁଣୀ ମହାଭୟେ ସେ ଗନ୍ଧର୍ବସେନ ।
ସବିନୟେ ପାଦେ ତାଙ୍କ କଲାନିବେଦନ ।
ନ ଜାଣି ମୁଁ ଅପରାଧ କଲି ତୁମ୍ଭ ପାଶ ।କ୍ଷମାକର
ମୋର ପ୍ରଭୁ ଏକବାର ଦୋଷ । ପ୍ରଭୁ ଯେବେ ଭୃତ୍ୟ ଦୋଷ କ୍ଷମା
ନ କରଇ । ତାର ଆଉ ପରିତ୍ରାଣ ନ୍ତ୍ରିଲୋକରେ ନାହିଁ । ଗନ୍ଧର୍ବର
ଏ ବିନତି ଶୁଣି ବଜ୍ରପାଣି । କୋପ ଶାନ୍ତ କରି ତାକୁ କହିଲେ ଏ
ବାଣୀ । ଆମ୍ଭର ଆଜ୍ଞାରେ ଗଧ ରୂପ ନିଶ୍ଚେ ହେବୁ ।
ମର୍ତ୍ତ୍ୟପୁରେଭଦ୍ରସେନ ରାଜ୍ୟେ ଜନମିବୁ ।
ଦିବସରେ ଗଧ ହୋଇ ବୁଲୁଥିବୁତହିଁ ।
ଗନ୍ଧର୍ବ ହୋଇବୁ ପୁଣି ରାତ୍ର ହେଲେ ଯାଇ । ବିହରିବୁ
ଦେବଯାନେ ମହା ସମାରହେ । ଭ୍ରମିବୁ ରଜନୀ ଶେଷେ ସେହି
ଗଧ ଦେହେ । ଭଦ୍ରସେନ ଦୁହିତାକୁ ତହିଁ ବିଭା ହେବୁ ।ରସ
ରଙ୍ଗେ ରାତ୍ରି ସାରା ସୁଖେ କଟାଇବୁ ।
ଯେ କାଳେ ଦଗଧ ହେବ ସେଗଧ ଶରୀର ।
ସେହି ସମୟରେ ଶାପମୁକ୍ତ ହେବ ତୋର ।
ମର୍ତ୍ତ୍ୟପୁର ଛାଡି ପୁଣି ଆସି ସ୍ୱର୍ଗପୁରେ । ବିହରିବୁ ପୂର୍ବପରି ମହା
ଆନନ୍ଦରେ । ଏତେ ଭାଷି ନିଜ ପୁରେ ଗଲେ ମଘବାନ ।
ଜନମିଲା ଗଧ ହୋଇ ସେ ଗନ୍ଧର୍ବସେନ ।
ମର୍ତ୍ତ୍ୟେ ଭଦ୍ରସେନ ନରପତିଙ୍କରାଜ୍ୟରେ ।
ଦିନଯାକ ଭ୍ରମୁଥାଇ ପୁଷ୍କରଣୀ କୂଳେ ।ରାତ୍ର ହେଲେ
ନିଜ ରୁପେ କରଇ ଭ୍ରମଣ । ଏହିରୁପେ ଗଲା ବହି ତହିଁ କେତେ
ଦିନ । ଜଗନ୍ନାଥ ସିଁହ କହେ କଲା କର୍ମଫଳ ।
ଭୂଞିଲା ଗନ୍ଧର୍ବସେନନୋହିଲା ବିଫଲ ।
-୦-
ଏହା ପରେ ଯାହା ହେଲା ଶୁଣ ଦିବ୍ୟରସ ।ଗଧରୁପେ
ସେ ଗନ୍ଧର୍ବ ତହିଁ କରେ ବାସ । ଦିନେକ ସେ ବାଟେ ଏକ ଗରିବ
ବ୍ରାହ୍ମଣ ।ଭିକ୍ଷା ମାଗି ଯାଉଥିଲେ ହରି ତାଙ୍କ ନାମ । ଡାକି ସେ
ଗନ୍ଧର୍ବ ତାଙ୍କୁ କହିଲା ଏ ବାଣୀ । କହିବି ମୁଁ କଥାଟିଏ ଶୁଣ
ଦ୍ୱିଜମଣି । ଭଦ୍ରସେନ ନରପତି ନିକଟକୁ ଯିବ ।
ବିନାଭୟେ ତାଙ୍କୁ ଏହି କଥାଟି କହିବ ।
ତାଙ୍କ କନ୍ୟାଟିକୁ ମୋତେ ବିଭା କରାଇବେ ।
ନ କଲେ ମୋ ଯୋଗୁଁ ସର୍ବନାଶ ହିଁ ଭୋଗିବେ । ଏହା ଶୁଣି
ବିପ୍ରବର ଚଞ୍ଚଳେ ଚଳିଲା ।ଭଦ୍ରସେନ ନରପତି ପାଶେ ପହୁଞ୍ଚିଲା ।
ସଭାତଲେ ଉଭା ହୋଇ କହଇ ବଚନ । ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ଘଟଣା
ଏକ ଶୁଣ ନରରାଣ । ସରସୀ ତୀରରେ ଏକ ଗଧ ଚରୁଥିଲା ।
ଆସୁଥିଲି ଡାକି ମୋତେ ଏହା ବଖାଣିଲା । ଆଜ୍ଞା ମୋର ଶୀଘ୍ର
ଯାଇ କହିବୁ ରାଜାକୁ । କନ୍ୟା ତାର ଅଛି ବିଭା ହେଉସେ ଆମ୍ଭଙ୍କୁ ।
ନ କରିବ ଯେବେ ମୁହିଁ କହୁଛି ଅବଶ୍ୟ । ମୁହୂର୍ତ୍ତକେ ରାଜ୍ୟ ତାର
କରି ଦେବି ଧ୍ୱଂସ । ଏହା ଶୁଣି ମହାରାଜା ପ୍ରଜ୍ୱଳିତ ହୋଇ ।
ବ୍ରାହ୍ମଣକୁ ତିରସ୍କାର ବହୁତ କରଇ । ଅପମାନ ପାଇ ବିପ୍ର ଗଲା
ବାହୁଡିଣ । ଗଧ ଆଗେ ସବୁ କଥା କରିଲା ବର୍ଣ୍ଣନ ।
ବ୍ରାହ୍ମଣଯାଆନ୍ତେ ସେହୁ ରାଜା ଭଦ୍ରସେନ ।
ପାତ୍ର ମନ୍ତ୍ରୀ ଯାଇ ତାଙ୍କୁ କହିଲାବଚନ ।
ଦେଖ ବେଗେ ଚାର ପେଷି କେବଣ ସେ ଗଧ ।
ରାଜଦୁଲାଲୀକୁ କିପାଁ କରିଅଛି ସଧ ।
କିବା ମାୟାରୁପୀ ଅଟେ ସେହି
ନିଶାଚର । ନ ବୁଝିବା ଆମ୍ଭ ପକ୍ଷେ ନୁହେଁ ସୁବିଚାର ।ଏହା ଶୁଣି
ଦୁତମାନେ ବେଗେଣ ଧାଇଁଲେ । ସରୋବର ତୀରେ ଯାଇଁ ଗଧକୁ
ଭେଟିଲେ । ରାଜଦୁତ ଦେଖି ଗଧ କୋପେ ଥରହର । ବୋଲେ
ନ ଚିହ୍ନିଲା ମୋତେ ତୁମ୍ଭ ନୃପବର ।
ମୋହ ଆଜ୍ଞା ଅବଜ୍ଞା ସେ କଲା
ନ୍ତ୍ରୁରମତି । ଜାଣିଥାଅ ନିଶ୍ଚେ ତାର ଘଟିବ ବିପତ୍ତି ।ଏହା ଶୁଣି
ଦୁତ ଭୟେ କଲେ ପଳାୟନ ।ଗଧ ପଣ ରାଜା ଅଗେ କରିଲେ
ବର୍ଣ୍ଣନ । ଶୁଣି ରାଜା ମନ ମଧ୍ୟେ ହୋଇ ଆଚମ୍ବିତ ।ପାନ୍ତ୍ର ମନ୍ତ୍ରୀ
ଘେନି ତହିଁ ଗମିଲେ ତ୍ୱରିତ ।
ପ୍ରଶ୍ନକଲେ କିଏତୁମ୍ଭେ ହେ ଗର୍ଦ୍ଦଭରାୟ ।
ପିତାମାତା କୁଲ ଆଦି ଦିଅ ପରିଚୟ । ରାଜାବାକ୍ୟ ଶୁଣି ଗଧ
ପୁର୍ବର କାହାଣୀ । ଯାହା ହୋଇଥିଲା ତାହା କହିଲା ବଖାଣୀ ।
ଶୁଣି ସବୁ ନରପତି ଆନନ୍ଦିତ ହେଲେ ।
ଗଧ ସନ୍ନିଧାନେ ଭାବି କଥାଏକହିଲେ ।
ହେ ଗନ୍ଧର୍ବରାଜ ଆଜି ରଜନୀ ଭିତରେ ।ମୋ ନବର
ଚାରିଦିଗେ ପାଚେରି ସୁନାରେ । କରିପାରେ ଯେବେ କନ୍ୟା କରିବି
ପ୍ରଦାନ । ସତ୍ୟ ସତ୍ୟ ବାଣୀ ମୋର ନହୋଇବ ଆନ । ଏହା
କହି ନିଜପୁରେ ଗଲେ ନରସାଇଁ ।
ଜଗନ୍ନାଥ ସିଂହ ଗୀତ ରସରେଭଣଇ ।
ରାଜଦୁହିତା ସଙ୍ଗେ ଗନ୍ଧର୍ବସେନଙ୍କ ପରିଣୟ
ଭଦ୍ରସେନ ରାଜା ମୁଖୁଁ ଏ ବଚନ ଶୁଣି ।ଗଧରୁପୀ ଯୋଗଧ୍ୟାନେ
ବସିଗଲା ପୁଣି । ମନେ ମନେ ଇନ୍ଦ୍ରଙ୍କୁ ସେ କଲା ବହୁ ସ୍ତୁତି ।
ସ୍ୱର୍ଗପୁରେ ସୁରପତି ଜାଣିଲେ ଝଟତି । ବିଶ୍ୱକର୍ମାଙ୍କୁ ସେ ଡାକି
ଦେଲେ ଉପଦେଶ । ଭଦ୍ରସେନ ନଗରକୁ ଯିବ ହେ ଅବଶ୍ୟ ।
ରାତ୍ର ମଧ୍ୟେ ତିଆରିବ ସୁବର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରାଚୀର । ନ ଜାଣିବେ ନରପତି ଆଉ
ନାରୀ ନର । ଆଜ୍ଞା ପାଇ ବିଶ୍ୱକର୍ମା ବେଗେ ଗଲା ଚଳି । ଭଦ୍ରସେନ
କଟକରେ ଗଢିଲା ପାଚେରି ।ସୁବର୍ଣ୍ଣରେ ନିର୍ମିତ ସେ ଦିଶେ ଅଦଭୁତ ।
ହୀରା ନୀଳା ଆଦି ରତ୍ନେ ହୋଇଛି ଜଡିତ । କାର୍ଯ୍ୟ ଶେଷ କରି ସେହୁ
ଗଲା ଅଲକ୍ଷିତେ ।କିଛିକ୍ଷଣ ପରେ ରାତ୍ରି ପାହିଲା କିଞ୍ଚତେ ।
ପ୍ରଭାତରୁନିଦ୍ରା ତେଜି ଦେଖେ ନରବର ।
ବେଢିଅଛି ଗଡଯାକ ସୁବର୍ଣ୍ଣପ୍ରାଚିର ।
ଚରିଦ୍ଵାର ମନୋହର ଦିଶେ ଚତୁର୍ଦ୍ଦିଗେ ।
ହିରାନୀଲା ମଣିମାଳାତହିଁରେ ଝଟକେ ।
ଦେଖି ମନେ ବିଚାର ସେ କରେ ନରଗଣ ।
