ଉତ୍କଳ ଅତୀତ ଚାରୁ ଶିରୋମଣି
ଇତିହାସ ପୃଷ୍ଠା ମଣ୍ଡିତା ତଟିନୀ ।
ପ୍ରାଚୀ ଦିଗେ ଯେଣୁ ଗମନ ତୋହର
ପ୍ରାଚୀ ନଦୀ ନାମେ ପରିଚୟ ତୋର ।
ଅନ୍ୟ ଅର୍ଥେ ତୋର ଜନ୍ମ ଶୁଭ କ୍ଷଣେ
ମୃତ୍ୟୁଞ୍ଜୟ ତୁହି ଉତ୍କଳ ଭୁବନେ ।
ଏବେ ତୋର ବକ୍ଷ ଶ୍ମଶାନ ଗ୍ରାସିଛି
କର୍ପୂର ଉଡ଼ିଛି କନା ପଡ଼ିଅଛି ।
ଦେଖି କୃଶ କାୟା ଦୁର୍ଦ୍ଦିନ ତୋହର
ନୟନରୁ ଝରେ ଅଶ୍ରୁଧାର ମୋର ।
ସୌଭାଗ୍ୟ ମଣ୍ଡିନୀ ଥିଲୁ ତୁ ଅତୀତେ
ଓଡ଼ିଆ ସାଧବ ଚଳି ମନୋରଥେ ।
ଶ୍ରୀଲଙ୍କା, ବୋର୍ଣ୍ଣିଓ ଜାଭା ଦ୍ଵୀପ ଯାଇ
ଧନ ଆଣୁଥିଲେ ଓଡ଼ିଶାକୁ ବୋହି ।
ସୁମାତ୍ରା, ବାଲିର ଦ୍ଵୀପ ଦେଶେ ଯାଇ
ଓଡ଼ିଶା କୀରତି ପ୍ରଚାରିଲେ ତହିଁ ।
ତୋର କାୟା ଥଲା ବିଶାଳ ବିସ୍ତୃତ
ତୋର ଜଳଧାର ସାକ୍ଷାତ ଅମୃତ ।
ପାବନୀ ଗଙ୍ଗାର ଅଗ୍ରଗାମୀ ତୁହି
ପ୍ରାଚୀ ମହାତମା ଏକଥା କହଇ ।
ଶତ ମୁନୀ, ଋଷି ତପସ୍ଵୀ ପ୍ରବର
ଆଶ୍ରମ ରଚିଲେ ତୋର ପୁଣ୍ୟ ତୀର ।
ଶାନ୍ତ ସୌମ୍ୟ, ସ୍ନିଗ୍ଧ ପରିବେଶ ତୋର
ସ୍ଵର୍ଗସୁଖ ଆଣୁଥିଲା ହୃଦୟର ।
ସିଦ୍ଧି, ବୁଦ୍ଧି, ରିଦ୍ଧି ଲଭି ମୁନୀଗଣ
ଓଡ଼ିଶା ମାଟିକୁ କରିଥିଲେ ଧନ୍ୟ ।
ପୂର୍ବେ ତୁହି ଥିଲୁ ମହାନଦୀ ଧାର
ମହାନ ଥିଲା ତୋ ନୀଳ ଜଳଧାର ।
ନରାଜ ଅଞ୍ଚଳୁ ପୂର୍ବଗାମୀ ହୋଇ
ମହୋଦଧି ଜଳେ ମିଶିଥିଲୁ ତୁହି ।
କାଠଯୋଡ଼ି ଥଲା ଅତି କ୍ରୁଶକାୟ
କାଠ ଖଣ୍ଡ ଯୋଡ଼ି ଓଡ଼ିଶାର ପୁଅ ।
ପାରି ହେଉଥିଲେ ସୁଖେ ଜଳଧାର
ନ ଥିଲା ସେକାଳେ ବିଶାଳ, ପ୍ରବଳ ।
ପ୍ରାଚୀ ବକ୍ଷ ଥିଲା ଅତି ଭୟଙ୍କର
ଗଭୀର ଜଳରେ କୁମ୍ଭୀର, ମଗର ।
ଆନନ୍ଦରେ କରୁଥିଲେ ବିଚରଣ
କରୁଥିଲେ ପଶୁ, ମନୁଷ୍ୟ ଭକ୍ଷଣ ।
ଘଞ୍ଚ ଜଙ୍ଗଲରେ ଭରା ବେନି ତଟ
ଥିଲା ଉତ୍କଳର ଚାରୁ ଚିତ୍ରପଟ ।
ଫୁଲନଖରାରୁ ସୋଲରୀର ଧାର
ପ୍ରାଚୀ ତଟିନୀକୁ କରୁଥିଲା ଗେଲ ।
କୁଶଭଦ୍ରା ଆଉ ଭାର୍ଗବୀ ତଟିନୀ
ପ୍ରାଚୀ ଜଳଧାରେ ଥିଲେ ନୀଳବେଣୀ ।
ପ୍ରାଚୀର ଉତ୍ପତ୍ତି ରହସ୍ୟ ସକଳ
(କହେ) ସୁଧାକର ପଟ୍ଟନାୟକ ଗେଜେଟିୟର ।
ମଗଧ ରାଜନ ଶ୍ରୀନନ୍ଦ ବର୍ଦ୍ଧନ
ନରାଜ ଠୁଁ କରି ନାଳର ଖନନ ।
ଯୋଡ଼ିଥିଲେ ନାଳ ମହାନଦୀ ଧାରେ
ଡାକ ଅମ୍ବା ନାମ ରଖିଥିଲେ ତୀ’ରେ ।
ଚୁଡ଼ଙ୍ଗ ଦୂର୍ଗରୁ ଉତ୍ପତ୍ତି ଏହାର
ବାରଙ୍ଗ ନଦୀର ଥିଲା ଜଳଧାର ।
ଏହି ନାଳୁ ହେଲା ପ୍ରାଚୀ ନଦୀ ଜନ୍ମ
ସୋଲ ନଦୀ, କୁଆଖାଇ ନଦୀ ନାମ ।
କହେ ଖଣ୍ଡଗିରି ହାତୀ ଗୁମ୍ଫା ଲିପି
ଖାରବେଳ ଥ୍ରଲେ ପ୍ରାଚୀ ତୀରେ ଥାପି ।
ବିଜୟ ପ୍ରାସାଦ ଖୋଦିତ ପ୍ରାଚୀରେ
ସ୍ଥାପିଥିଲେ ନିଜ ରାଜତ୍ୱ କାଳରେ ।
ଶ୍ରୀ ରାଧାଚରଣ କେଦାର ପାତର
ଘନଶ୍ୟାମ ଥିଲେ ଇତିହାସ ବୀର ।
ଦିଅନ୍ତି ପ୍ରାଚୀର ଉତ୍ପତ୍ତି ସନ୍ଦେଶ
କହଇ ଏକଥା ତାଙ୍କ ଇତିହାସ ।
ପ୍ରାଚୀ ମହାତ୍ମ୍ୟରେ ବର୍ଣ୍ଣିତ ହୋଇଛି
ବ୍ରହ୍ମା କମଣ୍ଡଳୁ ଜଳୁ ସୃଷ୍ଟି ପ୍ରାଚୀ ।
ନିମ୍ନେ ପଡ଼ି ବ୍ରହ୍ମା କମଣ୍ଡଳୁ ଜଳ
ଉପୁଜାଇ ଥିଲା ସରସ୍ଵତୀ ଧାର ।
ସାଗରରେ ପଡ଼ି ମହାଦେବ ରେତ
ତହୁଁ ବାଡ଼ବାଗ୍ନି ହୋଇଥଲା ଜାତ ।
ବାଡ଼ବାଗ୍ନି ଡରେ ହୋଇ ଭୟଭୀତ
କଲେକ ପ୍ରାର୍ଥନା ଦେବତା ସମସ୍ତ ।
କରିଲେ ଦେବତା ପ୍ରୟାସ ଅପାର
ଶାନ୍ତ ନୋହିଥିଲା ବାଡ଼ବା ଅନଳ ।
ଇନ୍ଦ୍ର ଓ ବରୁଣ, ଅନ୍ୟ ଦେବ ଦଳ
ପ୍ରୟାସ ନ ହେଲା କେବେହେଁ ସଫଳ ।
ଯାଇ ଦେବଗଣ କନକ ପର୍ବତ
ସରସ୍ଵତୀ ନଦୀ କରିଲେ ସାକ୍ଷାତ ।
ପାତାଳୁ ପୂର୍ବକୁ ଢାଳି ନିଜ ସ୍ରୋତ
ବହି ଯାଇଥଲା ସରସ୍ଵତୀ ସ୍ରୋତ ।
ପ୍ରବେଶିଲେ ସିଦ୍ଧ ବନେ ବେଗେ ଯାଇ
କପିଳ ମହର୍ଷି ଧ୍ୟାନେ ରତ ଯହିଁ ।
ସରସ୍ଵତୀ ପ୍ରାଚୀ ନାମ ହେଲା ଏଠି
କପିଳ ଥାପିଲେ ଶିବଲିଙ୍ଗ ସେଠି ।
ଖ୍ୟାତ ହେଲେ ଶିବ କପିଳଶ୍ଵରରେ
ଯହିଁ ପ୍ରାଚୀ ନଦୀ ମୁକ୍ତି ତୀର୍ଥ ହେଲେ ।
ପ୍ରାଚୀଠାରୁ ହୋଇ ଚିତ୍ରୋତ୍ପଳା ଜାତ
ଦକ୍ଷିଣରୁ ପୂର୍ବ ସାଗରେ ମିଳିତ ।
ଅଟେ ବେନି ନଦୀ ଧାର ଅଳ୍ପ ଦୂର
ଚେଳିତୋଳା ପୋତ ଥିଲା ଏହା କୂଳ ।
ଅନ୍ୟ ଶାଖା ନଦୀ ଚନ୍ଦ୍ରମୌଳି ଥିଲା
ଲଳିତା ନଦୀଟି ପ୍ରାଚୀରେ ମିଶିଲା ।
ଭାରଡ଼ା, କାଦୁଆ, ଚନ୍ଦ୍ରମୌଳି ନଦୀ
ମଣିକର୍ଣ୍ଣିକା ଓ ସୋନ ଉପନଦୀ ।
ଆଠଗୋଟି ଶାଖା ପ୍ରାଚୀରୁ ନିର୍ଗତ
ସାଇଲୋ, କନ୍ଦଳ, କାଦୁଆ ବିଖ୍ୟାତ ।
ଜୀଉନ୍ତି, ବନ୍ତଳୀ ପୋଡ଼ା ଅନ୍ୟ ଶାଖା
ଚିତ୍ରୋତ୍ପଳା, ଚନ୍ଦ୍ରମୌଳି ରୂପେ ଦେଖା ।
ବହୁ ଗଣ୍ଡ ଥିଲା ପ୍ରାଚୀ ନଦୀ ଧାରେ
ଭରଡ଼ା, ମଞ୍ଜୁଷା ନାମ ବହିଥିଲେ ।
ଅନ୍ୟ ଗଣ୍ଡ ଥିଲେ ବଲରା, ରୋହିଣୀ
ଗୁଆଟୋପା, ବିଶ୍ଵାମିତ୍ର, କୁଳି ପୁଣି ।
ନୈରିଝାଡ଼ା, ବାଲିନସି, ମୁହାଁଣିଆଁ
ଗୁଆଟୋପା, ଚନ୍ଦ୍ର କାନ୍ଥ, ତ୍ରିମୁହାଣିଆଁ ।
ଏପରି ଗଣ୍ଡ ତ ଅବସ୍ଥିତ ନାହିଁ
ନଦୀଧାର ଯାଇ ଅଛି ପୋତି ହୋଇ ।
ଦାଳୁଅ କଣି ଓ କେଉଟ ପାଟଣା
ମଧ୍ୟେ ପ୍ରାଚୀ ସାଗରରେ ହେଲା ବଣା ।
ଏ ମୁହାଣ କ୍ରମେ ଲୀନ ହେଲାପରେ
ଦିଗ ବଦଳାଇ ପ୍ରାଚୀ ନିଜ ଧାରେ ।
ପୂର୍ବାମୁଖୀ ହୋଇ ଦେବୀ ମୁହାଣରେ
ମିଳିତ ହୋଇଲା ମହୋଦଧି ଜଳେ ।
ନମୋନମଃ ପ୍ରାଚୀ ପାପ ବିନାଶିନୀ
ତୀର୍ଥମାନଙ୍କର ମରାଳ ମାଳିନୀ ।
ଗୌରୀ ଚାରୁ ପୂଜ୍ୟା ଦିଗମ୍ବର ସ୍ଥଳୀ
ପ୍ରକୃତି ସୁନ୍ଦରୀ ଶୋଭା ହୃଦ ହାରି ।
ଅଟବି କୁସୁମ ମାଳ ବିଳାସିନୀ
ଉତ୍କଳ ଭାରତୀ, ଶାନ୍ତି ପ୍ରଦାୟିନୀ ।
ଉତ୍କଳ ଭାବୁକ ମାନସ ସଦନ
କେତେ ଚାରୁ ସ୍ନିଗ୍ଧ ତୋ ତମାଳ ବନ ।
ଉତ୍କଳ- ସୁଷମା-କମଳ କେଶର
ଦୁଇ ପ୍ରାନ୍ତେ ବନ, କୁଞ୍ଜ ମନୋହର ।
ଉତ୍କଳ ପ୍ରକୃତି ଦେବୀ-ଦେବ ସ୍ଥାନ
ମୁନି, ଋଷିଙ୍କର ଧ୍ୟାନ ଯୋଗ୍ୟ ଜାଣ ।
ଫୁଲନଖରାର ପୁଷ୍ପ କାମ ଶରେ
ଶତ ଦିଗଙ୍ଗନା ପ୍ରଣୟ ରଚିଲେ ।
ରମ୍ଭା ଓ ମେନକା, ପ୍ରିୟମ୍ବଦା ମିଳି
ପ୍ରାଚୀ କୂଳେ ରଚିଥିଲେ ପ୍ରୀତି କେଳି ।
ଉତ୍କଳ ସନ୍ତାନ ସାକ୍ଷାତ କନ୍ଦର୍ପ
ସଖିଙ୍କୁ ମୋହିଲା ତାଙ୍କ ଦିବ୍ୟ ରୂପ ।
ପୀରତି ନିଳୟ ପ୍ରାଚୀ ତଟ ପରେ
ରଚିଲେ ସରାଗେ ବନ ପ୍ରାନ୍ତରରେ ।
ନଦୀ, ଶାଖା ନଦୀ ସ୍ଥଳ ବାଲିଅନ୍ତା
ଶୋଡ଼ଶ ଯୋଗିନୀ ଜନତା ନିୟନ୍ତା ।
କବି ଜୟଦେବ ରହି କେନ୍ଦୁବିଲ୍ୱେ
ପିତା, ମାତା ଅଚୀନକ ହରାଇଲେ ।
ହୋଇ ଏକ ନିଶ୍ଵ ବ୍ରାହ୍ମଣ ବାଳକ
ସ୍ଵପ୍ନାଦେଶେ ପହଞ୍ଚିଲେ ପୁରୀ ଲୋକ ।
ସୁମରିଲେ ରାତି ଦିନ ଜଗନ୍ନାଥ
ଦର୍ଶନ ପ୍ରଭୁଙ୍କ ହୋଇଲା ପ୍ରାପତ ।
ଆରମ୍ଭିଲେ ଗୀତଗୋବିନ୍ଦ ଚରିତ
ଏହି ଖଣ୍ଡବାକ୍ୟ ଜଗତେ ବିଦିତ ।
ପ୍ରଭୁଙ୍କ ଆଦେଶେ ପିତା ପଦ୍ମାବତୀ
ଜୟଦେବ ଗୁଣେ ଲଭିଲେ ତୃପତି ।
ବିଦୁଷୀ ସୁନ୍ଦରୀ କନିଆଁ ରତନ
ବିପ୍ର ଜୟଦେବେ କଲେ ସମର୍ପଣ ।
ସ୍ଵପନେ ଶୟନେ ଅବା ଜାଗରଣେ
ଜଗନ୍ନାଥ ଥିଲେ ବିପ୍ରଙ୍କ ସ୍ମରଣେ ।
ମନ, ଜ୍ଞାନ, ବୁଦ୍ଧି, ଚିନ୍ତନ ବିବେକ
ଦେଉଥିଲେ ଜଗନ୍ନାଥ ଜ୍ଞାନାଲୋକ ।
ସଂସ୍କୃତ ଭାଷାର ସୁଜ୍ଞାନୀ ପଣ୍ଡିତ
ରଚିଥିଲେ ଗୀତଗୋବିନ୍ଦ ଚରିତ ।
ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କର ପ୍ରିୟ ଗାନ ଏହି
ନିତ୍ୟ ରାତ୍ରକାଳେ ଶୁଣନ୍ତି ସେ ଶୋଇ ।
ପଦ୍ମାବତୀ ସାଜି ନର୍ତ୍ତକୀର ବେଶ
ଗୀତଗୋବିନ୍ଦକୁ କରି ଗୀତି ରସ ।
କେନ୍ଦୁବିଲ୍ୱେ ଛନ୍ତି ଅମ୍ବିକା ନୃସିଂହ
ତମ୍ବାପତ୍ର ଦିଅଁ କଟକ ନୃସିଂହ ।
ପ୍ରଦୋଷ ଉଷାରେ ପ୍ରାଚୀ ତୀର ବନ
ଧରେ ସୁଷମାର ମଣି ଦରପଣ ।
ଉଷାବାଳା ତପ ପରାଚୀର ତନୁ
ସପ୍ତରଙ୍ଗେ ରଚୁଥିଲା ଇନ୍ଦ୍ରଧନୁ ।
ନିରତ ଯା’ ନୀର ନୀଳ ପରିଷ୍କାର
ଶୋଭା ପାଉଥିଲ ବନାନୀ ଶ୍ୟାମଳ ।
ଶିଶୁ ସଙ୍ଗେ ରହି କୁରଙ୍ଗ(ମୃଗ, ହରିଣ) ଦମ୍ପତ୍ତି
ବାଲି ସ୍ତୁପ ପରେ ସରାଗେ କ୍ରୀଡ଼ନ୍ତି ।
ନିଃସଙ୍ଗରେ ଗୁଡ଼ କଙ୍କ ଯହିଁ ଉଡ଼େ
ନଦୀ ପଠା ଶୋହେ କାଶତଣ୍ଡୀ ଜଡ଼େ ।
ପ୍ରାଚୀ ତଟ ଚିର ଶାନ୍ତ, ସୌମ୍ୟ ସୃତି
ଉତ୍କଳ ଭାବୁକ ମାନସ ସମ୍ପତ୍ତି ।
ଉତ୍କଳ କମଳା ସୁଷମା ମନ୍ଦିର
ପ୍ରକୃତି ସୁନ୍ଦରୀ ତୁହି ଗନ୍ତାଘର ।
ସୁନ୍ଦର ଗ୍ରାମରେ ସୁନ୍ଦରୀ ଉତ୍ତମ
ପ୍ରାଚୀ ନଦୀ କୂଳେ ଶୋଭା ମନୋରମ ।
ଲଳନା ସୁନ୍ଦରୀ ପୁଷ୍କରିଣୀ ଜଳେ
ଜଳକ୍ରୀଡ଼ା ରଚୁଥିଲେ କୁତୁହଳେ ।
ସ୍ଵପ୍ନେଶ୍ଵର ପୁଷ୍କରିଣୀ ନାମ ତା’ର
ବିଶାଳ ପବିତ୍ର ଜଳ ସୁନିର୍ମଳ ।
ଗ୍ରାମ ମଧ୍ୟସ୍ଥଳେ ଗତିଶ୍ୱର ଶିବ
ପ୍ରାଚୀନ ମନ୍ଦିରେ ନାହିଁ ମହାଦେବ ।
ସ୍ଵପ୍ନେଶ୍ଵର ନାମେ ସେ ଥିଲେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ
ଭଗ୍ନାଂଶ ଅଛଇ ମୃତ୍ତିକା ଆବଦ୍ଧ ।
ବିଳାଶୁଣୀ ଗ୍ରାମେ ବରାହୀ ମନ୍ଦିରେ
ପୂଜିତା ଏ ଦେବୀ ମନ୍ଦିର ଭିତରେ ।
କୀରତି ବହୁଳ ସେ ବାଗଲପୁର
ବୁଦ୍ଧ, ବିଷ୍ଷୁ, ଶିବ ତ୍ରିବିକ୍ରମପୁର ।
ଦକ୍ଷିଣଶ୍ଵରର ମନ୍ଦିର ଗାତ୍ରରେ
ଗଣେଶ ପାର୍ବତୀ ଛନ୍ତି ପାର୍ଶ୍ଵ ଘରେ ।
ଏ ପାର୍ଶ୍ଵରେ ଅଛି ନଡ଼ିଆ ଗୋରଡ଼ା