ଗଧ ନୁହେ ନିଶ୍ଚେଁ ଅଟେ ସେ ଗନ୍ଧର୍ବସେନ । ଅନ୍ତପୁରେ ତହୁଁ ରାଜା
ବେଗେଣ ମିଲିଲେ । ରାଣୀ ଆଗେ ଗଧ କଥା ବୁଝାଇ କହିଲେ ।
କନ୍ୟା ବିଭାଘର କଥା ତହିଁ କଲେ ସ୍ଥିର ।
ସରୋବର ତୀରେ ରାଜା ତୋଲିଲେ ନବର ।
ଶୁଭବେଳେଶୁଭଲଗ୍ନେ କନ୍ୟ।ଟିକୁ ନେଲେ ।
ଊତ୍ସବ କରାଇ ଗଧ କରେ ସମର୍ପିଲେ ॥ ଗାନ୍ଧର୍ବ ବିଧିରେ ତହିଁ
ବଢିଲା ବିବାହ । ସୈନ୍ୟ ଘେନି ନରପତିହୋଇଲେ ବିଦାୟ ॥
ଗଧପାଶେ ରାଜକନ୍ୟା ରହିଲା ସେଠାରେ ।
ଅସ୍ତଗିରି ଶିରେ ଦିନନାଥଆରୋହିଲେ ॥
ଦିବା ଅନ୍ତେ ସେ ଗନ୍ଧର୍ବ ଧରିଲା ସ୍ଵଅଙ୍ଗ ।ଅଦଭୁତେ
ମୂର୍ତ୍ତିମନ୍ତ ହେଲା କି ଅନଙ୍ଗ ॥ ଅତି ଆନ୍ନନ୍ଦରେ ତାଙ୍କୁ ଦେଖି ର।ଜ
ସୂତା । କଲା ଆଲିଙ୍ଗନ ମନୁ ଛାଡି ଘୋର ଚିନ୍ତା ॥ ନାନା କଉତୁକେ
କେଳି ବଢିଲା ଅଶେଷ । ପୁଣି ଗଧ ହେଲା ଯହୁଁ ରାନ୍ତ୍ରହେଲା ଶେଷ ॥
କେତେଦିନ ଏହିପରି ସୁଖେ ବହିଗଲା ।ଦିନୁ ଦିନ ବେନିଙ୍କର
ପୀରତି ବଢିଲା । ଗନ୍ଧର୍ବକୁ ରକ୍ଷାକର ସଙ୍କଟୁ ଶ୍ରୀହରି । ଜଗନ୍ନାଥ
ସିଂହ ଭଣେ ପଦ୍ୟବନ୍ଧ ଧରି ॥
---
ଶକାଦିତ୍ୟଙ୍କ ଜନ୍ମ
ଏ ଉତ୍ତାରେ ଶୁଣ ନରେ ହୋଇ ସ୍ଥିର ଚିତ୍ତ । କହୁଅଛି
ଶକାଦିତ୍ୟ ଜନମ ଚରିତ ॥ ରାଜଜେମା ସଙ୍ଗେ ସେହି ଗନ୍ଧର୍ବ
ରାଜନ । ରତିଭୋଲେ ନିଶି ବଞ୍ଚୁ ଥାଇ ନୀତି ଦିନ ॥ ଦାସୀ ଏକ
ଜେମାଙ୍କର ଥିଲା ସେହି ପୁରେ ।
ବିହରିଲା ସେ ଗନ୍ଧର୍ବ ସେ ଦାସୀସଙ୍ଗରେ ॥
ଜାଣେ ନାହିଁ ରାଜଜେମା ଗୁପ୍ତ ସମାଚାର । କେତେଦିନ
ପରେ ଗର୍ଭ ସଞ୍ଚରିଲା ତାର । ଚାରିଆଡେ ଏ ଖବର ପ୍ରକାଶ ପାଇଲା ।
ପୁତ୍ରଟିଏ ଶୁଭାବେଳେ ସେହୁ ପ୍ରସବିଳା ॥ ର।ଜ ଚକ୍ରବର୍ତ୍ତୀ ଚିହ୍ନ ଦେହେ
ବିରାଜଇ । ଦେଖି ତାକୁ ଆନନ୍ଦରେ ଗନ୍ଧର୍ବ ଭାଷଇ ॥
ଏହା ନାମଶକାଦିତ୍ୟ ହେଉ ଏ ଧରାରେ ।
ଫେରାଇ ରଖିବ କୀର୍ତ୍ତି ଶକ ସେ
ନାମରେ ॥ ଦଶସିଂହ ବଳ ଦେହେ ବହିବା ସେ ଯାଣ । ଏହା କହି
ଯତ୍ନେ ସେହୁ ପାଲଇ ନନ୍ଦନ ॥
ରାଜସୁତା ସଙ୍ଗେ କଲା ସୁଖେ ବିହ-
ରଣ । ଏଥୁ ଅନ୍ତେ ଯାହା ହେଲା ଶୁଣ ସାଧୁଜନ । ରାଜକନ୍ୟା
ଶୁଭଯୋଗେ ହେଲା ଗର୍ଭବତୀ । ଦିନୁ ଦିନ ଦେହେ ତାର ପ୍ରକାଶିଳା
ଜ୍ୟୋତି ॥ ଏ ବାରତା ପାଇ ରାଜା ବୀର ଭଦ୍ରସେନ । ପାତ୍ର ମନ୍ତ୍ରୀ
ଅମ।ନାତ୍ୟ ସଙ୍ଗତେ ଘେନିଣ ॥
ଦୁହିତାକୁ ଦେଖିବାର ଇଚ୍ଛା ମନେକରି ।
ବହୁବିଧ ଉପହାର ଦ୍ରବ୍ୟମାନ ଧରି ॥ ସରୋବର ତିରବାସେ
ହୋଇଲେ ପ୍ରବେଶ । ପିଅରଙ୍କୁ ଦେଖି ଜେମା ହେଲା ହସ ହସ ॥
ଓଲଗି ହୋଇଣ କହେ ସୁମଧୁର ବାଣୀ । ଶୁଣ ତାତ ସ୍ଥିର ମନେ
ଅପୂର୍ବ କାହାଣୀ ॥ ଜାମାତା ତୁମ୍ଭର ଦିନେ ଗଧ ହୋଇଥାନ୍ତି।
ଅପୂର୍ବ ଗନ୍ଧର୍ବ ମୂର୍ତ୍ତୀ ରାତ୍ରରେ ଧରନ୍ତି ॥ ଏହି ଗୃହଦ୍ଵାରେ ପଡିଥାଇ
ଗଧ ଦେହ । ଆନନ୍ଦିତ ହେଲେ ଶୁଣି ନୃପ ମହାଶୟ ॥
ଡଗରକୁଡାକି ଏହା କହିଲେ ରାଜନ ।ଆଜରାତ୍ରେ କରିବୁ ତୁ ଏପରି
ବିଧାନ ॥ ଯେତେବେଳେ ଗଧ ଦେହ ଗନ୍ଧର୍ବ ଛାଡିବ ।
ସେ ଗଧ କୁ ଏହିଠାରୁ ବହି ଘେନିଯିବ ॥
ଅନଳ ଲଗାଇନଦୀକୂଳେ ପୋଡିଦେବ ।
ଏ କଥାଟି ଗୁପ୍ତ ହେବ କେହି ନ ଜାଣିବ ॥
ଆଜ୍ଞା ପାଇ ସେ ଡଗର ତହିଁ ଜଗିଥିଲା ।
ଗଧ ଦେହ ଭସ୍ମ କଲା କେହି ନ ଜାଣିଲ॥
ଗଧ ଦଗଧ ହେବା ଦେଖି ସେ ଗନ୍ଧର୍ବସେନ ।
ଡକାଇଲା ମହା ସମାଦରେ ନରଗଣ ॥
କହଇ ଗନ୍ଧର୍ବସେନ ଶୁଣ ନରସ।ଇଁ ।
ତୁମ୍ଭକନ୍ୟା ଗର୍ଭେ ଅଛି ସନ୍ତତି ଏକଇ ॥
ହୋଇବ ସେ ମହାଧନୁର୍ଦ୍ଧର ଧରଣୀରେ ।
ଶତସିଂହ ବଳ ଶେହୁ ବହିବ ଶରୀରେ ॥
ଏକଛତ୍ର ରାଜତ୍ଵ ସେ କରିବ ଜଗତେ ।
ବିକ୍ରମାଆଦିତ୍ୟ ନାମେ ଖ୍ୟାତ ହେବ ସତେ ॥
ପାଳ ତୁମ୍ଭ କନ୍ୟା ଯତ୍ନେ ଆହେ ନରପତି ।
ଯିବି ସ୍ଵର୍ଗପୁର ଶାପୁ ପାଇଲି ମୁକତି ॥
ଏତେ କହି ସେ ଗନ୍ଧର୍ବ ଶୂନ୍ୟମ।ର୍ଗେ ଗଲା ।
ରାଜନନ୍ଦିନୀର ମାନେ ଗୁରୁ ଚିନ୍ତା ହେଲା ॥
ଗନ୍ଧର୍ବର ଶାପଫଳ ହେଲା ସମାପତି ।
ଜଗନ୍ନାଥ ସିଂହ କହେ ସୁରି ଉମାପତି ॥
ବିକ୍ରମାଦିତ୍ୟଙ୍କର ଜନ୍ମ ଓ ରାଜକନ୍ୟ।ର ସ୍ଵର୍ଗାରୋହଣ
ଏଥୁଅନ୍ତେବିଚ।ରଇ ରାଜା ଭଦ୍ରସେନ ।
ଗନ୍ଧର୍ବର ବୀର୍ଯ୍ୟା ପୁତ୍ର ଲଭିଲେ ଜନମ॥
ସର୍ବନାଶ କରି ଦେବ ନିଶ୍ଚିୟ ସେ ମୋର ।
ରାଜ୍ୟ ନେଇଯିବ ଖଟାଇଣ ବ।ହୁ ବଳ ॥
ଏତେ ଭାବି ଦୁଆରୀକି ନିକଟେ ଡକାଇ ।
ଜଗିଥିବୁ ଏ କନ୍ୟାକୁ ଆକଟେ କହଇ ॥
କୁମର ଜନ୍ମିଲେ ମୋତେ କହିବୁ ତୁରିତେ ।
ଏତେ କହି ନରପତି ଗଲେ ଇଚ୍ଛାମତେ ॥
ପିତାର ବିଚାର ଜାଣି ଗନ୍ଧର୍ବ ଦୁହିତା ।
ମନ ମଧ୍ୟେ ବାରମ୍ବାର କଲା ଘୋର ଚିନ୍ତା ॥
ବିଚ।ରଇ ଥିଲା ପୂର୍ବେ ଦୁଷ୍ଟ କଂସ ଦୈତ୍ୟ ।
ବନ୍ଦୀ କରି ଭାଗିନୀକୁ ରଖିଲା ତୁରିତ ॥
ଅନିମିତ୍ତେ ଛଅ ପୁତ୍ର ତାର କଲା ନାଶ ।
ସ୍ଵାମୀ ଥିବା ଯୋଗୁଁ କେବେ ନ ଛ।ଡଇ ଆଶ॥
ଭାଗ୍ୟବଲେ ପୁଣି ତାର କୃଷ୍ଣ ଜନମିଲେ ।
ଗୋପେ ବଢି କଂଶାସୁର ଜୀବନ ନଶିଲେ ॥
ପତି ମୋର ଛାଡି ମୋତେ ଗଲେ ସ୍ଵର୍ଗପୁର ।
କିପରି ବଞ୍ଚିବି ପୁତ୍ର ହୋଇଲେ ଅନ୍ତର ॥
ଏହାଭ।ବି ସେହି କନ୍ୟା ମୁଷଳଟେ ଆଣି ।
ବେନି କରେ ଧରି ଗର୍ଭେ ପିଟିଲାକ ପୁଣି ॥
ମୁଷକ ବଚ୍ଚାନ୍ତେ ରାଜକନ୍ୟା ପ୍ରାଣ ଗଲ। ।
ପୁତ୍ର ଗୋଟି ନିର।ପଦେ ଜନମ ଲଭିଲା ॥
ତାହା ଦେଖି ଦ୍ଵାରପାଳ ରାଜା ପାଶେ ଧ।ଇଁ ।
ଦେଖିଲ। ସନ୍ଦେହ ସବୁ ଦେଲାକ ଜଣାଇ ॥
ତୁମ୍ଭ ସୂତା ଏକ ପୁତ୍ର କରି ଆଜି ଜାତ ।
ପଡିଅଛିଭୂମିପୃଷ୍ଟେ ହରାଇ ଜୀବିତ ॥
ଏହା ଶୁଣୀ ଭଦ୍ରସେନ ଶୀଘ୍ରେ ଗଲା ଚଳି ।
କନ୍ୟା ମୃତ୍ୟୁ ଦେଖି ରାଜା ଛାଡିଲା ବୋବାଳି ॥
ପୁତ୍ରଗୋଟି ରାଜା ତହୁଁ ନିରୋପି ଦେଖିଲା ।
ରାଜଚିହ୍ନ ବିରାଜିତ ତେଜ ଅନର୍ଗଳା ॥
ଘେନେଇ ସେ କୁମାରକୁ ନିଜେ ଯାଇ ପୁରେ ।
ସମର୍ପିଲା ରାଣୀ ପାଶେ ଆନନ୍ଦ ମନରେ ॥
ପୁତ୍ରଟି ଆମ୍ଭର ବୋଲି ରାଣୀ ଆଗେ କହି ।
ଦଗଧ କଲା କନ୍ୟା ଶବ ଅନଳେ ପକାଇ ॥
ରାଣୀ ସେହି କୁମରକୁ ସନ୍ତାନ ଭାବରେ ।
ପାଳୁଥାନ୍ତି ପ୍ରତି ନିତ୍ୟ ମହା ଆନନ୍ଦରେ ॥
ପୁରୋହିତ ଡକାଇଣ ରାଜା ଯଥାକୃତ୍ୟ ।
ବିଧିକରି ନାମ ଦେଲେ ବିକ୍ରମ ଆଦିତ୍ୟ ॥
ଯଥାକ।ଳେ ବିଦ୍ୟାଶିକ୍ଷା କୁମର କରଇ ।
ଜ୍ୟେଷ୍ଠ ଭାଇ ଶକ।ଦିତ୍ୟ ସଙ୍ଗେ ତାର ଥାଇ ॥
କହେ ଜଗନ୍ନାଥ ପ୍ରଭୁ ରଖିବେ ଯାହାକୁ ।
କେ ଅଛି ଜଗତ ମଧ୍ୟେ ମ।ରିବ ତାହାକୁ ॥
ବିକ୍ରମାଦିତ୍ୟଙ୍କୁ ରାଜ୍ୟରୁ ବାହାର କରାଇବା ଲାଗି
ତିଳେତ୍ତମା କଳ୍ପନା
ଏଥୁଅନ୍ତେ ଭାଇ ଦୁହେଁ ଏକମେଳ ହୋଇ ।
ଆନନ୍ଦରେ ଖେଳୁଥାନ୍ତି ସ୍ନେହଭାବ ବହି ॥
ବେଦ ବିଦ୍ୟା ଧନୁର୍ବେଦ ଅସ୍ତ୍ର ଶାସ୍ତ୍ରମାନ ।
ଶିକ୍ଷା କରି ବେନିଭାଇ ହୋଇଲେ ନିପୁଣ ॥
କାଳକ୍ରମେ ଶକ।ଦିତ୍ୟ ଯୌବନ ପାଇଲେ ।
ତାହା ଦେଖି ଭଦ୍ରସେନ ଆନନ୍ଦିତ ହେଲେ ॥
କନ୍ୟା ଖୋଜିବାର ଲାଗି ପଠାଇଲେ ଦୂତ ।
କୋଶଳ ଦେଶରେ ଥିବା ପାଇଲେ ତଦନ୍ତ ॥
ରୂପ ଗୁଣ ଲାବଣ୍ୟରେ ଅଟେ ଅନୁପମା ।
ଏଣୁ ତାର ନାମ ହୋଇଥିଲା ତିଳୋତ୍ତମା ॥
ସେ କନ୍ୟାକୁ ଶକ।ଦିତ୍ୟ ସଙ୍ଗେ ବିଭାକଲା ।
ଏହିପରି କେତେଦିନ ବିତି ଚାଲିଗଲା ॥
ଦିନେ ବିଚାରଇ ମନେ ରାଜା ଭଦ୍ରସେନ ।
ଶକ।ଦିତ୍ୟେ ସମର୍ପିବିରାଜ ସିଂହାସନ ॥
ଡକାଇଲା ସବୁ ପାତ୍ରମନ୍ତ୍ରୀ ଅମ।ନାତ୍ୟ ।
ଶକାଦିତ୍ୟ ଶିରେ ଟେକାଇଲା ରାଜଛତ୍ର ॥
ବାନପ୍ରସ୍ଥ ଆଶ୍ରମକୁ ଗଲେ ଭଦ୍ରସେନ ।
ଏଥୁଅନ୍ତେ ଯାହା ହେଲା କହୁଅଛି ଶୁଣ ॥
ତିଳୋତ୍ତମା ରୂପେ ଶକାଦିତ୍ୟ ମୁଗ୍ଧ ହୋଇ ।
ସବୁବେଳେ କ୍ରୀଡା କରେ ଅନ୍ତଃପୁରେ ଥାଇ ॥
ରାଜ୍ୟଘୋଷ ହାନି ଲାଭ କିଛି ନ ବୁଝିଲା ।
ଅରାଜକ ପୃଥିବି ପରି ଦେଶ ହୋଇଗଲା ॥
ପାତ୍ର ମନ୍ତ୍ରୀ ପ୍ରଜାଗଣ ବିରସ ହୋଇଲେ ।
କେତେ ମଧ୍ୟ ଦେଶ ଛାଡି ଅନ୍ୟ ଦେଶେ ଗଲେ ॥
ପ୍ରଜାଙ୍କ ଦୁଃଖ ନ ସହି ବିକ୍ରମ ଆଦିତ୍ୟ ।
ଅନ୍ତଃପୁର ମଧ୍ୟେ ଯାଇ ହେଲେ ଉପସ୍ଥିତ ॥
ଭାଇ ଆଗେ ରାଜ୍ୟ ନାଶ ବିଷୟ ବର୍ଣ୍ଣିଲେ ।
ତାହା ଶୁଣି ଶକାଦିତ୍ୟ ଲଜ୍ଜିତ ହୋଇଲେ ॥
ଅନ୍ତଃପୁର ଛାଡି ଶେହୁ ତତକ୍ଷଣେ ଗଲେ ।
ରାଜନୀତି ଅନୁରୂପେ ପରଜା ପାଳିଲେ ॥
ତିଳୋତ୍ତମା ଏହ। ଦେଖି କୋପ ମାନସରେ ।
ଶଯ୍ୟା ଛାଡି ଭୂମି ପରେ ନୀରବେ ଶୋଇଲେ ॥
ରାଜ୍ୟଭାର ବୁଝି ଶକାଦିତ୍ୟ ନରପତି ।
ଅନ୍ତଃପୁରେ ପହୁଞ୍ଚିଲେ ପ୍ରବେଶନ୍ତେ ରାତ୍ରି ॥
ପ୍ରିୟବତୀ ତିଳୋତ୍ତମା ଭୂମିରେ ଶୟନ ।
ଦେଖି ତାକୁ ପଚାରନ୍ତି ମଧୁର ବଚନ ॥
ଆଗୋ ପ୍ରିୟେ କରିଅଛ ମ।ନ କି କାରଣେ ।
କହ ମୋର ଆଗେ ତାହା ନ ରଖି ଗୋପନେ ॥
ଯାହା ତୋର ପ୍ରିୟ ହେବ ନିଶ୍ଚେ କରିବଇ ।
ସତ୍ୟକରି କହୁଅଛି ଧର୍ମକୁ ଅନାଇ॥
ଶକାଦିତ୍ୟ ସତ୍ୟବାଣୀ ତିଳୋତ୍ତମା ଶୁଣି ।
ତେଜିଲା ଧରଣୀ ଆନନ୍ଦରେ ସେହିକ୍ଷଣି ॥
କହିଲା ଭୋନ।ଥ ଶୁଣ ମୋହର ବଚନ ।
ବିକ୍ରମାଦିତ୍ୟକୁ ର।ଜ୍ୟୁ କର ନିର୍ବାସନ ॥
ସେହୁ ଥିଲେ ଜ।ଣ ମୋର ଆଶା ନ।ହିଁ ପ୍ରାଣେ ।
ହୀର।କଣୀ ଖାଇ ନିଶ୍ଚେ ବରିବି ମରଣେ ॥
ଏହ ଶୁଣି ଶକାଦିତ୍ୟ କିଛି ନ ବୁଝିଲେ ।
ବିକ୍ରମାଦିତ୍ୟଙ୍କୁ ର।ଜ୍ୟୁ ବାହାର କରିଲେ ॥
ଜଗନ୍ନାଥ ସିଂହ କହେ ନାରୀବଶ ଯେହୁ ।
ତାର ଅବା ହିତାହିତ ଜ୍ଞାନ ହେବ କାହୁଁ ॥
ବିକ୍ରମାଦିତ୍ୟଙ୍କର ବନଗମନ ଓ ବ୍ରାହ୍ମଣର ଫଳଲ।ଭ
ବିକ୍ରମ ଆଦିତ୍ୟ ଆଜ୍ଞା ପାଇ ଭାଇଙ୍କର ।
ମନରେ ନବହି ଖେଦ ଗଲେ ଦେଶାନ୍ତର ॥
ଏକ ଧନୀ ସୌଦାଗର ଥିଲା ସେ ଦେଶରେ ।
ବିକ୍ରମ ସହିତ ଯାଇ ରହିଲେ ତ। ଘରେ ॥
ଏଥୁଅନ୍ତେ କଥା ରସଶୁଣ ଆହେ ନରେ ।
ରହିଲେ ସେଦିନୁ ଶକାଦିତ୍ୟ ଅନ୍ତଃପୁରେ ।
ପ୍ରିୟବତୀ ତିଳୋତ୍ତମା ସଙ୍ଗେ ରତି ରଚି ।
ରାଜ୍ୟ ରଷ୍ଟ୍ରକଥା ଆଉ ନ ବୁଝିଲେ କିଛି ॥
ସେ ଦେଶରେ ବିପ୍ର ଥିଲା ଯଜ୍ଞଦତ୍ତ ନାମେ ।
ଭବ।ନୀଙ୍କି ସେବାକାରୀ ମନ୍ତ୍ରସିଦ୍ଧି ଜାଣେ ॥
ଭଗବତୀ ଦେଲେ ତାକୁ ସନ୍ତୋଷରେ ବର ।
ଏହି ଫଳଗୋଟି ନିଅ ଆହେ ହିଜବର ॥
ଏ ଫଳ ଖାଇଲେ ନିଶ୍ଚେ ହୋଇବ ଅମର ।
କ୍ଷୁଧା ତୃଷ୍ଣା ରୋଗ ବ୍ୟାଧି ଭୟ ହେବ ଦୂର ॥
ଏହ।କହି ଭଗବତୀ ଅନ୍ତର୍ଦ୍ଧାନ ହେଲେ ।
ଫଳଘେନି ନିଜ ଗୃହେ ବ୍ରାହ୍ମଣ ମିଳିଲେ ॥
ପତ୍ନୀ ଆଗେ ସବୁ କଥା ବିସ୍ତାରୀ କହିଲେ ।
ଭଗବତୀଙ୍କର ଯାହା ଆଜ୍ଞା ପାଇଥିଲେ ॥
ଶୁଣିଣ ବ୍ରାହ୍ମଣୀ ତହୁଁ କହଇ ଏ ଗୀର ।
ଉଚିତ ନୁହଇ ତୁମ୍ଭେ ଫଳ ଖାଇବାର ॥
ନୃପତିଙ୍କୁ ଦିଅ ନେଇ ଖାଆନ୍ତୁସେ ଫଳ ।
ଅମର ସେ ହେଲେ ହେବ ଦେଶର ମଙ୍ଗଳ ॥
ଚିରକାଳ ବସି ସେହୁ ରାଜ୍ୟକୁ ପାଳିବେ ।
ସୁଖ ଶାନ୍ତି ସବୁବେଳେ ପ୍ରଜାଏ ଲଭିବେ ॥
ଏହ।ଶୁଣି ଫଳଟିକୁ ଘେନି ବିପ୍ରବର ।
ପ୍ରବେଶ ହୋଇଲେ ଯାଇ ରାଜାର ନଗର ॥
ଫଳ ଦେଇ ଶକାଦିତ୍ୟ ବିଶ୍ଵାସେ କହିଲେ ।
ଆଜ୍ଞା ଦେଇଥିଲେ ଭଗବତୀ ଯେ ପ୍ରକାରେ ॥
ମେଲାଣି ହୋଇଣ ବିପ୍ର ସ୍ଵ ଗୃହେ ଫେରିଲେ ।
ଶକାଦିତ୍ୟ ଫଳ ନେଇ ରାଣୀ କରେ ଦେଲେ ॥
ତହିଁର କାରଣ ସବୁ କହିଲେ ବୁଝାଇ ।