ଚାଲେ ପୂଜା ପର୍ବେ ଶ୍ରୀଫଳ ଆଖଡ଼ା ।
ପ୍ରକୃତି ସୁନ୍ଦରୀ ସ୍ଥାନ ମନୋରମ
ସିଦ୍ଧେଶ୍ଵର ମହାଦେବ ବିଜେ ସ୍ଥାନ ।
କାଳ କବଳରେ କବଳିତ ହୋଇ
କର୍ଦ୍ଦମେ ଆବୃତ ମନ୍ଦିରଟି ତହିଁ ।
କଣ୍ଟାପଡ଼ା ଗ୍ରାମ ଇତିହାସେ ଖ୍ୟାତ
ବହୁ କ୍ଷୁଦ୍ର ଗ୍ରାମ ପାଶେ ବିରାଜିତ ।
ଶିଶୁଆ ଗ୍ରାମରେ ଗତିଶ୍ଵର ଶିବ
ବିଶାଳ ମୂରତି ତ୍ରିବିକ୍ରମ ଦେବ ।
ବିଷ୍ଣୁ ଭକ୍ତଗଣ ଭକ୍ତି ପୁଷ୍ପମାଳେ
ପୂଜନ୍ତି ଦେବଙ୍କୁ ମନ୍ଦିର ମଧ୍ୟରେ ।
ଭଇରବ ମୂର୍ତ୍ତି କ୍ଷେତ୍ରପାଳ ନାମେ
ବିରାଜିତ ଏବେ ବୃକ୍ଷ ଛାୟା ଧାମେ ।
ଚର୍ତୁହସ୍ତା ଦୁର୍ଗା ବିଳାଶୁଣି ଗ୍ରାମେ
ସପ୍ତସର୍ପ ବିମଣ୍ଡିତା ଚଣ୍ଡୀ ନାମେ ।
ହସ୍ତେ ଧରି ମାଳା ଦକ୍ଷିଣେ ଅଭୟ
ମୁଦ୍ରାଙ୍କ ଦର୍ଶନେ ଉପୁଜଇ ଭୟ ।
ସୋମନାଥ ଶିବ ବାଲୁଙ୍କେ ଈଶ୍ଵର
ପୂଜା ପାଉଛନ୍ତି ପ୍ରାନ୍ତର ମଧ୍ୟର ।
କୁଅନାରା ଗ୍ରାମ ପ୍ରାଟୀ ତଟ ପରେ
ବିଷ୍ଣୁ ତହିଁ ଦଧିବାମନ ରୂପରେ ।
ଭଗ୍ନ ମନ୍ଦିରରେ ପୂଜା ପାଉଛନ୍ତି
ତାଙ୍କ ଦୁଃଖ ଗ୍ରାମବାସୀ ନ ବୁଝନ୍ତି ।
ଦେବ ପୂଜା ଯେଉଁ ସ୍ଥାନରେ ଚାଲଇ
ଦେବ ଯୋଗ୍ୟ ଭୂମି ଏବେ ସେ ନୁହଁଇ ।
କଣ୍ଟାପଡ଼ା ଆଉ ପାର୍ଶ୍ଵବର୍ତ୍ତୀ ଗ୍ରାମ
ପୂର୍ବେ ଥିଲା ପ୍ରାଚୀ ତୀରେ ଦିବ୍ୟସ୍ଥାନ ।
ଢେଙ୍କାନାଳ ରାଣୀ ତ୍ରିଭୁବନ ଦେବୀ
ସ୍ଥାପିଥିଲେ ଚତୁର୍ଭୁଜା ମହାଦେବୀ ।
ଶିବ, ବିଷ୍ଣୁ ଦେବ ଛନ୍ତି ଏହି ସ୍ଥାନେ
ସ୍ଥାପି ଯଶ ଅରଜିଲେ ନିଜ ନାମେ ।
କର୍ପୂର ଉଡ଼ିଛି କନା ପଡ଼ିଅଛି
ଲବ୍ଧ ତମ୍ବାପତ୍ର ଏ କଥା କହୁଛି ।
( ଭୁବନେଶ୍ୱର ମ୍ୟୁଜିୟମରେ ସଂରକ୍ଷିତ)
କଣ୍ଟାପଡ଼ାଠାରୁ ଚାରି କୋସ ଦୂରେ
ଗୁପ୍ତଗଙ୍ଗା ତୀର୍ଥ ଅଛଇ ଏଠାରେ ।
ବନବାସ କାଳେ ପାଣ୍ଡବ ଗୁପତେ
ଆସିଥିଲେ ଦିନେ ନିଜ ଗୁପ୍ତ ପଥେ ।
ଗୁପତ ମଣିକା ତୀର୍ଥେ ଅବଗାହୀ
ଏହି ଗ୍ରାମେ ଥିଲେ କିଛିଦିନ ରହି ।
ପୂଜିଥିଲେ ବିଷ୍ଣୁ ଆଣ୍ଠୁଆ ଗୋପାଳ
ଗଜଲକ୍ଷ୍ମୀ ଗଳେ ଦେଇ ପଦ୍ନମାଳ ।
ନମିଥିଲେ ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ପୟର
ଏ କଥା କହଇ ପ୍ରାଚୀ ସମାଚାର ।
ବେନି ମଥା ଧାରୀ ଭୈରବ ଦେବତା
କ୍ଷେତ୍ରପାଳ ରୂପେ ଥିଲେ ସମରଥା ।
ପୁଷ୍କରିଣୀ ତଟେ ତୀର୍ଥ ମଠ ଥାଇ
ଦେବଦେବୀଙ୍କର ପୂଜା ଚାଲେ ଯହିଁ ।
ଏ ସ୍ଥାନ ଭ୍ରମଣେ ପ୍ରାଚୀ କୀର୍ତ୍ତିରାଜି
ଦେଖି ମନ ପ୍ରାଣ ରହିଥାଏ ମଜ୍ଜି ।
ପ୍ରାଚୀ ପୂର୍ବ ତଟେ ସେ ଅଡ଼ଶପୁର
ପ୍ରତ୍ନତତ୍ତ୍ୱ କୀର୍ତ୍ତି ବିଶେଷ ମଞ୍ଜୁଳ ।
ସ୍ଵପ୍ନେଶ୍ଵର ମହାଦେବ ପୀଠ ଯହିଁ
ବୃଷଭ ନାଥଙ୍କ ଉପସ୍ଥିତି ତହିଁ ।
ଶୈବ ପୀଠ ସ୍ଥଳେ ମାଧବ ମନ୍ଦିର
ସାକ୍ଷ୍ୟ ଦେଇଥାନ୍ତି ଭକ୍ତଜନଙ୍କର ।
ମାଧବାନନ୍ଦ ଏ ସ୍ଥଳରେ ରହି
ଭକତଙ୍କୁ ଭକ୍ତି ପଥ ଦ୍ୟନ୍ତି କହି ।
ବୁଢ଼ୀ ଠାକୁରାଣୀ ଦକ୍ଷିଣ ଦିଗରେ
ଦଶଭୂଜା ଦୁର୍ଗା ଖ୍ୟାତ ସଂସାରରେ ।
ବରାହ ନୃସିଂହ ପୀଠ ମନୋରମ
ଚାରୁକଳା ମୋହେ ଦର୍ଶକଙ୍କ ମର୍ମ ।
ମନ୍ଦିର ଗାତ୍ରର ଦିବ୍ୟ ଚିତ୍ରପଟ
ନାଗ- ନାଗୁଣୀଙ୍କ ପୀରତି ଉତ୍କଟ ।
ତ୍ରିବେଣୀ ଘାଟରେ ତିନି ନଦୀ ଭେଟ
ମାଘ ଅମାବାସ୍ୟା ହୋଇଲେ ନିକଟ ।
ହଜ଼ାର ହଜାର ତୀର୍ଥ ଯାତ୍ରୀ ଯାଇ
ପୁଣ୍ୟ ବେଳେ ସ୍ନାନ କରୁଥିଲେ ତହିଁ ।
ପ୍ରାଚୀ, ସରସ୍ୱତୀ, ମଣିକରନିକା (ମଣିକର୍ଣ୍ଣିକା)
ଏ ପବିତ୍ର ସ୍ଥଳେ ଥିଲେ ତିନି ସଖା ।
ଅଛି ପ୍ରାଚୀ, ମଣିକରନିକା ସ୍ଥିତି
ସରସ୍ଵତୀଙ୍କର ଘଟିଛି ଦୂର୍ଗତି ।
ପାଶେ ଥାଇ ଏକ ମଠର ମନ୍ଦିର
ଅନ୍ତର୍ଯ୍ୟାମୀ ପୂଜା ପାଆନ୍ତି ଏଠାର ।
ଦକ୍ଷିଣ ପଟରେ ପ୍ରଭୁ ଲୋକେଶ୍ଵର
ବନବାସେ ରାମ ଥାଇ ଏହି ସ୍ଥଳ ।
ଥାପିଥିଲେ ମହାଦେବ ଲୋକେଶ୍ଵର
ଶୁଣାନ୍ତି ଏ କଥା ପୂଜକ ପ୍ରବର ।
ତ୍ରିବେଣୀ ଘାଟରେ ଗୋକର୍ଣ୍ଣେଶ୍ଵର
ଦ୍ଵାଦଶ ଶମ୍ଭୁରେ ଦ୍ୱିତୀୟ ନମ୍ବର ।
ଅଷ୍ଟ ଶମ୍ଭୁରେ ମଧ୍ୟେ ପ୍ରଥମ ଅଟନ୍ତି
ବ୍ରହ୍ମହତ୍ୟା ପାପ ଏ ଶମ୍ଭୁ ନାଶନ୍ତି ।
ବାଲିପାଟଣାର ଭୋଅପୁର ଗ୍ରାମେ
ମନ୍ଦିର ଅଛଇ ବିଲ୍ଵେଶ୍ଵର ନାମେ ।
ମନ୍ଦିର ସମ୍ମୁଖେ ଚତୁର୍ମୁଖୀ ବ୍ରହ୍ମା
ଛନ୍ତି ବିରାଜିତ ବିଷ୍ଣୁଦେବ ଉମା (ପାର୍ବତୀ) ।
ଅଟଇ ପବିତ୍ର ମହାନ ଏ ସ୍ଥାନ
ଜୟଦେବ କରି ଏ ସ୍ଥାନେ ସ୍ନାହନ ।
ଲଭିଥିଲେ ଦିବ୍ୟଜ୍ଞାନ ବୁଦ୍ଧି ଆଉ ବଳ
ଗୀତଗୋବିନ୍ଦଟି ଥିଲା ମହାପୁଣ୍ୟ ଫଳ ।