ଯେଉଁ ରୂପେ ଯଜ୍ଞଦତ୍ତ ଯାଇଥିଲେ କହି ॥
ମିର ଖୋର ନାମେ ଥିଲା ଏକ ଘୋଡାଘାସୀ ।
ରାନୀଙ୍କର ଅଟେ ସେହି ଅତୀବ ବିଶ୍ଵ।ସୀ ॥
ପ୍ରେମ ଭାବେ ଥିବା ଯୋଗୁଁ ରାଣୀ ସେହି ଫଳ ।
ଦେଇ ତାକୁ ବୁଝାଇଲେ କାରଣ ସକଳ ॥
ବେସ୍ୟାସଙ୍ଗେ କରିଥାଏ ମିର ଘୋର ପ୍ରୀତି ।
ଫଳଗୋଟି ନେଇ ତାକୁ ଦେଲ।କ ତଡିତ ॥
ସେ ଫଳର ଗୁଣ ତାକୁ ବିସ୍ତାରି କହିଲା ।
ତାହା ଶୁଣି ଲକ୍ଷହୀର। ମନରେ ଭ।ବିଲା ॥
ମୋର ଯୋଗ୍ୟଫଲ ଏହୁ ଯୁକତେ ନୁହଇ ।
ସମର୍ପିବୀ ରାଜ।ଙ୍କର ହସ୍ତେ ଏହ। ନେଇ ॥
ଏହା ଭାବି ଫଳ ନେଇ ନୃପ ପାଶେ ଗଲା ।
ଫଳଗୁଣ ର।ଜନରେ ସମର୍ପିଲା ॥
ଶକାଦତ୍ୟବେଶ୍ୟାଠାରୁ ଫଳକୁ ଲଭିଲେ ।
ଗୁଣ ଶୁଣି ତିଳୋତ୍ତମା ରୀତିକି ବୁଝିଲେ ॥
କହେ ଜଗନ୍ନାଥ ଏ ତ ଅପୂର୍ବ ଚରିତ ।
ବ୍ରହ୍ମା ଜାଣି ନ ପାରନ୍ତି ନାରୀଙ୍କ ଚରିତ୍ର ॥
ବିନ୍ତ୍ରମାଦିତ୍ୟଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଶକାଦିତ୍ୟ ବଧ ।
ମନେ ବିଚାରନ୍ତି ଫଳ ଧରି ଶକାଦତ୍ୟ ।
ଆନେ ରାଣୀ ଭାଳେମୁହିଁ ଥାଉ ଅନୁରକ୍ତ ।
ଘାସୀ ହୀନଜାତି ରାଣୀ ଭୋଗେ ନାହିଁ ତୃପ୍ତି ।
ବେଶ୍ୟା ସଙ୍ଗେ ତାର ପୁଣି ଅଛଇ ପୀରତି ।
ଏ କାରଣୁ ମୁହିଁ ଧିକ ଧିକ ସେହୁ ରାଣୀ ।
ଧିକ ଘୋଡାଘାସୀ ଧିକ ମଦନକୁ ଭଣି ।
ଯଜ୍ଞଦତ ବିପ୍ର ଫଳ ପାଇଥଲା କଷ୍ଟେ ।
ଧିକ ସେହୁସେ ଫଳକୁ ଦେଲାଯାହା ମୋତେ ।
ଫଳ ଗୋଟି ଲୁଗୁଇଣ ଧରି ନିଜ କରେ ।
ପ୍ରବେଶହୋଇଲେ ରାଜା ରାଣୀଙ୍କ ପାଖରେ ।
କହିଲେ ଗୋ ପ୍ରିୟେ ଯେଉଁଫଳ ମୁଁ ତୁମ୍ଭଙ୍କୁ ।
ଦେଇଥିଲି ଦିଅ ଏବେ ଖାଇବି ମୁଁ ତାକୁ ।
ଏହାଶୁଣି ରାଣୀ ହସି କହେ ମୃଦୁବାଣୀ ।
ଖାଇଅଛି ସେ ଫଳକୁ ଦେବିକାହୁଁ ଆଣି ।
ଶୁଣି ଶକାଦିତ୍ୟ ହେଲେ କ୍ରୋଧେ କମ୍ପମାନ ।
ଦେଖାଇଲେ ରାଣୀ ଆଗେ ଫଳକୁ କାଢିଣ ।
ଭର୍ତ୍ସନା କରିଣ ତାକୁନଗ୍ରୁ କାଢି ଦେଲେ ।
ବନସ୍ତେ ଛାଡିଲେଚୂନକଳା ଦେଇ ଗାଲେ ।
ତହିଁପରେ ଶକାଦିତ୍ୟ ବିଚାରିଲେ ମନେ ।
ୟା ଯୋଗୁଁ ଭାଇକିତଡିଦେଲି ଅକାରଣେ ।
ଏତେ ଭାବି ସେହିକ୍ଷଣି ଦୁତକୁ ପଠାଇ ।
ବିନ୍ତ୍ରମାଦିତ୍ୟଙ୍କୁ ବେଗେ ଆଣିଲେ ଖୋଜାଇ ।
ବେଣିଭାଇ ମିଳି ରାଜ୍ୟବୁଝାସୁଝା କଲେ ।
ପୁତ୍ର ଠାରୁ ବଳି ସ୍ନେହେ ପରଜା ପାଳିଲେ ।
କେତେକାଳ କଳାପରେ ସୁଖେ ସେ ରାଜତ୍ୱ ।
ଦିନେ ପଶାକାଠି ଧରିଗଲା ଶକାଦିତ୍ୟ ।
ଡାକିଲା ସେ ବିନ୍ତ୍ରମକୁ ଖେଳିବାର ପାଇଁ ।
କହିଲେ ବିକ୍ରମାଦିତ୍ୟ ଯୁକତ ନୁହଇ ।
ପଶାଖେଳି ନଳ ରାଜା ପୁଣିଯୁଧିଷ୍ଠିର ।
ରାଜ୍ୟଧନ ହାରି ହୋଇଥିଲେ ବନଚର ।
ଶୁଣିକରି ଶକାଦିତ୍ୟ ପୁଣି ହିଁ ଡାକିଲେ ।
ବିନ୍ତ୍ରମ ଆଦିତ୍ୟ ସଙ୍ଗେ ଖେଳ ଆରମ୍ଭିଲେ ।
ଖେଳୁ ଖେଳୁ ଉଚ୍ଚବାଚ ହେଲେ ଭାଇଦୁଇ ।
ବିନ୍ତ୍ରମ ଆଦିତ୍ୟତହୁଁ ପଶାକାଠି ନେଇ ।
ଅତି ଆଣ୍ଟେ ଶକାଦିତ୍ୟ ମୁଖେ ପ୍ରହାରନ୍ତେ ।
ଶକାଦିତ୍ୟ ପ୍ରାଣତ୍ୟାଗ କଲେ ସେହି ଘାତେ ।
ଭାଇକି ବିକ୍ରମ ମାରି ବିଚାରନ୍ତି ଶୋକେ ।
ମହାପାପ ଅରଜିଲି ଯିବି କୁମ୍ଭୀପାକେ ।
ପାପକଲେ ପ୍ରାୟଶ୍ଚିତ ଶାସ୍ତ୍ର ଅଛି କହି ।
ପୁଣ୍ୟକ୍ଷେତ୍ରେ ଜପତପ ଯାଇ କରିବଇଁ ।
ଏହିପରିମନ ମଧ୍ୟେ ଭାବି ଅବିରତ ।
ପଳାଇଲେରାଜ୍ୟ ଛାଡି ବିକ୍ରିମ ଆଦିତ୍ୟ ।
ନାନା ଉତପାତ ହେଲା ଉଜ୍ଜ୍ୱଳନଗରେ ।
ଦାନ ଧର୍ମ ଦଣ୍ଡ ନୀତି ସବୁ ଗଲା ଦୂରେ ।
ଅପାଳକେ ପ୍ରଜାଗଣ ହେଲେ ଛାରଖାର ।
କେତେ ପୁଣି ପଳାଇଲେ ଦୂରଦେଶାନ୍ତର ।
ମନେ ମନେ ଜଗନ୍ନ।ଥ ସିଂହ ବିଚାରଇ ।
ଯୋଗଥିବା କଥାଗୋଟି ଅବଶ୍ୟ ଘଟଇ ।
ବିକ୍ରମାଦିତ୍ୟଙ୍କ ତୀର୍ଥଭ୍ରମଣ, ଅସୁରୀର ଉତ୍ପ।ତ
ଏଥୁଅନ୍ତେ ଯାହା ହେଲା ଶୁଣ ଆହେ ନରେ । ଉତପାତ
ଜନମିଲା ଉଜ୍ଜ୍ଵଳ ନଗରେ । ପରଜାଏ ରହିଥାନ୍ତି ମହ।ଭୟେ ଡରି ।
ଅରାଜକ ଦେଖି ଆସି ଏକଇ ଅସୁରୀ ॥ ରାଜ୍ୟମଧ୍ୟେ ପଶି କରେ ନାନା ଉପଦ୍ରବ । ସମସ୍ୟା ପୂରଣ ସଭା ମଧ୍ୟେ ପଚାରିବ ॥
ନାନା ପରକ।ରେରୂପ ଧରିଦେଶେ ବୁଲେ । ହାତୀ ଘୋଡା ବାଘ ହୋଇ ପ୍ରଜ।ଙ୍କୁ ସଂହାରେ ।। ଏହା ଦେଖି ପ୍ରଜାଗଣ ହୋଇଣ ବିକଳ ସଭାକଲେ ସବୁ ଲୋକ ଥାଏ ହୋଇଠୁଳ । ସ୍ଥିର କଲେ ନଥିବାରୁ ଦେଶରେ ର।ଜନ ।।
ଏ ରାକ୍ଷସୀ ପଶି କଲା ବହୁତ ବିପନ୍ନ । ଆଜିଠାରୁ ପାଳି
କରି ଆମ୍ଭେ ଜଣେ ଜଣେ ।। ରାଜା ହେବା ଶୁନିଥାଅ ସର୍ବେ ଦିନେ
ଦିନେ ॥ଭାଗ୍ୟବଳେ ସମସ୍ୟା ଯେ କରିବା ପୂରଣ। ଚିରକ।ଳ
ସ୍ଥାୟୀଭାବେ ରାଜା ହେବ ଜାଣ ।।
ଯାହା ଘରେ ଯେଉଁଦିନ ପାଳି ପଡୁଥାଏ । ଜଣେ ଆସି ତାହା ଘରୁ
ନରପତି ହୋଏ । ରାତ୍ରକାଲେ ସେହିଦିନ ଆସଇ ରକ୍ଷସୀ।ନ ପାଇଲେ ସମସ୍ୟା ସେ ଖାଏ ହୋଇ ଖୁସି ॥ ଯେବଣ ଘଟଣା ହେଲା ଏଥୁଅନ୍ତେ ଶୁଣ । ତୀର୍ଥାଟନେ ଯାଇଥିଲେ ବିନ୍ତ୍ରମ ରାଜନ ॥
ବୁଲି ନାନା ପୂଣ୍ୟ ତୀର୍ଥ ମିଳିଲେକେଦାରେ । ଦେଖି ତାଙ୍କ ଭକ୍ତ ହର ସନ୍ତୋଷ କହିଲେ ॥ ବର ମାଗ ନୃପତି ହେ ଯାହା ତୁମ୍ଭ ଇଚ୍ଛା । ଲଭିଲୁ ସନ୍ତୋଷ ପୁରାଇବୁ ମୋନୋବାଞ୍ଛା ॥ ଶୁଣି ନରପତି କହେ ଯୋଡି ବେନି କର । ନୋହିବେଟି ସମ ମୋର ଦେବାସୁର ନର । ଅଷ୍ଟାଦଶ ବିଦ୍ୟାରେ
ମୁଁ ହୋଇବି ନିପୁଣ । ବିଚାରନ୍ତେ ସମସ୍ୟା ମୁଁ କହିବି ତକ୍ଷଣ ॥
ଦୀର୍ଘଜୀବୀ ହୋଇ ମୁହିଁ କରିବି ରାଜତ୍ଵ । ମନ୍ତ୍ର ଅର୍ଥ ଗୁଢ ନ୍ୟାୟ
ଜାଣିବ ତ୍ଵରିତ । ଏହି ବର ଦିଅ ମୋତେ ଆହେ ତ୍ରିଲୋଚନ ।