ପ୍ରାଚୀ ଦକ୍ଷିଣରେ ଶିରିରାମ ପୁରୁ
ପାଣ୍ଡବେ ଅଇଲେ ହସ୍ତିନା ପୁରରୁ ।
ପାଣ୍ଡବ କୁଞ୍ଜର ଅରଣ୍ୟ ଭିତରେ
ଛଦ୍ନବେଶେ ରହି ଦିନ କାଟିଥିଲେ ।
ବନ, ନଦୀ, ନାଳ ଶସ୍ୟ କେଦାରରେ
ରମ୍ୟ ଗ୍ରାମ ଏହି ପ୍ରାଚୀ ନଦୀ ତୀରେ ।
କବି ରାଧାନାଥ ପ୍ରକୃତି ସେବକ
ଅବଲୋକି ଥିଲେ ନିଆଳୀ ଭୂଲୋକ ।
ପାଟଳୀ ପ୍ରସୂନ ନାମ ଦେଲେ ଭାବି
ନିଆଳୀ ଆକାଶ ପ୍ରାତଃ, ଅସ୍ତ ରବି ।
ପ୍ରାଚୀ ନଦୀ ନୀର ସ୍ଵଚ୍ଛ ଦରପଣେ
ଦେଖୁଥିଲେ ମୁଖ ଆହ୍ଲାଦିତ ମନେ ।
ଅଟପୀ, ବିଟପୀ ଚ୍ୟୁତ ମୁଚୁକୁନ୍ଦ
ବନଲତା କୁଞ୍ଜ ଦିଅନ୍ତି ଆନନ୍ଦ ।
ବ୍ରହ୍ମା, ବିଷ୍ଣୁ, ଶିବ ଶକ୍ତିପୀଠ ଯହିଁ
ନିଆଳୀ ଗୌରବ ଗାଥା ଥାଏ କହି ।
ଅଷ୍ଟଭୁଜା ଦୁର୍ଗା ଚାମୁଣ୍ଡା ରୂପରେ
କାପାଳିକ ଲୋକ ତାଙ୍କୁ ପୂଜୁଥିଲେ ।
ପ୍ରତ୍ନତତ୍ତ୍ୱ ପୀଠ ସୁଭବ ଈଶ୍ଵର ( ଶୁଭନେଶ୍ଵର)
ଶିବ ପୂଜା ପାନ୍ତି ମନ୍ଦିର ଭିତର ।
ଚାରୁକଳା ପାଇଁ ମନ୍ଦିର ବିଖ୍ୟାତ
ରେଖା ପରେ ଉଭା ଦିବ୍ୟ ସ୍ଵପ୍ନରଥ ।
ଏ ବିଷ୍ଣୁ କାର୍ତ୍ତିକେୟ ପାର୍ବତୀ ମନ୍ଦିର
କାଳ-ବିକାଳ, ଚାମୁଣ୍ଡା ଆଦିମୂଳ ( ଜଗନ୍ନାଥ) ।
ସୂର୍ଯ୍ୟ ଅଜୟକ, ବରାହ, ମାଧବ
ଅଙ୍ଗନେ ବିରାଜମାନ ଅଷ୍ଟଶିବ ।
ଉତ୍କଳ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ନିଆଳୀ ଶାସନ
ଗଙ୍ଗରାଜା ଅଭିଲେଖ ବିଦ୍ୟମାନ ।
ଉଦୟନଙ୍କର ଅଭିଲେଖମାନ
ନିଆଳୀ ଶାସନେ ଥିଲା ବିଦ୍ୟମାନ ।
ନିତ୍ୟ ଦେବଦାସୀ ନାଟ୍ୟ ମଣ୍ଡପରେ
ଶିବ ତୃପ୍ତି ପାଇଁ ନୃତ୍ୟ କରୁଥିଲେ ।
କୀରତି ମାଳିନୀ ନିଆଳୀ ଅଞ୍ଚଳ
ସଭ୍ୟତା ଗଠନେ ଥିଲା ଅଗ୍ରସର ।
ସଦାକାଳେ ଥିଲା ଉତ୍ସବ ମୁଖର
ସିଂହସାହୀ ଅଟେ ବୀରଙ୍କର ଘର ।
ପାଞ୍ଚ କ୍ରୋଶ ଦୂରେ ନିଆଳୀ ଗ୍ରାମରେ
ବିଦ୍ୟମାନ ଅଛି ସେ ଜଲାଲପୁରେ ।
ଶିବ ମହାଶମ୍ଭୁ ନାମରେ ପୂଜିତ
ରହି ସଦାକାଳ ମନ୍ଦିରର ଗାତ୍ର ।
ଚତୁର୍ଦ୍ଦିଗେ ବନ, ବିତାନ ବିସ୍ତୃତ
ପନସ, ପୁନାଙ୍ଗ ବେତସ ଓ ଚ୍ୟୁତ ।
ପ୍ରାଚୀ ନଦୀ ତଟେ ଦକ୍ଷିଣ ପାର୍ଶ୍ଵରେ
ଖଣ୍ଡା (କୁଠାର), ଜପମାଳା ଧରି ସଗର୍ବରେ ।
ବାମହସ୍ତେ ପାର୍ଶା, ମାଳା ବିଦ୍ୟମାନ
ମାନସା ମୂରତି ବସି ପଦ୍ମାସନ ।
ମାର୍ଚ୍ଚିକେଇ ନାମେ ପୂଜିତା ଏ ଗ୍ରାମେ
ବିଖ୍ୟାତ ଏ ଦେଶ ଗ୍ରାମଦେବୀ ନାମେ ।
ବନ ପ୍ରକୃତିର ଶୋଭାରେ ଉତ୍ତମ
ଜଲ୍ଲାର ପୁରର ଶୋଭା ମନୋରମ ।
ସୋମନାଥ ଶମ୍ଭୁ ମନ୍ଦିର ଏ ସ୍ଥାନ
ପୂଜିତ ହୁଅନ୍ତି ଥାଇ ଏହି ଗ୍ରାମ ।
ରାମେଶ୍ଵର ଛନ୍ତି ଟୋଲା ଗ୍ରାମ ପରେ
ପଞ୍ଚମୁଖୀ ଶିବ ଦକ୍ଷିଣ ହସ୍ତରେ ।
ପ୍ରାଚୀ ତଟିନୀର ଉତ୍ତର ପାର୍ଶ୍ଵରେ
(ବିଦ୍ୟମାନ) ଲକ୍ଷ୍ମୀ ଓ ନୃସିଂହ ନୂଆ ପାଟଣାରେ ।
ଭଗ୍ନ ମନ୍ଦିରଟି ବାଲି ପ୍ରସ୍ତରରେ
ଗଢ଼ା ଯାଇଥଲା ଗଙ୍ଗ ରାଜ କାଳେ ।
ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ ଗଠନର ଶୈଳୀ
ଅଟେ ଚଉରାଶି ବରାହୀଙ୍କ ଭଳି ।
ତ୍ରିବିକ୍ରମ ଆଉ ବରାହର ମୂର୍ତ୍ତି
ମନ୍ଦିର ଗାତ୍ରରେ ଶୋଭା ପାଉଛନ୍ତି ।
ଅଷ୍ଟ ହସ୍ତ ଧନୁ, ଖଡ୍ଗ ଚକ୍ର କରେ
ମୁଷଳ ଓ ଗଦା, ଧନୁ ବାମ କରେ ।
ଦିବ୍ୟ, ସାମ୍ୟ, ଶାନ୍ତ ପ୍ରଭୁ ନାରାୟଣ
ପାର୍ଶ୍ଵେ ବିରାଜିତ ଗରୁଡ଼ ବାହନ ।
ଏପରି ମୂରତି ଷଷ୍ଠ ଶତାବ୍ଦୀର
ଦକ୍ଷିଣ, ପୁରୁବ ଛନ୍ତି ଭାରତର ।
ଏପରି ବର୍ଣ୍ଣନ ବୃହତ୍ସଂହିତା
ଦେଇଥାଏ ମୂର୍ତ୍ତି ରହସ୍ୟର ବାର୍ତ୍ତା ।
କଳକଳ ପ୍ରାଚୀ ନିରିମଳ ଜଳ
ପ୍ରାନ୍ତେ ଶୋଭା ପାଏ ଫସଲ ଶ୍ୟାମଳ ।
ପ୍ରାତଃ ପ୍ରଦୋଷରେ ବିହଙ୍ଗଙ୍କ ସ୍ଵନ
ହରେ ଦର୍ଶକଙ୍କ ହୃଦୟ, ନୟନ ।
ଚ୍ୟୁତ, ନାରିକେଳ, ପୁନାଙ୍ଗର ବନ
କନିଅର, ଚମ୍ପା, ନାଗେଶ ପ୍ରସୂନ ।
ଅଟବି, ବିଟବି, ମାଳତୀ ଅରବି
ବାସେ ମହକଇ ବନଭୁଇଁ ଶୋଭି ।
x x x x
ପ୍ରାଚୀ ପୂର୍ବତଟେ ମାଧବଙ୍କ ସ୍ଥଳ
ଅତି ମନୋରମ ମାଧବ ମନ୍ଦିର ।
ତେର ଶତାବ୍ଦୀର ଗଙ୍ଗବଂଶ ରାଜା
ସ୍ଥାପିଲେ ମନ୍ଦିର ମାଧବଙ୍କ ତାଜା ।
ବିଷ୍ଣୁଙ୍କର ମୂର୍ତ୍ତି ଶ୍ରୀମାଧବାନନ୍ଦ
ଗରୁଡ଼ ମୂରତି ଦିଏ ବ୍ରହ୍ମାନନ୍ଦ ।
କୀରତି ଗରୁଡ଼ ଅତି ମନୋହର
ମିଳେନି ଏ ମୂର୍ତ୍ତି କାହିଁ ଓଡ଼ିଶାର ।
ଦୁର୍ଗାଦେବୀ ଯେଣୁ ଅଛନ୍ତି ପାର୍ଶ୍ଵର
ଦୁର୍ଗା-ମାଧବଙ୍କ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଏ ସ୍ଥଳ ।
ସପ୍ତ ରଥାକୃତି ମନ୍ଦିର ଗଠନ
ପାର୍ଶ୍ଵ ଦେବତାଙ୍କ ତହିଁ ଅଛି ସ୍ଥାନ ।
ଜଗମୋହନର ସମ୍ମୁଖ ଭାଗରେ
ନାଗ ମୂର୍ତ୍ତିମାନ ସ୍ଥାପିତ ଯତ୍ନରେ ।
ନରନାରାୟଣ ଗଭୀର ଦର୍ପରେ
ବିରାଜିତ ଦିଗପାଳ ଏ ସ୍ଥାନରେ ।
ମନ୍ଦିର ଉର୍ଦ୍ଧ୍ୱରେ ସୁଦର୍ଶନ ଚକ୍ର
ଥାପିଥିଲେ ପୂର୍ବେ ଗଙ୍ଗ ନୃପ ଲୋକ ।
ମାଳତୀ, ତମାଳ, ନାଗେଶ୍ୱର ଫୁଲ
ନିଆଳୀ, ପାଟଳୀ, ପୁନାଙ୍ଗ, ବକୁଳ ।
ଧବ, ଖଦିର, କୁରୁବକ, ଅଶୋକ
ବନ, ଲତା, ଗୁଳ୍ମ ଅଛନ୍ତି ଅନେକ ।
ତନ୍ନଧ୍ୟରେ ଥାଇ ବରାହ, କୁରଙ୍ଗ
ମୃଗ ଯୁଥ ସାଥେ ବିଶାଳ ବିହଙ୍ଗ ।
ଅଳକାପୁରୀର ଶୋଭାକୁ ବଢ଼ାନ୍ତି
ଭକତ ଦର୍ଶକ ଶୋଭା ବିଲୋକନ୍ତି ।
ହଜାର ହଜାର ଯାତ୍ରୀ ଦଳ ଆସି
ମାଧବ ଯାତ୍ରାରେ ଆସ୍ଥାନ ଜମାନ୍ତି ।
ମାଧବାନନ୍ଦଙ୍କ ଚଳନ୍ତି ପ୍ରତିମା
ଦୋଳଯାତ୍ରା କାଳେ କରି ପରିକ୍ରମା ।
ମିଳନ୍ତି ରାଧାଙ୍କୁ ସଭାମଣ୍ଡପରେ (ତୁଳସୀପୁର)
ବନ୍ଦେଶ୍ଵର, ଅମରେଶ୍ଵରଙ୍କ ସାଥୀରେ ।
ଫାଲ୍ଗୁନ ମାସ ଶୁକ୍ଲ ଚତୁର୍ଥୀରେ
ଚାରି ଦୋଳଯାତ୍ରା ହୁଏ ମଣ୍ଡପରେ ।
ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କର ମାଧବାନନ୍ଦ ମାମୁଁ
ଆଦର ପାଆନ୍ତି ସଦା ପୁରୀ ଧାମୁ ।
ବୁଦ୍ଧେଶ୍ଵର ଶିବ ମାଧବ ବେଢ଼ାରେ
ବିରାଜିତ ଏକ କ୍ଷୁଦ୍ର ମନ୍ଦିରରେ ।
ଭକ୍ତଜନ ଶିବ ଦରଶନ ଅନ୍ତେ
ମାଧବ ଭେଟନ୍ତି ଭକ୍ତିପୂର୍ଣ୍ଣ ଚିତ୍ତେ ।
ମୁକତି ଲଭନ୍ତି ଏ ଧରା ଧାମରୁ
ସରଗେ ଗମନ୍ତି ବିଷ୍ଣୁକୃପା ଫଳୁ ।
କହଇ ପୁରାଣ ମାଧବ କାହାଣୀ
ଶ୍ରୀଲଙ୍କା ଦେଶରୁ ତାଙ୍କ ମୂର୍ତ୍ତି ଆଣି ।
ସ୍ଥାପିଲେ ମାଧବ ଗ୍ରାମ ପ୍ରାଚୀ କୂଳେ
ଶିରିରାମଚନ୍ଦ୍ର ତ୍ରେତୟା ଯୁଗରେ ।
କରିଥିଲେ ପଞ୍ଚପାଣ୍ଡବ ଭ୍ରମଣ
ପ୍ରାଚୀ ତଟ ଏହି ମାଧବଙ୍କ ଧାମ ।
ବନବାସ କାଳେ ପାଣ୍ଡବ ନନ୍ଦନ
ଭ୍ରମି ମାଧବର ରମ୍ୟ ଉପବନ ।
କାଳ ବିତାଇଲେ ରହି ବିଷ୍ଣୁ ଧାମେ
ଗୁପତ ବେଶରେ ବ୍ରାହ୍ମଣଙ୍କ ନାମେ ।
( ଯୁଧିଷ୍ଠିର) ଭ୍ରାତାଙ୍କ ଆଦେଶେ ଭୀମ ବୀରବର
ବେଗେ ଚଳିଗଲେ ପ୍ରାଚୀ ନୀରଧାର ।
କାଳଭୈରବୀଙ୍କୁ ପ୍ରାଚୀ ତଟିନୀରୁ
ଉଦ୍ଧାର କରିଲେ ଦାନବ କବଳୁ ।
ସ୍ଥାପନ କରିଲେ ପ୍ରାଚୀ ତଟ ପରେ
ପୂଜିଲେ ପାଣ୍ଡବ ଭକ୍ତିପୂତ ଜଳେ ।
ଏକଥା ଜାଣିଣ ଦୁଷ୍ଟ ଦୂରାଚାର
ଅକାଳ ପ୍ରଳୟ କରିଲେ ବାହାର ।
ବୃକ୍ଷ, ଲତା, ଗୃହ ହେଲା ଶମଶାନ
ଯେସନେ ପ୍ରଳୟେ ଧରା କମ୍ପମାନ ।
ନର ନାରୀ ଧାଇଁ ପରାଣ ଆତୁରେ
ପାଞ୍ଚ ପାଣ୍ଡବଙ୍କୁ ଯାଇଣ ମିଳିଲେ ।
ଜଣାଇଲେ ଦୁଃଖ, ଦୁର୍ଦ୍ଦଶା ତାଙ୍କର
ତପ ବଳେ ଜାଣି ଯୁଧିଷ୍ଠିର ବୀର ।
ଏପରି ତାଣ୍ଡବ ଦୁଷ୍ଟ ଦାନବର
ମିଳିଲେ ତାହାଙ୍କୁ ଅଗ୍ରଜ ପ୍ରବର ।
ଦାନବ ପ୍ରବର ଅତି ବଳିଆର
କହିଲା କୋପରେ ପାଣ୍ଡବ ସକଳ ।
ଜଳେ ରଖୁଥିଲା ତା’ କାଳ ଭୈରବୀ
ପୂଜୁଥିଲା ନିତି ଇଷ୍ଟଦେବୀ ଭାବି ।
ତା’ ପୂଜାରେ ଯେଣୁ ହୋଇଛି ବ୍ୟାଘାତ
ସେ ନେଇ ଦାନବ କରୁଛି ଉତ୍ପାତ ।
ଧର୍ମରାଜ ଯୁଧିଷ୍ଠିର ମଧୁ ଗିର
ତୋଷିଲେ ହୃଦୟ ଦୃଷ୍ଟ ଦାନବର ।
ଚାମୁଣ୍ଡାଙ୍କ ପୂଜା ଏପରି ବିଧିରେ
ହୁଏ ନାହିଁ ରଖି ନଦୀ ଗରଭରେ ।
ଏଣୁ ସ୍ଥଳ ଭାଗେ ତାଙ୍କରି ନିର୍ଦ୍ଦେଶେ
ସ୍ଥାପିତ ଭୈରବୀ ପ୍ରାଚୀ ତୀର ଦେଶେ ।
ଶୁଣିଣ ପାଣ୍ଡବ ମଧୁର ବଚନ
ତୋଷ ହେଲା ହୃଦ ଦାନବ ନନ୍ଦନ ।
ପ୍ରାଚୀର ଉତ୍ତର ପାର୍ଶ୍ୱେ ଏକ ଗ୍ରାମ
ପିତାପଡ଼ା ନାମେ ବିଦିତ ୟା’ ନାମ ।
ବକୁଳ, କପିଥ, ଚ୍ୟୁତ, ନାରିକେଳ
ବନରାଜି ଶୋହେ ଏ ଦିବ୍ୟ ଗ୍ରାମର ।
ପ୍ରାଚୀ ପୂତ ଜଳେ ଏ ବନ ସ୍ଥଳରେ
ଦେବତା, ମାନବ, ନରାଧୀଶ ବୀରେ ।
ସ୍ନାନ ସମାପନ ପରେ ଜଳଦାନ
କରୁଥିଲେ ପିତୃଦେବଙ୍କୁ ଅର୍ପଣ ।
ପୂଜୁଥିଲେ ଭକ୍ତି, ଶୁଦ୍ଧପୂତ ମନେ
ଏ ତୀର୍ଥର ଜଳେ, ଏହି ପୂତ ଗ୍ରାମେ ।
ଏଣୁ ଗ୍ରାମ ନାମ ପିତାପଡା ଜାଣ
ଏ ତଥ୍ୟ ବଖାଣେ ପରାଚୀ ପୁରାଣ ।
ଅଙ୍ଗେଶ୍ଵର ଶିବ ମନ୍ଦିର ଏ ସ୍ଥଳେ
ଦ୍ଵାଦଶ ଶମ୍ଭୁରେ ଖ୍ୟାତ ପ୍ରାଚୀ କୂଳେ ।
ବିଧ୍ଵସ୍ତ ଐଶ୍ଵର୍ଯ୍ୟ ମଧ୍ୟ ଧରି ଧୈର୍ଯ୍ୟ
ଅଙ୍ଗେଶ୍ଵର ଦେବ ବିରାଜିତ ଆଜ ।
ମୁଖଶାଳା ନାଟ୍ୟ ମନ୍ଦିର ବିଧ୍ଵସ୍ତ
ମୁଖ୍ୟ ମନ୍ଦିରଟି ଏବେ ବିରାଜିତ ।
ଅଷ୍ଟଭୂଜା ଦୁର୍ଗା ଚାମୁଣ୍ଡା ରୂପରେ
ପୂଜିତ ହୁଅନ୍ତି ମନ୍ଦିର ପ୍ରାନ୍ତରେ ।
ବିଷ୍ଣୁ ନବଗ୍ରହ ତହିଁ ବିରାଜିତ
ବିଷ୍ଣୁ ମନ୍ଦିରଟି ଏବେ ତ ବିଧ୍ଵଂସ୍ତ ।