କରିଛି ଆଶ୍ରୟ ଏକା ତୁମ୍ଭର ଚରଣ ॥ ତଥାସ୍ତୁ କହିଣ ଶିବ ହେଲେ
ଅନ୍ତର୍ଦ୍ଧାନ ॥ ଏଥୁଅନ୍ତେ ଯାହା ହେଲା ମନ ଦେଇ ଶୁଣ ॥
ବିନ୍ତ୍ରମ ସେଠାରୁ ଚାଲିଗଲେ ବର ପାଇ । ଭେଟିଲେ ଶ୍ରୀ ଜଗନ୍ନାଥେ ନ୍ତ୍ରମେନ୍ତ୍ରମେ ଯାଇ ।। ବନ୍ଦାପନା ସାରି ତହୁଁ ବାହୁଡିବା ବେଳେ । ଭେଟିଲେସେ ବିଭୀଷଣେ ତହିଁ ଭାଗ୍ୟଫଳେ ॥ ରାକ୍ଷସ ବିଦ୍ୟାକୁ ତାଙ୍କଠାରୁ ଶିକ୍ଷା କାଲେ । ଫେରିକରି ସେଠାରୁ ରାଜ୍ୟକୁ ଆସିଲେ॥
ଯାଉ ଯାଉ ବାଟେ ଏକ ତଟିନୀ ତୀରରେ । ପହୁଞ୍ଚନ୍ତେ ର।ତ୍ରହେଲା ରହିଲେ ସେଠାରେ ॥ ସେହି ନଦୀସ୍ରୋତେ ଭାସୁଥିଲା ଏକ ଶବ ।ଦେଖିଣ ସୃଗ।ଳ ତାକୁ ଉଚ୍ଚେ ଦେଲା ରାବ ॥ କେ ଅଛ ହୋ ଏ ଶବକୁ
ସାହସେ ଧରିବ । ଦୁଇବୋଝ ରତ୍ନ ଅଛି ତାହାଠାରେ ନେବ ।।
ରତ୍ନ ନେଇ ସେ ଶବକୁ ଛ।ଡ଼ିକରି ଗଲେ । ତାକୁ ଖାଇ ମୋର ଆତ୍ମା
ତୋଷ ହେବ ଭଲେ ।। ବିକ୍ରମ ଆଦିତ୍ୟ ସଦ।ଶିବଙ୍କର ବରେ । ପଶୁ
ପକ୍ଷୀ କୀଟଙ୍କର ଭାଷା ବୁଝୁ ଥିଲେ ।। ନଦୀରେ ପହଁରି ସେହି ଶବକୁ
ଧଇଲେ । ରତ୍ନ ନେଇ ସେଠାବରେ ଶବ ଫିଙ୍ଗିଦେଲେ ॥
ହରଷ ହୋଇଣ ଯାଇ ଖାଇଲା ସୃଗ।ଳ । ସେ ଉତ୍ତରେ ଚାଲିଗଲେ ବିନ୍ତ୍ରମ ନୃପାଳ ॥ ନିଜର ରାଜ୍ୟରେ ଯାଇ ପ୍ରବେଶ ହୋଇଲେ ।
ଜଗନ୍ନାଥ ସିଂହ ତାହା ଗୀତରେ ଗ।ଇଲେ ।।
ବୀନ୍ତ୍ରମାଦିତ୍ୟଙ୍କର ପୁନର୍ବାର ରାଜ୍ୟଭାର ଗ୍ରହଣ
ତୀର୍ଥ ଯାତ୍ରୀ ବେଶରେ ସେ ବିକ୍ରମ ନରେଶ । ଉଜ୍ଜଳ ନଗରେ
ପୁଣି ହେଲେ ପରବେଶ ॥ ଦେଖିଲେ ସେ ଦେଶ ସାରା ହୋଇ
ଛାରଖାଇ । ଭାଙ୍ଗି ଯାଉଅଛି ଯେତେ ଦେବତା ମନ୍ଦିର॥ ପ୍ରଜା ମାନେ ବିକଳରେ ତହିଁ ବାସ କରି । ରହିଛନ୍ତି ମୃତପ୍ରାୟ ରାକ୍ଷସିକି ଡରି ॥
ଏହା ଦେଖି ପଚାରିଲେ ବିକ୍ରମ ନରେଶ କ୍ଷ କାହିଁ ପାଇଁ ପରଜାଏ ହେଉଛ ଅତାଶ ।। ତାହାଶୂଣୀ ଏକ ବିପ୍ର କହେ ତାଙ୍କୁ ବାଣୀ ।ରହିଛି ନବରେ ଆସି ଏକ ରକ୍ଷାସୁଣୀ ।ବିକ୍ରମ ଆଦିତ୍ୟ ରାଜା ପୂର୍ବେ ତହିଁଥିଲେ ।ଭାତୃବଦ୍ଧ କରି ସେହି ତୀର୍ଥଯାତ୍ରୀ ହେଲେ ॥
ଅରାଜକ ରାଜ୍ୟ ଦେଖି ରାକ୍ଷସୀ ଅଇଲା ।ଘୋର ଉପଦ୍ରବ କରି
ପ୍ରଜାଙ୍କୁ ଖାଇଲା ॥ଭୟେ ତାର ପ୍ରଜାଗଣ କରିନ ବିଚାର ।ଜଣେ
ଜଣେ ପ୍ରତିଦିନ ହେଲେ ନରବର ॥ଯେ ତୋଷିବ ରାକ୍ଷସିକୁ ରାଜତ୍ଵ ପାଇବ ।ନୋହିଲେ ସେଦିନ ତାକୁ ରକ୍ଷ୍ୟସୀ ଖାଇବ॥
ସେହିପରି ପାଳି କରି ଜଣେ ରାଜା ହୁଏ ।ସମସ୍ୟା ନ ପାଇ ତାକୁ
ରାକ୍ଷ।ସୁଣୀ ଖାଏ ॥ପାଳିକ୍ରମେ ଏହିପରି ଯେତେ ରାଜା ହେଲେ ।ତା
କବଳୁ ଜଣେ କେହି ବାହୁଡି ନଇଲେ ॥ ଦଇବରେ ଆଜି ପାଳି
ପଡିଛି ମୋହର । ନିଶ୍ଚୟ କରିବ ଆଜି ମୋତେ ସେ ଆହାର ॥
ଏହା ଶୁଣି ମନମଧ୍ୟେ ବିଚାରିଲେ ରାୟେ । ମୋ ଯୋଗୁ ସିନା ଏ ଦୁଃଖ ପାଇଲେ ପ୍ରଜାଏ ॥ ନିଜ ନାମ ଗୁପ୍ତ ରଖି ବିପ୍ରକୁ କହିଲେ। ତୁମ୍ଭପାଇଁ ଆଜି ମୁହିଁ ହେବି ଭଲେ ॥ ଶୁଣୀ ବିପ୍ର କହେ ଏହା ଉଚିତ ନୁହଁଇ । ମୋ ଛାର ଜୀବନପଇଁ ବିଦେଶୀ ମରଇ ॥ କିପରି ହୋଇଣ ଏହା କହୁଛ ଆପଣ । ଏହାସେ ବିଦେଶୀ କହଇ ବଚନ ॥ ଆହେ ବିପ୍ର ମୋର ଭାର୍ୟ୍ୟା ପୁତ୍ର କଥା ନାହିଁ । ଉପକାରେ ମଲେ ସ୍ଵର୍ଗ ଭୁଞ୍ଜି ବଇଁ ॥ ଈଶ୍ଵର ଙ୍କ ଦୟାହେଲେ ହୋଇବି ନୃପତି ।ନୋହିଲେ ତ ପରଲୋକେ ପାଇବି ସଦଗତି ॥ ଏଥିପାଇଁ ମନେ ମୋର ନାହିଁ କିଛି ଭୟ । ରାଜା ହେଲେ ତୁମ୍ଭେମାନେ ମାନିବ କି କୁହ ॥ ଉତ୍ତର ନ ଦେଲେ ଏହାଶୁଣି ମନ୍ତ୍ରୀମାନେ। କି ଘଟିବ ଏଥୁ ବୋଲି ରହିଳେ ମଉନେ ॥ ମାନସରେ ଅତି ତୋଷ ହୋଇ ସେ ବ୍ରାହ୍ମଣ । ବିଷ୍ଣୁଚିନ୍ତି ବିଦେଶୀର ବାଞ୍ଚଇ କଲ୍ୟାଣ ॥
ପ୍ରଜା ମାନେ ଦେଖି ତାକୁ ଆନନ୍ଦ ହୋଇଲେ । ଈଶ୍ଵର ରଖନ୍ତୁ ବୋଲି
ଆର୍ଶୀବାଦ କଲେ ॥ଆରୋହିଲେ ମତ୍ତହସ୍ତୀ ବିକ୍ରମ ମିହର ।ବାଜିଲା
ଟମକ ଭେରୀ ଶଙ୍ଖ ବୀରତୁର ॥ ତହୁ ଯାଇ ସିଂହଦ୍ଵାରେ ପ୍ରବେଶ
ହୋଇଲେ । ପାତ୍ର ମନ୍ତ୍ରୀ ସେବାକାରୀ ସକଳେ ମିଳିଲେ ॥
ହରଷା ଆସିଲା ଦେଖି ସରବ ମାନସେ । ତହୁ ଯାଇ ରାଜସିଂହ।ସନେ
ବସିଲେ ସେ ॥ ଛତ୍ର ଟେକଇଣ ଶିରେ ଅଭିଶକ୍ତ ହେଲେ ।ପ୍ରଜା ମନ୍ତ୍ରୀ ଦେଶବାସୀ ଚରଣେ ଭେଟିଲେ ॥
ବ୍ର।ହ୍ମଣେ ହୋଇଣ ରୁଣ୍ଡ ଦିଅନ୍ତି ଆଶୀଷ ।
ଦୀର୍ଘଜୀବୀ ହୋଇ ଏହୁ ପ।ଳନ୍ତୁ ଏ ଦେଶ ॥ ଜଗନ୍ନଥା କହେ ପାପ ଦଶ। ହେଲେ ଶେଷ । ଅନାୟାଶେ ଶୁଭଫଳ ମିଲଇ ଅବଶ୍ୟ ॥
ର।କ୍ଷସୀନିକଟରେ ବିକ୍ରମାଦିତ୍ୟୟଙ୍କ ବିଜୟଲାଭ
ଏଥୁଅନ୍ତେ ରାଜା ହୋଇ ବିକ୍ରମ ନୃପତି । ଡକାଇ ପ୍ରଜାଙ୍କୁ ତହୁଁ
କହିଲେ ଝଟତି॥ ଦେଶବ।ଶୀ ପରଜାଏ ଶୁଣ ମୋ ବଚନ । ଏହି
ସବୁ ଖାଦ୍ୟ ଦ୍ରବ୍ୟ କରିବା ରନ୍ଧନ ॥ ମହଣ ମହଣ ତଣ୍ଡୁଳରେ ହେବ
ଅନ୍ନ । ହାଣ୍ଡିମାନଙ୍କର ତାହା ରୋହିଥିବ ପୂର୍ଣ ।।
ଦଧି ଘୃତ କ୍ଷୀରଛେନା ପଣା ଯୋଗାଡିବ । କ୍ଷୀରି ପିଠା ନାନାବିଧ
ବ୍ୟଞ୍ଜନ ରାନ୍ଧିବା ॥ ନାନାବିଧ ପଶୁ ପକ୍ଷୀ ମାଛ ମାଂସ ତୁଲେ । ପାକ
କରି ସୁବିଧାରେ ସାଇତିବ ଭଲେ ॥ ଆଜି ସୂର୍ଯ୍ୟ ଅସ୍ତ ହେବା ପୂର୍ବରୁ
ଆଣିବ । ଏହି ରାଜ ନବରରେ ସକଳ ରଖିବ ॥
ଲଙ୍ଘନକରିବ ଆମ୍ଭ ଆଜ୍ଞା ଯେଉଁ ଜନ । ରାଜ ଦଣ୍ଡ ପାଇବ ସେ ନ
ହୋଈବ ଆନ ॥ ଏହା ଶୁଣୀ ମନ୍ତ୍ରୀଗଣ ଆଜ୍ଞା ଶିରେ ନେଇ । ଦିଆଇଲେ
ଘୋଷଣା ସେ ଡଗରା ଡକାଇ ॥ ଆଜ୍ଞା ପାଇ ପୁରଜନେ ପାକ ସିଦ୍ଧ
କଲେ । ସନ୍ଧ୍ୟାହେବା ପୂର୍ବେ ତାହା ନଗରେ ଆଣିଲେ ॥
ନରପତି ଆଗେ ନେଇ ରଖିଲ ସମସ୍ତ । ବିକ୍ରମ ଶୟନ ଘରେ ଥୋଇଲେ