ପ୍ରାଚୀ ତଟିନୀର ଦକ୍ଷିଣ କୂଳରେ
ଚତୁଃଗଣଦେବ ଭଗ୍ନ ଚାଳଘରେ ।
କୁତାମ ଚଣ୍ଡିର ନାମେ ଲୋକେ ଖ୍ୟାତ
ଭକ୍ତିଭରେ ଜନ ମଣ୍ଡଳେ ପୂଜିତ ।
ମାଘମାସ ଅମାବାସ୍ୟା ଦିନ ଏଠି
ନର-ନାରୀ ସ୍ନାନ ଏ ସ୍ଥାନେ କରନ୍ତି ।
ମଣିକର୍ଣ୍ଣିକାର ତୀର୍ଥ ନାମେ ଖ୍ୟାତ
ତହିଁ ଉତ୍ତରବାଣୀ ମଠ ଅବସ୍ଥିତ ।
ଅଙ୍ଗ ଦେଶ ରାଜା ଆସି ଏ ସ୍ଥାନର
ପୂଜିଥିଲେ ଶିବ ପାଇବାକୁ ବର ।
କର୍ଣ୍ଣ ମହାବୀର ଶୁଣି ଏହା ଖ୍ୟାତି
ଧାଇଁ ଆସିଥିଲେ ପ୍ରାଚୀ ତୀର କତି ।
ପ୍ରାଚୀ ପୂଣ୍ୟ ନୀରେ କରିଣ ସ୍ନାହାନ
କରିଥିଲେ ବସି ଜପ, ତପ, ଧ୍ୟାନ ।
ତିନୋଟି ଅଞ୍ଜଳି ଜଳ ଦେଇ ଦାନ
ପିତୃ ପୁରୁଷଙ୍କ ଦେଇ ପିଣ୍ଡ ଦାନ ।
ଅଙ୍ଗେଶ୍ଵର ଅଷ୍ଟଶମ୍ଭୁ ମଧ୍ୟେ ଗଣା
ଚତୁର୍ଥ ଶମ୍ଭୁରେ ଇତିହାସେ ଜଣା ।
ଅଙ୍ଗେଶ୍ଵର ଶିବ ପିତୃ ତୀର୍ଥେ ବିଜେ
ବିଜେସ୍ଥଳୀ ନାମ ପିତାପଡ଼ା ସାଜେ ।
ନମଇ ବନ୍ଦର ସ୍ଥାନର ଈଶ୍ଵର
ବନ୍ଦେଶ୍ଵର ନାମେ ଖ୍ୟାତ ଉତ୍କଳର ।
ପ୍ରକୃତି ସୁନ୍ଦରୀ ତହିଁ ମନୋରମ
ବୃକ୍ଷ, ଲତା, ବନେ ସ୍ଥାନ ବିଦ୍ୟମାନ ।
ପ୍ରାଚୀ ତଟ ପରେ ବନ୍ଦର ଉତ୍ତମ
ପୁରାକାଳେ ଖ୍ୟାତ ଥିଲା ଏହି ସ୍ଥାନ ।
ବିସ୍ତୀର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରାନ୍ତର ତୃଣ ବାଡ଼ ଘେରେ
ଗୋଧନ ଚାରଣ କରନ୍ତି ଏ ସ୍ଥଳେ ।
ବୋଇତ ଡିହର ନାମେ ପରିଚିତ
ପାଶ ବନ୍ଦେଶ୍ଵର ଥିଲା ପ୍ରାଚୀ ପୋତ ।
ବାଣିଜ୍ୟ ବ୍ୟାପାରେ ହୀରା, ଲୀଳା, ମୋତି
ବୋଇତେ ସାଧବେ ବିଦେଶୁ ଆଣନ୍ତି ।
ବସତି ସ୍ଥାପନ କରି ପ୍ରାଚୀ ତୀରେ
ହୀରାପାଟଣାରେ ପୂର୍ବେ ରହୁଥିଲେ ।
ତାଙ୍କ ବଂଶଧର କୁବେର ସନ୍ତାନ
ଏବେ ଏହି ଗ୍ରାମେ କରି ବାସସ୍ଥାନ ।
ସୁଖରେ ବିତାନ୍ତି ବନ୍ଧୁ ମିତ୍ର ମେଳେ
ଅନନ୍ତ ଈଶ୍ଵରୀ ଛନ୍ତି ଏହି ସ୍ଥଳେ ।
ପୂର୍ବ ଭାଗେ ସ୍ଥିତ ଆର୍ତତ୍ରାଣ ମଠ
ଉତ୍ତରରେ ପ୍ରାଚୀ ବାଲିସାହି ମଠ ।
ଦେବ, ଋଷି ପୁଣ୍ୟସ୍ଥଳ ଥିଲା ଏହି
ପୁରାଣ ଶାସ୍ତ୍ର ତ ଏ ତଥ୍ୟ ଦିଅଇ ।
ମୋଟିଆଁ, ସାରେଣା, ନାଛିଗାଁ ଥାଇ
ପ୍ରାଚୀର ଉତ୍ତରେ ଖ୍ୟାତ ଥିଲେ ଯହିଁ ।
ସବୁଜ ବନାନୀ ମଧ୍ୟେ ହିଂସ୍ର ଜୀବ
ତା’ମଧ୍ୟରେ ଥିଲେ ବାଲିସାହି ଦେବ ।
ମଠାଧୀଷ ସାଥେ କରୁଥିଲେ ପ୍ରୀତି
ହିଂସ୍ର ଜୀବ କେବେ ନ କରିଣ କ୍ଷତି ।
ନିରାପଦେ ବିଚରଣ ମଠ ସ୍ଥଳ
କରୁଥିଲେ ବନ ପରାଣି ସକଳ ।
ରଚୁଥିଲେ ମୁନୀ ସାଥେ ବିଚରଣ
କାୟା ଛାୟା ପରି ମୂନୀ ଜୀବଗଣ ।
ବନ ମଧ୍ୟେ ଥଲା ସବୁରି କ୍ରୀଡ଼ନ
ନଷ୍ଟ ହୋଇଅଛି ଏହି ଦିବ୍ୟ ବନ ।
ବ୍ୟାଘ୍ର, ଭୁଲୁକୀ, ମୃଗ ଓ ଶୃଗାଳ
ମିତ୍ରତାର ଭାବ ଥଲା ପ୍ରାଣୀଙ୍କର ।
ତପର ପ୍ରଭାବେ ଶାନ୍ତ ମନ ହୋଇ
ମୁନୀ ସାଥେ ଥିଲେ ଛାୟା ପରି ରହି ।
ଥରେ ମୁନୀବର କରିବାକୁ ସ୍ନାନ
ପ୍ରାଚୀ ଧାରେ କରିଥିଲେ କ ଗମନ ।
ଧ୍ୟାନ ମଗ୍ନ ଥିଲେ ଜଳ ମଧ୍ୟେ ରହି
ବନ୍ୟା ଜଳ ପ୍ରବେଶିଲା ପ୍ରାଚୀ ନଈ ।
ସାତ ଦିନ ସାତ ରାତ୍ର କାଳ ମୁନୀ
ଜଳ ମଧ୍ୟ ଥିଲେ ପ୍ରାଣବାୟୁ ଘେନି ।
ମଠ ଅଧିବାସୀ ହୋଇ ଆତଙ୍କିତ ଏ
ମୁନୀଙ୍କୁ ଖୋଜିଲେ ଝାଡ଼ବଣ ପ୍ରାନ୍ତ ।
ନ ପାଇ ମୁନୀଙ୍କ ସନ୍ଧାନ ସେଠାରେ
କ୍ରନ୍ଦନ ରଚିଲେ ଜନ ସମାଜରେ ।
ବ୍ୟାଘ୍ର ବା ଭଲୁକ, ହାତୀର କବଳେ
ମୁନୀ ପ୍ରାଣ ଗଲା ହିଂସ୍ର ପ୍ରାଣୀ କୋଳେ ।
ମୁନୀଙ୍କ ବିୟୋଗେ ସର୍ବଜନ ମିଳି
ମୁଖରିତ କଲେ ଆସି ତପ ସ୍ଥଳୀ ।
ରାତ୍ରି କାଳେ ଦୁଃଖେ ନ କରି ଭୋଜନ
ମଠ ଗୃହ ମଧ୍ୟେ କରିଲେ ଶୟନ ।
ନିଶି ଅନ୍ତେ ଜାଗି ବିହଙ୍ଗ ସକଳ
ମଧୁର କୁଜନେ କମ୍ପାଇଲେ ସ୍ଥଳ ।
ବନ୍ୟା ଜଳ ହ୍ରାସ ହେବାରୁ ନଦୀରୁ
ମୁନୀ ଛାଡ଼ି ନଦୀ ଯୋଗ ନିଦ୍ରା କୋଳୁ ।
ଧୀରେ ଧୀରେ କଲେ ଗମନ ଆଶ୍ରମେ
କତିପୟ ଜନ ଚାହିଁଲେ ବିଭ୍ରମେ ।
ମୁନୀଙ୍କ ନିଧନ ବାର୍ତ୍ତା ସବୁଠାରେ
ପ୍ରଚାରିତ ହୋଇ ଥଲା ରାତ୍ର କାଳେ ।
ଏବେ କେଉଁଠାରୁ ମୁନୀଙ୍କର ରୂପ
ଆସି ପହଞ୍ଚିଲା ଆମରି ସମୀପ ।
ବୋଧେ ଏ ମହାତ୍ମା ପ୍ରେତାତ୍ମା ବୁଲନ୍ତି
କତିପୟ ଜନ ଯାଇ ତାଙ୍କ କତି ।
ପୁଛିଲେ ମୁନୀଙ୍କୁ କୁଶଳ ବାରତା
ସାତ ଦିବସର ଅନ୍ତର୍ଦ୍ଧାନ ଗାଥା ।
ହସି ହସି ମୁନୀ ଜନ ମୁଖ ଚାହିଁ ।
ନଦୀ ଜଳେ ଥିଲେ ଧ୍ୟାନରତ ସେହି ।
ମାଡ଼ିଯାଇ ବନ୍ୟା ଜଳ ନଦୀ ସ୍ଥଳ
ଭୁଲାଇଣ ଦେଲା ପାର୍ଥିବ ଶରୀର ।
ଧ୍ୟାନ ଭଗ୍ନେ ଚକ୍ଷୁ ବୁଲାଇ ଯତନେ
ନିରେଖିଲେ ବନ୍ୟା ନାହିଁ ନଦୀ ବନେ ।
ଏଣୁ ଫେରିଯାନ୍ତି ଆଶ୍ରମର ସ୍ଥଳ
ଶିଷ୍ୟଗଣ ହେଉଥିବେ ଶଙ୍କାକୁଳ ।
ଏପରି ରହସ୍ୟ ମୁନୀଙ୍କ ମହିମା
ଅଗ୍ନିସମ ବିସ୍ତରିଲା ନଦୀ ସୀମା ।
ହଜାର ହଜାର ଜନ ନାନା ସ୍ଥାନୁ
ମୁନୀଙ୍କ ଦର୍ଶନେ ଆସିଥଲେ ତେଣୁ ।
ପ୍ରାଚୀନ କୀରତି ମୋଟିଆଁ ଗ୍ରାମରେ
ବିରାଜିତ ଏବେ ଭଗ୍ନ ମନ୍ଦିରରେ ।
ଚତୁର୍ଭୁଜା ଦୁର୍ଗା ଦୂର୍ଗାଣୀ ନାମରେ
ପୂଜା ପାଉଛନ୍ତି ଏ ଗ୍ରାମ ମଧ୍ୟରେ ।
ସୂର୍ଯ୍ୟ ଭଗବାନ ସୁନ୍ଦର ପ୍ରତିମା
ଚାମୁଣ୍ଡା ମୂରତି ଚତୁର୍ଭୁଜା ନାମା ।
ପାର୍ଶ୍ଵଦେବ ଦେବୀ ରୂପରେ ପୂଜିତ
ଷଷ୍ଠୀଭୁଜା ଦେବୀ ବଟ ତଳେ ସ୍ଥିତ ।
ପାର୍ଶ୍ଵ ଗ୍ରାମ କୃଷ୍ଣ ପ୍ରସାଦ ଗଡ଼ରେ
ଶିବ ବିଶ୍ଵନାଥ ଭଙ୍ଗା ମନ୍ଦିରରେ ।
ପୂଜା ପାଉଛନ୍ତି ଅଦ୍ୟାବ୍ଧି ସେଠାରେ
ଯହିଁ ଛନ୍ତି ଲକ୍ଷ୍ମୀ ସାବିତ୍ରୀ ସଦଳେ ।
ଜଗମୋହନର ମୁକ୍ତ ପ୍ରାଙ୍ଗଣରେ
ବରାହ ବିଷ୍ଣୁଙ୍କ ବିଗ୍ରହ ସେଠାରେ ।
ପାର୍ବତୀଙ୍କ ସାଥେ ପୂଜା ପାଉଛନ୍ତି
ବିଷ୍ଣୁ ମନ୍ଦିରରେ ସେ ମୂର୍ତ୍ତି ନାହାନ୍ତି ।
ପ୍ରାଚୀ ବଇଭବ ଚଉରାଶି ଗ୍ରାମ
ଇତିହାସ କରେ ୟା’ ଖ୍ୟାତି ବୟାନ ।
ଉନ୍ନତି ଶିଖରେ ଥିଲା ଏହି ସ୍ଥଳ
ପ୍ରାଚୀ, ନଳିତାର କୁଳୁକୁଳୁ ଜଳ ।
ଧୌତ କରୁଥଲା ପଦ ନିରନ୍ତର
ଗଙ୍ଗା ପାପତାପ ଗୋତୀର୍ଥର ଜଳ ।
ଧୌତ କରୁଥିଲା ପାତକ ସକଳ
ମାତଙ୍ଗ ଋଷିଙ୍କ ନିବାସର ସ୍ଥଳ ।
ଥିଲା ଚଉରାଶି ପ୍ରାଚୀ ନଦୀ ତୀର
ବନ, ଲତା, ଘେରା ପ୍ରାଚୀନ ଉକ୍ରଳ ।
ଶତ ମୁନୀ, ଋଷି ରହି ଏହି ସ୍ଥଳ
ଧ୍ୟାନ ତପସ୍ୟାରେ କାଟୁଥିଲେ କାଳ ।
ଚୈତ୍ର ରାଜା ବୀର ଉତ୍କଳ କେଶରୀ
ସ୍ଥାପିଲେ ନଗର ଏହି ପୁଣ୍ୟ ସ୍ଥଳୀ ।
ବୋଇତେ ଅଣାଇ ବିଶାଳ ପ୍ରସ୍ତର
ବରାହୀ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମିଲେ ଏ ସ୍ଥଳ ।
ଚାରୁ ଚିତ୍ରମୟ ଏ ମନ୍ଦିର ଗାତ୍ର
ଏ ଜୀବନ୍ତ ଛବି ବିରଳ ଅନ୍ୟତ୍ର ।
ଅଷ୍ଟମ ଶତାବ୍ଦୀ କୀର୍ତ୍ତି ଏ ମନ୍ଦିର
କୋଣାରକ ପରି ନିର୍ମାଣ ସୁନ୍ଦର ।
ବ୍ରାହ୍ମଣ, ଚଣ୍ଡାଳ ବସ୍ତିକୁ ବସାଇ
ଚଉରାଶି ଗୋଟା ବାମ୍ଫିକୁ ଖୋଳାଇ ।
ବିଶାଳ ପ୍ରକାଣ୍ଡ ତଡ଼ାଗ(ବୃହତ୍ ଜଳାଶୟ) ଖୋଳାଇ
ରାଜା ରହୁଥିଲେ ନଗର ବସାଇ ।
ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ବ୍ରାହ୍ମଣ ଡକାଇ ଏ ସ୍ଥଳେ
ଖାନା, ବାଡ଼ି ବିଲ ତାଙ୍କୁ ଅର୍ପିଥିଲେ ।
ଗ୍ରାମର ପ୍ରାରମ୍ଭେ ଲକ୍ଷ୍ମୀ ନାରାୟଣ
ରାଜା କରିଥିଲେ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ ।
କଳା ମୁଗୁନିର ପ୍ରସ୍ତରରେ ଗଢ଼ା
ଯୁଗଳ ମୂରତି ଚିତ୍ତ ମନୋହରା ।
ଗ୍ରାମେଶ୍ୱର ଶିବ ଏହି ସ୍ଥାନେ ଥାଇ
ପୂଜା ପା’ନ୍ତି ଛୋଟ ମନ୍ଦିରରେ ଯହିଁ ।
ପାର୍ଶ୍ଵେ ବିରାଜିତ ଜାଗୁଳାଇ ମାଆ
ନୀଳ ନଦୀ ତଟେ ରଖୁଥିଲେ ନାଆଁ ।
ସ୍ଥାପିଥିଲେ ମୂର୍ତ୍ତି ଶ୍ରୀ ନୀଳ ମାଧବ
ଏ ବିରଳ ମୁର୍ତ୍ତି ଉତ୍କଳ ଗୌରବ ।
ବଧୂଙ୍କ ସ୍ନାହାନେ ରଖ ଅନୁରାଗ
ନରେଶ ଖୋଳିଲେ ବଧୁଆ ତତ଼ାଗ ।
ମୁନୀ, ଋଷି, ଜ୍ଞାନୀ, ତପସ୍ଵୀ ପ୍ରବର
ଗାତ୍ର ଧୌତ ଶୁକ ପୋଖରୀର ଜଳ ।
ପ୍ରଭାତେ, ପ୍ରଦୋଷେ ତପ, ଯଜ୍ଞ, ଧ୍ୟାନ
ଉଚ୍ଚାରୁଣ ଥଲେ ଓଁକାରର ସ୍ଵନ ।
ପବିତ୍ର ପାବନୀ, ଗୋତୀର୍ଥର ଜଳେ
ପୂଜାରତ ଥିଲେ ଅରଣ୍ୟାନୀ କୋଳେ ।
ମଠ, ମନ୍ଦିରରେ ଭରା ଥିଲା ଗ୍ରାମ
ଯଶ, କୀର୍ତ୍ତି ପାଇ ରଖିଥିଲା ନାମ ।
ସେବକ, ବାରିକ, ନାହାକ, କୁବେର
ଆଚାର୍ଯ୍ୟଙ୍କ ସାଥେ ଥିଲେ ଏହି ସ୍ଥଳ ।
ଜେନା ପରିବାର ଏହି ସ୍ଥଳେ ରହି
କ୍ଷେତ କର୍ମ, ବାଣିଜ୍ୟରେ ବ୍ୟସ୍ତ ରହି ।
ଅର୍ଜୁଥିଲେ ଧନ ରତ୍ନ ଅପ୍ରମିତ
ବିଦେଶେ ଚଳାଇ ଉତ୍କଳ ବୋଇତ ।
କାର୍ତ୍ତିକ ମାସର ପୂର୍ଣ୍ଣିମା ତିଥିରେ
ଦେବଦେବୀ ପୂଜି ଭକ୍ତି ପୂତ ନୀରେ ।
ଶୁଭ ଟୀକା ଥାପି ମସ୍ତକ ଶିଖର
ବୋଇତର ଯାତ୍ରା କରି ଏ ଦିନର ।
ଜାଭା, ସୁମାତରା, ବାଲି ଦୀପ ଯାଇ
ଧନ ଅର୍ଜୁଥିଲେ ବିଦେଶରେ ରହି ।
ଫେରି ନିଜ ସ୍ଥଳେ ଧରି ବହୁ ଧନ
ପ୍ରାଚୀ ସଭ୍ୟତାର ରଖିଥିଲେ ମାନ ।
ପ୍ରାଚୀ ସରସ୍ଵତୀ ଗୋମତୀ ଲଳିତା
ଚାରି ନଦୀ ନାମେ ହୋଇଥିଲେ ଖ୍ୟାତା ।
ମହାଦେବ ପୀଠ ଶ୍ରୀ ଅମରେଶ୍ଵର
ବିରୀଜିତ ଏବେ ଚଉରାଶି ଧାର ।
ଭକତ, ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁ ବ୍ରାହ୍ମ ମୁହୂର୍ତ୍ତରେ