ତୁରନ୍ତ ॥ ସନ୍ଧ୍ୟା ହେଲା ଦିନକର ଅସ୍ତ ଯହୁଁ ହେଲେ ।
ବିକ୍ରମମିହିର ସମସ୍ତଙ୍କୁ ବିଦ।କଲେ ॥
ସମସ୍ତେ ଚଳିଲେ ଆଜ୍ଞା ପାଇ ଯେଝାପୁରେ । ନରପତି ତହୁଁ ଯାଇ
ଆସନେ ବସିଲେ ॥ ଇଷ୍ଟ ଦେବ ସାରି ରାତ୍ରି ପ୍ରହରେ ହୋଇଲା । ରାକ୍ଷସୀ
ତକ୍ଷଣେ ଆସି ସେଠାରେ ମିଳିଲା ॥ ଦେଖିଲ ଆସନେ ବସିଛନ୍ତି ନରସାଇଁ ।
ଚାରିପାଖେ ବଳି ଭୋଜା ବହୁତ ଅଛଇ ॥
ଖାଇବାକୁ ବଳି ସେହୁ ବଳାଇଲା ମନ । ତାହା ଦେଖି ପଚାରିଲେ ବିକ୍ରମ
ରାଜନ ॥ କହ ତୁମ୍ଭ ନାମ କିଏ କାହୁଁ ଆସିଅଛ । ଗନ୍ଧର୍ବୀ କିନ୍ନରୀ ଅବା
ପିଶାଚୀ ରାକ୍ଷସୀ । ପ୍ରବେଶ ହୋଇଲ ଏଥି ଭୟଙ୍କର କାୟ । ଦେଖିଲକ୍ଷଣୀ ତ
ମନେ ଲଗାଇ ସଶୟ । ତାହାଶୁଣି କହିଲା ସେ ମୁହିଁ ନିଶାଚରୀ ।
ସ୍ଥିର ହୁଅ ନରପତେ ତିଳେହେଁ ନ ଡଋ । ଚାରିଗୋଟି ସମସ୍ୟା ଯେ ପଚାରିବି
ମୁହିଁ । ଚାରିଥିରେ ତାହା ପୂର୍ଣ କରିଦେବ କହି । ଚାରି ପ୍ରହରେ ସମସ୍ୟା
ନକଲେ ପୂରଣ । ତହିଁ ପରେ ତୁମ୍ଭଙ୍କୁ ମୁ କରିବି ଭୋଜନ ॥ ନରପତି ତାହା
ଶୁଣି କହିଲେ ଏ ଗିରି । ତୁମ୍ଭ ଇଚ୍ଛାମତେ ବେଗେ ସମସ୍ୟା ପଚାର । ତହୁଁ
ନିଶାଚରୀ ଅତି ଉଚ୍ଚ ସ୍ଵର କରି । ବୋଇଲା ସମସ୍ୟା ଶୁଣ ଆହେ ଦଣ୍ଡଧାରୀ
ର।କ୍ଷସ୍ୟୁବ।ଚ
ଶ୍ଳୋକଃ- ପୃଥ୍ବୀ ଗୁରୁତର କା ଚ କ ଉଚ୍ଚୋ ଗଗନ।ଦପି ।
ତୃଣାଲ୍ଲାଘୁତରା କା ଚ କଶ୍ଚଳଃ ପବନତତ୍ପରଃ ।
କେ ବା ଗୁରୁ ମହିଠାରୁ ଉଚ୍ଚ ଆକାଶରୁ । ପବନ ରୁ ଚଞ୍ଚଲ
କେ ନୀଚ ତୃଣଠାରୁ ॥
ର।ଜୋବ।ଚ
ଶ୍ଳୋକଃ - ପୃଥ୍ବୀ ଗୁରୁତର ମ।ତ। ପିତା ଚ ଗଗନ।ଦପି ।
ତୃଣାଲ୍ଲାଘୃତରୋ ଭିକ୍ଷୁର୍ବାତଗ୍ରେ ଚାଲତେ ମନଃ ।
କହିଲେ ର।ଜନ ମାତା ଧରଣୀ ରୁ ଗୃ ରୁ । ପିଅର ଅଟନ୍ତି
ଉଚ ଜାଣ ଗଗନରୁ । ପବନରୁ ଚଞ୍ଚଳଟି ମନ ବୋଲି ଜାଣ ।
ଭିକ୍ଷୁ ଠାରୁ ନୀଚ ହୋଇ ନହିଁ କିଛି ଆନ ॥ ଶୁଣି ନିଶାଚରୀ
ବଳି ଖାଇତୋଷ ମନେ । ବିଚାରିଲେ ହେବ ଏହୁ ସୁପଣ୍ଡିତ ଜଣେ । ତହୁଁ ଯାଇ ପୁଣି ରାତ୍ର ଦ୍ଵିତୀୟ ପ୍ରହରେ । ଆଉ ଏକ ସମସ୍ୟା ସେ ରାଜଙ୍କୁ ପଚାରେ ॥
ର।କ୍ଷସ୍ୟୁବ।ଚ
ଶ୍ଳୋକଃ– କଥମୁତ୍ପଦ୍ୟତେ ଧର୍ମ କଥଂ ଧର୍ମ ପ୍ରବର୍ତ୍ତତେ
କଥଂ ବା ସ୍ଥାପିତ ଧର୍ମ କଥଂ ଧର୍ମୋ ବିନଶ୍ୟତି ॥
କି କଲେ ଜନମେ ଧର୍ମ କାହିଁ ପ୍ରବର୍ତ୍ତାଇ । କେଉଁ ଠାରେ
ଧର୍ମ ପୁଣି ରହେ ସ୍ତିର ହୋଇ ॥ କେବଣ ମାର୍ଗରେ ଧର୍ମ
ହୁଆଇ ବିନାଶ । ଉତ୍ତର ଏହାର ତହୁଁ ଦିଅନ୍ତି ନରେଶ ॥
ର।ଜୋବାଚ
ଶ୍ଳୋକ – ଦୟାୟୋତ୍ପଦ୍ୟତେ ଧର୍ମ ଧର୍ମ ସତ୍ୟ ପ୍ରବର୍ତ୍ତତେ ।
କ୍ଷମୟା ସ୍ଥାପିତୋ ଧର୍ମ ଲୋଭେ ଧର୍ମେ ବିନାଶ୍ୟତି ॥
ଦୟଦ୍ଵାରା ଜନ୍ମେ ଧର୍ମ ପ୍ରବର୍ତ୍ତାଇ ସତ୍ୟେ । କ୍ଷମା ହେତୁ ସ୍ତିର
ହୁଏ ଲୋଭେ କ୍ଷୟ ନିତ୍ୟେ ॥ ଏହା ଶୁଣି ନିଶାଚରୀ ବଳିଭୋଜା ଖାଇ । ଚାଲିଗଲା ଫୁଲାଇଣ ମଜ୍ଜା ହର୍ଷ ହୋଇ । ତୃତୀୟ ପ୍ରହର
ରାତ୍ର ହୋଇବାରୁ ପୁଣି । ପ୍ରଶ୍ନ କାଲ ନୃପତିଙ୍କୁ ଆସି ରାକ୍ଷସୁଣୀ ।
ର।କ୍ଷସ୍ୟୁବ।ଚ
ଶ୍ଳୋକ –କୋଣସି ନାମ ମହାରାଜା କା ସା ବୈତରଣୀ ନଦୀ ।
କା କାମଦୁହାଧେନୁ କଃ ସନ୍ତୋଷଜନନଂ ମନଃ॥
ରାଜା ବୋଲି କାହାକୁ ହେ କହଇ ଜଗତ । କିଏ ହୁଏ ବୈତରଣୀ ନଦୀ
ନାମେ ଖ୍ୟାତ । କାହା ନାମ କାମଧେନୁ ବୋଲି ହୋଇଅଛି। ମନକୁ
କେ ସବୁକାଳେ ସନ୍ତୋଷ ଦେଉଛି ॥
ରାଜୋବାଚ
ଶ୍ଳୋକଃ –ଧର୍ମତଃ ପଲ୍ୟତେ ରାଜା ଆଶା ବୈତରଣୀ ନଦୀ ।
ବିଦ୍ୟା କାମଦୁହାଧେନୁ ସ୍ତୁଷ୍ଟେ ଚାତ୍ମନି ତୁଷ୍ୟତି ॥
ନରେଶ ବୋଇଲେ ଧର୍ମେ ଯେ ରାଜ୍ୟ ପାଲଇ। ରାଜା ସେହି
ପୁଣି ଆଶ ବୈତରଣୀ ନଦୀ ॥ ବିଦ୍ୟା କମଧେନୁ ବୋଲି ଜଗତେ
ବିଦିତ । ଆତ୍ମା ତୁଷ୍ଟ ହେଲେ ପ୍ରାଣୀ ହୁଅଇ ସନ୍ତୁଷ୍ଟ ॥ ଏହା ଶୁଣି
ବଳି ଭୋଜା ଖାଇ ନିଶାଚରୀ ।
ସନ୍ତୋଷ ମନରେ ତହୁଁ ଗଲା ସେ
ବାହାରି ॥ଚତୁର୍ଥ ପ୍ରହାର ନିଶି ଯହୁଁ ପ୍ରବେଶୀଳା ।ରାଜପାଶେ ପରବେଶ
ରାକ୍ଷସୀ ହୋଇଲା ॥କହିଲା ସେ ଉଚ୍ଚସ୍ବରେ ଶୁଣ ହେ ରାଜନ । ଏହି
ଶେଷ ସମସ୍ୟାଟି କର ବେଗେ ପୂର୍ଣ୍ଣ ॥
ର।କ୍ଷସ୍ୟୁବ।ଚ
ଶ୍ଳୋକଃ – ଦିବା ବିଭେତି କକେଭ୍ୟୋ ରତ୍ରୌ ସଂସରତେ ନାଦି
ତଥା ନନ୍ତ୍ର ଭୟ ନାସ୍ତି ତଦ୍ଧି ଜାଣନ୍ତି ତଦବିଦଃ ॥
କାକରବ ଶୁଣିଲେ କେ ଦିବଶେ ଡରଇ । ରାତ୍ରେ ପୁଣି କିପରି ସେ ନଦୀ
ପାର ହୋଇ ॥ ସ୍ତିରିକି ପୁରୁଷ କେହୁ କହ ସେ ଅଟଇ ।
କୁମ୍ଭୀରକୁ କି ଲାଗି ସେ ଭୟ ନ କରଇ ॥
ରାଜୋବଚ
ଶ୍ଳୋକଃ – ଦୁଷ୍ଟା ସ୍ତ୍ରୀ ନୃପତିଗେର୍ହେ କାକବେଣ ମୁର୍ଚ୍ଛିତା ।
ନାୟକର୍ଥେ ନଦୀପାରଂ ହରିଦ୍ରାମର୍ଦ୍ଦନ ତଥା ॥
ଏହା ଶୁଣି ନରପାଳ ଏ ଉତ୍ତର ଭାସେ । ଯେଉଁ ରାଜାସ୍ତିରି ଯାଏ
ଜାରପୁଂସ ପାଶେ ॥ ଭୟପାଏ କାକ ରାବ ଶୁଣି ସେ ଦିବସେ ।
ରଜନୀ ରେ ନଦୀ ପାର ହୁଏ ପୁଂସ ପାଶେ ॥ ଦେହରେ ହଳଦୀ ସେହୁ
ବୋଲି ହୋଇଥାଏ । ସେଥିପାଇଁ କୁମ୍ଭୀର ର ଭୟ ତାର ନୋହେ ॥
ତହୁଁ ନୃପତିଙ୍କିହରିଗଲା ନିଶାଚରୀ । ଅବଶିଷ୍ଟ ବଳିଭୋଜା ସୁଖେଗଲା ଚରି ॥
ସନ୍ତୋସେ ନରପାଳ ଙ୍କୁ ଯାଚିଲା ସେ ବର । କହିଲା ଯା ଇଚ୍ଛା ଅଛି ମାଗ ହେ
ସତ୍ଵର ॥ ବିକ୍ରମ ପୁଚ୍ଛୀଲେ କେତେ ଆୟୁଷ ମୋହର । ଦୟାକରି ହେ ରାକ୍ଷସୀ
କହ ମୋ ଆଗର ॥
କହେ ନିଶାଚରୀ ଶୁଣି ଚାରିଶ ପଞ୍ଚାଶ । ବରଷ ଯେ ତିନି
ମାସ ଦିନ ସପ୍ତଦଶ ॥ ଏଥୁ ଊଣା ଅଧିକ ଯେ ନୁହେ କେତେବେଳେ । ଏହି କଥା
ତଥ୍ୟ କରି କହିଲି ମୁ ହେଳେ ॥ ଏହା ଶୁଣି କହିଲେ ସେ ବିକ୍ରମ ମିହିର ।
ତହୁଁ କିଛି ଊଣା ଅବା ଅଧିକ ଯେ କର ॥
ରାକ୍ଷସୀ କହିଲା ତାହା ମୋ ହାତରେ ନାହି ॥ ଏ ବର କୁ କଦାଚିତେ ଦେଇନ ପାରଇ ॥ ଏହା ଶୁଣି ନରପତି ପୁଚ୍ଛୀଲେ ତାହାକୁ ॥ ତେବେ ଆଜି କି ପ୍ରକାରେ ଖାଆନ୍ତୁ ଆମ୍ଭଙ୍କୁ ॥ ଏହା ଶୁଣି ନିଶାଚରୀ ସନ୍ତୋଗ ମନରେ ।
ଯୋଗାସନ ମନ୍ତ୍ର ଦେଲା ନୃପତି କର୍ଣ୍ଣରେ॥ କହିଲା ଏ
ବିଦ୍ୟାବଲେ ବସି ଯୋଗାସନେ । ଯହିଁ ଇଚ୍ଛା ତହିଁ ଯିବ
ମୋହର ପ୍ରସନ୍ନେ । ଯେତେବେଲେ ମନେ ମନେ ଭାବୁଥିବ
ମୋତେ । ହେବି ପରବେଶ ଜାଣ ତୁମ୍ଭର ଅଗ୍ରତେ ।
ପରମାଦକେଭେ ତୁମ୍ବରାଜ୍ୟେ ନ ପଡିବା ତୁମ୍ବର ହୋଇବ ସବୁଠାରେ
ଜୟଲାଭ । ବରଦେଇ ନିଶାଚରୀ ହେଲା ଅନ୍ତର୍ଦ୍ଧାନ । ରାନ୍ତ୍ରେ ଉଜାଗର
ରହିଥିଲେ ନରଗଣ । ସେ ସକାଶୁଁ ପ୍ରଭାତରୁ ପଲ୍ୟଙ୍କେ ନୃପତି ।
ଶୋଇଲେ ନିଶିନ୍ତ ମନେ ଛାଡି ଭୀତି ।
ଦେଖୁ ଦେଖୁଦିନ ଆସି ହେଲା ପାଞ୍ଚ ଘଡି । ବିଚାରିଲେ ମନ୍ତ୍ରୀମାନେ ରାଜା
ଗଲା ମରି । ଜୀଇଥିଲେ ପ୍ରଭାତରୁ ଅବଶ୍ୟ ଉଠନ୍ତା । ଏତେ ଭାବି
ମନେ ତାଙ୍କ ହେଲା ଗୁରୁଚିନ୍ତା । କହେ ଜଗନ୍ନାଥ ସିଂହ ନ ହୁଅ
ବିକଲ । ଦୁଃଖ ଗଲା ପ୍ରକାଶିବ ଏବେ ଶୁଭବେଲା ।
ବିନ୍ତ୍ରମାଦିତ୍ୟଙ୍କର ପରିଚୟ ପ୍ରଦାନ
ଏଥୁଅନ୍ତେ ସାଧୁଜନେ ମନ ଦେଇ ଶୁଣ ।ଏକନ୍ତ୍ରିତେ ବିଚାରନ୍ତି
ଯେତେ ମନ୍ତ୍ରି ଗଣ । ଗତ ରାନ୍ତ୍ରେ କି ଘଟିଲା ଜଣା ଗଲା ନାହିଁ।
ମଲା କି ବା ନରପତି ଅଛି ପ୍ରାଣେ ରହି । ଏତେ ଭାବି ତହିଁ ଦୁତ ଏକ
ପଠାଇଲେ ।ଦେଖି ଆସ ନରପତି ଜୀବିତକି ମଲେ ।।
କେହି ତରାକ୍ଷସୀ ମୁଖୁ ବଞ୍ଚି ଆସି ନ।ହିଁ ।ଏହାକୁ କି ନିଶାଚରୀ ରଖିଛି
ନ ଖାଇ ।। ମନ୍ତ୍ରୀ ଆଜ୍ଞା ଘେନି ଚାର ଚଳିଗଲା ବେଗେ। ଏମନ୍ତ କହିଲା ଦେଖି ଆସି ମନ୍ତ୍ରୀ ଆଗେ । ବସିଛି ପୁରୁଷ ଏକ ଦେଖିଲି
ଭିତରେ। ବିଚାରନ୍ତି ଶୁଣି ମନ୍ତ୍ରୀ ଭୁତ ହୋଇପାରି। କିବା
ନିଶାଚରୀ ତାଙ୍କୁ ଖ।ଇନାହି ରାନ୍ତ୍ର।ଦେଖିବାକୁ ଜୀବା ଲଗି
ହୁଏ ଭୟଯାତ ।
ଏପରି ସମୟେ ତହିଁ ଏକଇ ବ୍ରାହ୍ମଣ ।
ପହଞ୍ଚିଲେ ହରିନାମ ମୁଖେ ଉଚ।ରୀଣ ।। ତାଙ୍କୁ ଦେଖୀ ମନ୍ତିଗଣ କଲେ ନମସ୍କ।ର ।
ପଠ।ଇଲେ ଦେଖୀ ଆସ ବୋଲି ରାଜପୁର ।। ବ୍ରାହ୍ମତେଜେ
ନିର୍ଭୟର ସେହୁ ବିପ୍ରବର । ପସିଯାଏ ଦେଖିଲି ଯେ ବିନ୍ତ୍ରମା
ମିହିର ॥ ବସିଛନ୍ତି ପଲ୍ୟଙ୍କରେ ଦୂର କରିଭୟ। କହେ ବିପ୍ର
ଦଣ୍ଡଧାରୀ ଜୟଯୁକ୍ତ ହୁଅ ।।
ଶୁଣି ରାଜା ଉଠିଗଲେ ତାକୁ ପ୍ରଣାମ କରିଲେ।
ପାନ୍ତ୍ରମନ୍ତ୍ରୀ କାହିଁ ଗଲେ ବୋଲି ପଚାରିଲେ । ବିପ୍ର ଭାଷେ ଭୁତ
ଭୟେ ନ ଆସନ୍ତି ଏଥି । ଏକନ୍ତ୍ରିତ ହୋଇ ସର୍ବେଦୁଆରେ ଅଛନ୍ତି ।
ଏଠାବରେ ଆଜିଯାଏ ରାଜା ଯେତେ ହେଲେ । ରାକ୍ଷସୀ ମୁଖରୁ କେହିବର୍ତ୍ତ ନ ପାରିଲେ । କି ଉପାୟେ ତୁମ୍ଭେଆଜି ରହିଛ ଜୀବିତ । କିଏତୁମ୍ଭେ ମହାତମା କହ ସତ୍ୟ ।
ଶୁଣିରାଜା ସବିନୟେ କହିଲେ ଏମନ୍ତ ।
ଆମ୍ଭେ ତୁମ୍ଭ ପୁର୍ବ ରାଜା ବିନ୍ତ୍ରମ ଆଦିତ୍ୟ । ତହିଁ
ରାଜାବିପ୍ର ଆଗେ ସକଲ କହିଲେ । ରାନ୍ତ୍ର ଯାହା ହୋଇଥିଲାର।କ୍ଷ୍ୟସୀର
ତୁଲେ । ଶୁଣି ଦ୍ଵିଜ ବେଦମତେ ଆଶୀର୍ବାଦ କଲେ । ବିନ୍ତ୍ରମ ନୂପତି
ତ।ଙ୍କୁ ଧନ ରତ୍ନ ଦେଲେ ।
ମେଲାଣି ହୋଇଣ ଦ୍ଵିଜ ତହୁଁ ଚଲି
ଗଲେ । ସବୁକାଥା ମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କର ଆଗେ ଜଣାଇଲେ । ତାଙ୍କଠାରୁ ଧନ
ପାଇ ଗଲେ ଦ୍ଵିଜବର । ବାହାରିଲେ ମନ୍ତ୍ରୀମାନେ ଘେନିଉପହର । ବହୁବିଧ ଭେଟି ଦ୍ରବ୍ୟ ସଙ୍ଗତେ ଘେନିଣ । ଆନନ୍ଦେ ରାଜାଙ୍କୁ ଯାଇ କଲେ ଦରଶନ । ତାଙ୍କୁ ଦେଖି ଆଜ୍ଞା ଦେଲେ ବିନ୍ତ୍ରମ
ମିହିର ।ଦିଆଅ ଘୋଷଣା ଦେଶୁଁ ଭୟ ହେଳା ଦୁର ।
ନିଶାଚରୀଭୟ ଆଉ ନୋହିବ ତୁମ୍ଭର । ମହାସୁଖେ ପୂର୍ବ ପରି ସର୍ବେ ବାସକର । ଆଜ୍ଞା ପାଇ ମନ୍ତ୍ରୀ ଗଣ ଚଳିଗଲେଖରେ । ଅଭୟ ଘୋଷଣା ଦେଶଜାକ ଦିଆଇଲେ । ଗୀତ ଚନ୍ଦେ କହେ ଏହା ସିଂହ ଜଗନ୍ନାଥ ସୁଖେ ବସ ପ୍ରଜା ପାଳ ଆହେ ନରନାଥ।
ବତ୍ରିଶ ସିଂହାସନର ଉପ୍ତତ୍ତି ବୃତ୍ତାନ୍ତ
ଏଥୁଅନ୍ତେ କାଥାସାର ଶୁଣ ସାଧୁ ଜନେ । ସ୍ଵର୍ଗେ ନୃତ୍ୟ
କରୁଥୀଲେ ଅପସରା ଗଣେ ॥ ହୁ ହୁ ଗନ୍ଧର୍ବର ଥିଲେ ବନ୍ତ୍ରିଶ କୁମର ।
ଅପସର।ଙ୍କର ଦେଖି ରୂପ ମନୋହର ॥ ଠାରିଦେଲେ କ।ମବଶେ
ନୟନ ପ୍ରାନ୍ତରେ । ନାଚୁଣୀର ତ।ଳ ଭଙ୍ଗ ହେଲ। ସେହିଠାରେ ॥
ଦେଖି ତାହାଠାରେ କୋପ କଲେ ପୁରନ୍ଦର । କହେ ଅପସରା
ତାଙ୍କୁ ଯୋଡି ବେନିକର ॥ ମୋହଠାରେ ଦୋଷ କିଛି ନାହି
ସୁରସାଇଁ । ଏମାନଙ୍କ ନେତ୍ରଠାରେ ଭ୍ର ମିଗଳି ମୁହିଁ । ତ।ଳ ମୋର
ଭୁଲାହେଲା ଏ ସତ୍ୟ ଅଟଇ । ଏହା ସୁନି ଅତିନ୍ତ୍ରୋଧେ ତାଙ୍କୁ ଶଚୀସାଇଁ
କହିଲେ ଗନ୍ଧର୍ବ ପୁନ୍ତ୍ରେ ହୁଅ କାଠରୂପ। ଦୁରାଚର ବ୍ୟବହାରୁ
ଘେନି ଏହି ଶାପ ॥ ଶୁଣିଣ ସେମାନେ ପୂରନ୍ଦର ପାଦେ ପଡି।
ଜଣାଇଲେ ଅତିଦୁଃଖେ ଶିରେ କର ଯୋଡି॥ ତୁମ୍ଭୁ ଅଭିଶାପେ
ଯେବେ ଆମ୍ଭେ ହେବୁ କ।ଷ୍ଟ । କହ କି ରୂପରେ ପୁଣି ହୋଇବୁମୂକତା ॥
ସେମାନେ ଭକ୍ତି ଦେଖି ତୋଷେ ସୁରଗଣ । କହଲେ
ମୋହର ବାକ୍ୟଏବେ ଭଲେ ଶୁନ ॥ କ।ଷ୍ଟ ହୁଅ ତାହାକୁ ମୁ କରି
ସିଂହାସନ। ବିକ୍ରମାଦିତ ହସ୍ତୁ କରିବ ପ୍ରଦାନ ॥ ତାହିଂରୁ ସେ ବସି
ରାଜ୍ୟ ଶାସନ କରିଲେ । ସେ ସକାଶୁ ଅଧେପାପ ଖଣ୍ଡିବ ହେ ଭଲେ ..
ତାଙ୍କ ଅନ୍ତେ ତାଙ୍କ ପୁତ୍ର ହେବ ଯେବେ ରାଜା । ସେହି ସିଂହାସନେ
ବସି ପାଳିବ ପରଜା॥ ସେ ସମୟେ ପାଦେ ପାପ ହୋଇବା କ୍ଷାଳନ
ଶେହୁ ସ୍ଵର୍ଗେ ଯାନ୍ତି ପୋତି ହେବ ସିଂହାସନ ॥ ମ॥ଟିତଳେ ବହୁଦିନ
ତୁମ୍ଭେ ରହିଥିବା। ଭୂମିରେ ତୁମ୍ଭର ପୁଣି ପଦେ ପାପ ଜୀବ । ଉଜ୍ଜଳ
ନଗରେ ଭୋଜେ ହେବ ନରଗଣ । କିଛିକାଲେ ସିଂହାସନ ପାଇବେ
ସେ ପୁଣି। ବସିବାକୁ ତ।ଉପରେ ଯିବେ ଯେତେବେଳେ ॥ ତୁମ୍ଭ
ମାନେ ନିରୋଧିବ ତାଙ୍କୁ ସେହିକ।ଲେ ।
ବିନ୍ତ୍ରଙ୍କ କୀର୍ତ୍ତ ତାଙ୍କୁ
ଜଣେ ଜଣେ କହି। ତହୁଁଆସ ସୁର୍ଗସ୍ଥାନେ ନିଜ ଦେହ ପାଇ ॥ଏହା
ଅଟେ ଜ।ଣ ତୁମ୍ଭ ଲଲାଟ ଲିଖନ । ନିଶ୍ଚେ ଭୋଗ ହେବ କେବା ନ
ହୋଇବା ଆନ॥ ଗନ୍ଧବଙ୍କ ସୁତେ ତତକ୍ଷଣି କାଷ୍ଟ ହେଲା। ଡାକିଲା
ବିଶ୍ଵକର୍ମାଙ୍କୁ ଇନ୍ଦ୍ର ଆଜ୍ଞା ଦେଲେ ॥ ରତ୍ନମୟ ସିଂହାସନ ଯତନେ
ରଚିବା। ଏ ବନ୍ତ୍ରିସ ପିତ୍ତୁ ଲାଲୁ ତାହିଁରୁ ଖଞିବ ॥ ଶ୍ରୀଘ ଆଣି
ସମର୍ପିବ ଆମ୍ଭ ଶ୍ରୀଛାମୁରେ । ଏହା ଶୁଣି ବିଶ୍ଵକର୍ମା କଲା ସେ ପ୍ରକାରେ ॥
ଜଗନ୍ନାଥ ସିଂହ କହେ ଦେଖ ଭାଗ୍ୟ ଖେଳ । ପାଇବେ ସେ ସିଂହାସନ
ବିକ୍ରମ ନୃପାଳ
ବିକ୍ରମାଦିତ୍ୟଙ୍କ ସିଂହାସନ ଲାଭ
ସୁର୍ଗପୁରେ ସିଂହାସନ କେତେଦିନଯାଏ । ଇନ୍ଦ୍ରଙ୍କ ଆଗରେ
ସଭା ସମୀପରେ ଥାଏ ॥ଦିନକରେ ସ୍ଵର୍ଗ ସଭା ମଧେ ପୁରୋହିତ
ରମ୍ଭା ଉର୍ବଶୀଙ୍କ ଡାକି କରାଇଲେ ନୃତ୍ୟ ॥ ସେ ଦୁହେ ତ ସାରିସମ
ବିବାଦେ ନର୍ତନ । କଲେ ତାହି ହର। ଜଣ।ନୋହିଲା ଦର୍ଶନ ॥
ନୂତ୍ୟଦେଖି ଗନ୍ଧର୍ବ ଙ୍କୁ ଇନ୍ଦ୍ର ପଚାରିଲେ । କିଏ ଉଣ। କେ
ଅଧିକ କହିବଟି ଉଲେ। ଏହା ଶୁଣି ଚିତ୍ର ସେନ ଉତ୍ତର ଦିଅଇ
ଉଜ୍ଜ୍ଵଳ ନଗରେ ରାଜା ବିମନ୍ତ୍ର ଅଛଇ ॥ ଗନ୍ଧର୍ବସେନର ଶେହୁ ଅଟଇ
ନନ୍ଦନ । ସେ ଆସିଲେ ହାର ଜିଣା । କହିବ ହେ ଜ।ଣ ॥
ଇନ୍ଦ୍ରଙ୍କ ଆଜ୍ଞାରେ ଗନ୍ଧର୍ବେକ ଚଲିଗଲା। ବକ୍ରମାଦିତ୍ୟଙ୍କୁ ରଥେ ବସାଇ
ଆଣିଲା। ପରବେଶ କଲା ନେଇ ଦେବସଭା ମଧ୍ୟେ
ନରେଶ ପୁଚ୍ଛୀଲେ ପୂଜା କରି ଇନ୍ଦ୍ର ପ।ଦେ ॥ କାହିଁପାଇଁ ଅଣାଇଲ ସତେ ସ୍ଵର୍ଗପୁର ।ଯାହା ଆଜ୍ଞା ହେବ କରିବି ମୁ ପୁରନ୍ଦର ॥ ପଚାରିଲେ ଦେବରାଜ ଏ
ଦୁହିଙ୍କୁ ନୃତ୍ୟ । ମଧ୍ୟେ ଭଲ କହ କ।ର ବିକ୍ରମଆଦିତ୍ୟ॥
ଶୁଣି ନୃପ କହେ ଦେବ ଯୋଡିଏ ଭ୍ରମର । ଅଣାଇଲେ କହିଲେ ମୁ ନୃତ୍ୟ
ଭଲ କ।ର। ଭ୍ରମର ଦିଓଟି ଆଣି ଦେଲେ ସେ ତକ୍ଷଣ । ହସ୍ତେ
ଧରି ନୁତ୍ୟ ଦେଖୁଥିଲେ ନରଗଣ ॥ ଯତନେ ସେ ତାହା ଛାଡିଦେଲେ
ଗୁପତରେ । ଦୁହେ ଯାଇ ଦୁହିଙ୍କର ଦଂଶିଲେ ସ୍ତନରେ। ନୃତ୍ୟ
ଭୋଳେ ରମ୍ଭା ଅତି ମତ୍ତ ହୋଇଥିଲା ।
ଭ୍ରମରର ଦଶନକୁ ମୋଟେ ନଜାଣିଲା
ମ।ନ୍ତ୍ରଉର୍ବସିର ହୋଇଗଲା ତ।ଳଭଙ୍ଗ । ଜଣାଇଲେ
ନରପତି ସୁରପତି ଆଗ॥ ଦୁହିଙ୍କୁର ନୃତ୍ୟ ମଧ୍ୟେ ରମ୍ଭାର ଅଧିକ।
ଶୁଣିଲେ ସେ ବିବରଣ ଦେବଙ୍କ ନାୟକ ଦେବସଭା ମଧ୍ୟେ
ବିକ୍ରମଙ୍କୁ ପ୍ରଶାସିଲେ । ବନ୍ତ୍ରିଶ ସିଂହାସନଟି ପୁରପାର ଦେଲେ॥
ସଚୀପତିଠାରୁ ନୃପ ହୋଇଲେ ମେଲାଣି ଗନ୍ଧର୍ବେ ସେ ସିଂହାସନ
କାନ୍ଧେ ବହିଆଣି । ଦେଲେ ନେଇ ବିକ୍ରମଙ୍କୁ ଉଜ୍ଜଳ ନଗରେ ॥
ଆନନ୍ଦରେ ସେ ଗନ୍ଧର୍ବେ ଗମେ ସ୍ଵର୍ଗପୁରେ॥ କହେ ଜଗନ୍ନାଥସସିଂହ
ଇଶ୍ଵର ଇଚ୍ଛାରେ । ଅସମ୍ଭବ ଦ୍ରବ୍ୟ ମଧ୍ୟ ଅନାୟାସେ ମିଳେ ॥
ବିକ୍ରମାଦିତ୍ୟଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ
ସେହି ସିଂହାସନ ପରେ ବିମନ୍ତ୍ର ନୃପତି । ନିତ୍ୟ ବସି ରାଜା
କାର୍ୟ୍ୟ ଶେଷ କରୁଥାନ୍ତି ॥ ଧନ୍ଵନ୍ତରୀ କ୍ଷପଣକ ବରାହ ମିହିର।
କାଳିଦାଶ ଭବଭୂତ ସେ ଘଟକର୍ପର॥ ବେତ।ଳଭଟ୍ଟ ଅମରସିଂହ
ବାଣଭଟ୍ଟ । ଏମାନଙ୍କ ନାମ ନବରତ୍ନରେ ପ୍ରକଟ ॥ ନବରତ୍ନ ସଙ୍ଗେ ସଭା ମଣ୍ଡି ନରପତି । ବସୁଥାନ୍ତି ନୀତି ଛାଡି ମନ ଭୟ ଭ୍ରାନ୍ତି॥
ଭ।ନୁମତୀ ନାମେ କନ୍ୟା ନୃପ ବିଭାହେଲେ । କିଛିଦିନେ ଭ।ନୁମତୀ
ପୁତ୍ର ପ୍ରବସିଲେ । ବ୍ରାହ୍ମଣେ ଅଇଲେ ଶୁଣି ଜନମ ପୁତ୍ରର ।
ବିନ୍ତ୍ରମସେନ ବୋଲି ଯେ ନାମ ଦେଲେ ତାର । ଜୟ କଲେ ପୃଥୀବି
ଜ।କ ବିକ୍ରମ ମିହିର। ପାଳିଲେ ସେ ସିଂହ।ସନେ ପ୍ରଜା ବହୁକାଳ ॥
ଏଥୁଅନ୍ତେ ଯାହା ହେଲା ସାଧୁଜନ ସୁଣ । ବିକ୍ରମ ଆଦିତ୍ୟ ଦିନେ
ହରଷିତ ମନ॥ ଅଣାଇଲେ ଡାକି ତାଳ ବେତାଳ ଦୁହିଙ୍କୁ।
ଗୁପତରେ ଏହି କଥା ପଚାରିଲେ ତାଙ୍କୁ ॥ସପ୍ତସ୍ଵର୍ଗ ଦେଖିବାକୁ
ଇଚ୍ଛା ହୁଏ ମୋର । ଦେଖିଇ ପାରିବ କି ହେ ମୋତେ ସେ ସକଳ ।
ଏହ।ଶୁଣି ସେ ବେତାଳେ ଭାସିଲେ ବଚନ । ଏହି କଥା ଆମ୍ଭ
ପକ୍ଷେ ଅତ୍ୟନ୍ତ ସାମାନ୍ୟ। ମାତ୍ର କଥାଟିଏ ଯେବେ ଯତନେ
ପାଳିବା ସପ୍ତସ୍ଵର୍ଗ ଅନାୟରେ ଦେଖି ହେ ଆସିବ । ଗଲାବେଳେ
ତୁମ୍ଭେ ବୁଜିଥିବ ଚକ୍ଷୁ ଦୁଇ ।ସ୍ଵର୍ଗପୁର ହେଲାପରେ ଦେଖିବ ଫିଟାଈ ॥
ସ୍ଵର୍ଗ ନୋହୁ ବାଟ ମଧ୍ୟେ ଯେବେ ଚାହି ଦେବ । ତୁମ୍ଭର ଟି ନିଶ୍ଚେ ମୃତ୍ୟୁ ସେହିଠାରେ ହେବ॥ବେତାଳ ଙ୍କ ବାକ୍ୟ ନୃପ କଲେ ଅଙ୍ଗୀକାର ।
ଚକ୍ଷୁ ବୁଜି ପଲ୍ୟଙ୍କରେ ବସିଲେ ସତ୍ଵର ॥
ସେବେତାଳେବହିନେଲେ ତାଙ୍କୁ ଆଜ୍ଞା ପାଇ ।
କିଛି ବାଟ ଥିଲା ଆଉସ୍ଵର୍ଗେଯିବା ପାଇଁ ॥
ଜଗତେ କେ ନାହି କ।ଳଠାରୁ ବଳିୟାର ।
କାଳବଶେ ଚକ୍ଷୁ ଫେଡି ଚାହିଁଲେ ନୃବର ॥ ପଚାରିଲେ ବେତାଳଙ୍କୁ
ଆଉ କେତେ ବାଟ । ଏହା ଦେଖି ଫିଙ୍ଗିଦେଲେ ସେ ବେତାଳ
ଖଟ ॥ ଶେଷ ହୋଇଥିଲା ଆୟୁ ମଲେ ନୃପବର । ଜଗନ୍ନାଥ କହେ
ଜଗନ୍ନାଥେ ଯୋଡି କର ॥
ଭୋଜରାଜାଙ୍କର ସିଂହ।ସନାଆରୋହଣ ଓ
ଧନେଶ୍ଵର ସୌଦାଗର ବିବରଣ
ଏଥୁଅନ୍ତେ ହେଲା ଯାହା ସୁଣ ସାଧୁଜନ । ସୁର୍ଗପୁର ଦେଖିଗଲେ
ବିକ୍ରମ ରାଜନ ॥ ସେହିଠାରେ ରହି ଆଉ ଫେରି ନ ଆସିଲେ । ତାହା
ଦେଖି ତାଙ୍କୁ ପୁତ୍ର ରାଜପଣ କଲେ ॥ ପିତାଙ୍କର ଶୁଦ୍ଧିକ୍ରିୟା ଶାସ୍ତ୍ର
ନିମୟରେ । ସାରି ମନ୍ତ୍ରୀ ଶହ ରାଜ୍ୟ ପାଳିଲେ ଆଦରେ ।।
ପିତାଠାରୁଅଧିକରେ ପାଳି ବସୁମତି । ବୋଲାଇଲେ ଭୂମଣ୍ଡଲେ ଏକ -
ଚକ୍ରବର୍ତ୍ତୀ ॥ ସେହି ସିଂହାସନରେ ବସି ପ୍ରଜା ପାଳୁଥିଲେ । କି ବିଚାରି
ସେହିଠାରୁ ତାକୁ ନେଇଗଲେ ॥ ଗୁପ୍ତ କରି ଭୂମିତଳେ ପୋତ।ଇ
ତାହାକୁ । କିଛିଦିନେ ଆୟୁ ଶେଷେ ଗମିଲେ ସ୍ଵର୍ଗକୁ॥
ତହୁଚାଲିଗଲେ ଏହିମତେ କେତେଦିନ। ଉଜ୍ଜଳ ନଗରେ ହେଲେ ଭୋଜ
ନରଗଣ ।ପ୍ରଜାଗଣେ ପୁତ୍ର ସମ ପରି ସେ ପାଳିଲେ । ବ୍ରାହ୍ମଣକୁ ବରି ଧନ
ରତ୍ନ ଦାନ କଲେ ॥ ଉଜ୍ଜ୍ଵଳ ନଗରେ ଥିଲେ ବହୁ ସୌଦାଗର
ବେପାର ଚଳଇ ନାନା ଦେଶେ ତାହାଙ୍କର ॥
ଧନେଶ୍ଵର ନାମେ ଏକ ବଡ ସୌଦାଗର । କରେ ସେ ବୋଇତ
ଚାଲି ବିଦେସେ ବେପାର ॥ ସଙ୍ଗେ ଘେନି ସୌଦାଗର ଆଉ
ଆଠଜଣ । ଅନୁକୂଳ କରି ଗଲେ ବିଦେଶଙ୍କୁ ଜ।ଣ॥ ଧନେଶ୍ଵର ପରି
ରୂପ ଧରି ଏକ ଭୁତ। କହୁ ଆସି ଘରେ ତାର ହେଲା ଉପସ୍ଥିତି॥
ଧନେଶୟର ଭାର୍ୟ୍ୟା ତାକୁ କୁ ଦେଖି ପଚାରଇ । ଏତେ ସିଘ୍ର କହ ନାଥ
ଫେରିଲେ କିପାଇ? କପଟ ଭୁତ ଯେ ତାକୁଉତ୍ତରିଲା ଧୀରେ।
ଆଗୋ ପ୍ରିୟେ ପୀଡିତ ମୁ ପଥେ ହେଲି ଜ୍ବରେ । ବିଚାରିଲି ପୁତ୍ରକନ୍ୟା
କିଛି ନହିଁ ମୋର । ଇତେ କଷ୍ଟ କରି ଜୀବ କି ଲାଗି ବେପାର