ସ୍ଵାନ କରୁଥିଲେ ଅକ୍ଷୟ ତୀର୍ଥରେ ।
ଗୋତୀର୍ଥର ଜଳେ କରି ସ୍ନାନ, ଧ୍ୟାନ
ଅମରେଶ୍ଵରଙ୍କ କରି ଦରଶନ ।
ଉଦ୍ଧାର ପାଇଣ ପାପ, ତାପ ଘୋର
ଅମରତ୍ୱ ବର ଲଭି ପ୍ରଭୁ କର ।
ବୈକୁଣ୍ଠ ଧାମରେ କରିଣ ଗମନ
ନିତି କରୁଥିଲେ ତହିଁ ସୁଧା ପାନ ।
ବ୍ରହ୍ମା, ବିଷ୍ଣୁ, ଶିବ ଦେବ ତା’ ସଙ୍ଗର
ସ୍ଵର୍ଗେ କରୁଥିଲେ ଆନନ୍ଦେ ବିହାର ।
ଲଙ୍କାର ନରେଶ ବିଶ୍ରବା ନନ୍ଦନ
କରି ଏ ଧାମରେ ଯଜ୍ଞ, ତପ, ଧ୍ୟାନ ।
ଅମରେଶ୍ଵରଙ୍କୁ କରିଣ ପ୍ରସନ୍ନ
ଅମର ବରକୁ ଲଭିଣ ରାବଣ ।
ଗର୍ବ, ଅଂହକାରେ ହୋଇ ବଶୀଭୂତ
ଦେବତାମାନଙ୍କୁ ମଣି ନିଜ ଦୂତ ।
ଦେଉଥଲେ ତାଙ୍କୁ ନାନାଦି କଷଣ
ପୁରାଣ କରଇ ଏ କଥା ବଖାଣ ।
ଅମରେଶ୍ଵରଙ୍କ ଉତ୍ତର ପାର୍ଶ୍ଵର
ଲଳିତା ତଟିନୀ ବହେ କ୍ଷୀଣ ଧାର ।
ଲଙ୍କାର ରାଜନ ରାବଣ ଅସୁର
ଧ୍ୟାନ, ଯଜ୍ଞ କରି ଅମର ନଅର ।
ଅମରବରକୁ ପାଇବା ଆଶାରେ
ପ୍ରାତଃ ସ୍ନାନ କରି ନଳିତା ନଦୀରେ ।
ଦରଶନ କରି ନୀଳମାଧବଙ୍କୁ
ଧ୍ୟାନ କରୁଥିଲା ଅମରେଶ୍ଵରଙ୍କୁ ।
ଲୁପ୍ତ ପ୍ରାୟ ଅଟେ ଏ ନଦୀର ଧାର
କ୍ଷୀଣ ରୂପ ଭରେ ଜଳ ବର୍ଷା କାଳ ।
ତଡ଼ାଗ ବହୁଳ ଚଉରାଶୀ ଗ୍ରାମ
ଖଜୁରିଆ, ଶୁକ ପୋଖରୀର ନାମ ।
ବଧୁଆ ପୋଖରୀ ବଧୂମାନଙ୍କର
ସ୍ନାନ ପାଇଁ ଥିଲା ଅତି ଅନୁକୂଳ ।
ଦାରି ପୋଖରୀ, ଭୋଇ ଆନ ରହି
ବିବିଧ ଜାତିଙ୍କ ସ୍ନାନ ସ୍ଥଳ ଏହି ।
ଖୋଳା ପଡ଼ିଆ ଓ ଜେନା ଖାଲ ଥାଇ
ଗ୍ରାମ ଚତୁର୍ଦ୍ଦିଗେ ଉଭା ଚାର ନଈ ।
ଜଳାଭାବ ରହୁ ନ ଥିଲା ଏଠାର
ସବୁକାଳେ ଉପଲବ୍ଧ ଥିଲା ଜଳ ।
ପ୍ରାଚୀ ନଦୀ ତୀର ଆଗର ଶାସନ
ଦକ୍ଷିଣ ପାର୍ଶ୍ଵରେ ଏବେ ବିଦ୍ୟମାନ ।
ନାରୀକେଳ, ଚ୍ୟୁତ, ପୁନାଙ୍ଗ ବକୁଳ
ସୁଶୋଭିତ କରେ ଏ କ୍ଷୁଦ୍ର ଗ୍ରାମର ।
ଗ୍ରାମର ପଶ୍ମିମ ତଟେ ରାଜମାର୍ଗ ।
ପୁରାତନ ପୋଲ କରଇ ସଂଯୋଗ ।
ଏ ସ୍ଥାନୁ ନିର୍ଗତ ଏକ ଜଳଧାର
ପ୍ରାଚୀ ତଟିନୀର ବାହି ଶୁଦ୍ଧ ନୀର ।
ବହିଯାଏ ଦୂର ଗ୍ରାମ ପଦ ଛୁଇଁ
ଉର୍ବର କରଇ ପାର୍ଶ୍ଵ ଚାଷ ଭୂଇଁ ।
ଅଧକୋଶ ଦୂରେ ଅମର ପ୍ରସାଦ
କ୍ଷତ୍ରିୟ ନିବାସ ହରଇ ପ୍ରମାଦ ।
କୁବେର ସନ୍ତାନ ଏ ସ୍ଥଳେ ଅଛନ୍ତି
କୃଷି, ବାଣିଜ୍ୟରେ ସମୟ ବିତାନ୍ତି ।
ପ୍ରାଚୀର ଉତ୍ତରେ ସାତଟି ପାଟଣା
ତନ୍ମଧ୍ୟରେ ସ୍ଥିତ ବାଲୁକା ପାଟଣା ।
ବାଲୁକାର ସ୍ତୂପ କୁଦ ରୂପ ହୋଇ
କୁନ୍ଦ ପାଟଣାରେ ଏବେ ବିରାଜଇ ।
ପୂର୍ବେ ବାଲିକୁଦ ଥିଲା ଚତୁର୍ଦ୍ଦିଗ
ପାଣ୍ଡବେ ଏ ସ୍ଥାନେ ପାଇଣ ସୁଯୋଗ ।
ରହିଥିଲେ କିଛି କାଳ ଏ ସ୍ଥାନର
ଭୀମ ଗଦା ଚିହ୍ନ ଅଛି ଏ ଗ୍ରାମର ।
ପ୍ରାଚୀ ଯେବେ ଥିଲା ସୁଜଳା ସୁଫଳା
ଓଡ଼ିଆ ପାଇକ ନାବ ବାହୁଥିଲା ।
ସେ କାଳେ ବନ୍ଦର କୁଦପାଟଣାରେ
ଲୌହ ସ୍ତମ୍ଭମାନ ବିଦ୍ୟମାନ ଥିଲେ ।
ନାବିକ ନାବକୁ ବାନ୍ଧି ଲୌହ ପରେ
ଯାତ୍ରାର ବିରାମ ସୁଖେ ରଚୁଥିଲେ ।
ସାତ ପାଟଣାରେ ବୈଶ୍ୟ ଦଳ ଦଳ
ବ୍ୟାପାର ବାଣିଜ୍ୟେ ଥାନ୍ତି ତତ୍ପର ।
ମଠ ମନ୍ଦିରରେ ପର୍ବ, ପର୍ବାଣିରେ
ମିଳି ସର୍ବଜନ ପୂଜନ୍ତି ଈଶ୍ଵରେ
ଧନରେ କୁବେର ପଣେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ
ସ୍ଥାପିଛନ୍ତି ମିଳି ଧର୍ମସ୍ଥଳୀ ମଠ ।
ଏକ କୋଶ ଦୂରେ ପୁର ନରସିଂହ
ସାଧୁ ସନ୍ଥଙ୍କର ଥିଲା ଏ ଆଳୟ ।
ଟଗର, ତରାଟ, ମଲ୍ଲୀ, ମୁଚୁକୁନ୍ଦ
ବଟ, ଅଶ୍ଵତ୍ଧ, ଚ୍ୟୁତ ବୃକ୍ଷ ବୃନ୍ଦ ।
ଗୋପପୁର ପରି ଶୋଭା ଏ ସ୍ଥାନର
ବିଶାଳ ଗ୍ରାମଟି ନରସିଂହ ପୁର ।
ନାନା ଜାତି, ବର୍ଣ୍ଣ ଏ ସ୍ଥଳରେ ମିଳି
ସମୟ ବିତାନ୍ତି ସାଧୁ ସନ୍ଥ ଭାଳି ।
ଦୁର୍ଗା, ମହାଦେବ ପୂଜି ଭକ୍ତିଭରେ
ଆନନ୍ଦ ମନାନ୍ତି ପର୍ବପର୍ବାଣୀରେ ।
ଏହି ଗ୍ରାମେ ଥିଲା ଗୋପୀ ଦାସ ଖ୍ୟାତ
ଏଠାବରେ ଥିଲା ବାଉଁଶର ଭୂତ ।
ରାତ୍ରିକାଳେ କରି ପ୍ରହାର ଅପାର
ପଥିକ ପ୍ରାଣରେ ଭରୁଥିଲା ଡର ।
ବାଉଁଶ ବାଡ଼ିଆ ଭୂତ ଭୟ ପାଇଁ
ରାତ୍ରି କାଳେ କେହି ଗମୁଥିଲେ ନାହିଁ ।
ବିଚିତ୍ର ପବିତ୍ର ମଧୁମୟ ଭୂଇଁ
ସରଗ ସମାନ ୟା’ ସାଥେ ନୁହଇଁ ।
ମଧୁବାବା ଏଠି ରହି କେତେ କାଳ
ବିତରିଣ ଥିଲେ ଜ୍ଞାନର ଭଣ୍ଡାର ।
ଏବେ ତ ନିର୍ମିତ ମଧୁବାବା ମଠ
ନୟାହାଟ ପାଶେ, ଯହି ପ୍ରାଚୀ ତୀର୍ଥ ।
ପାଶେ ନିପାଣିଆଁ ଗଡ଼ ବିଦ୍ୟମାନ
ପୂରୁବ ଗୌରବେ ଏ ଗଡ଼ ମହାନ ।
ନାହିଁ ସେ ବିଭବ ନାହାନ୍ତି ସାଆନ୍ତ
ବହୁ ଘର ଶୂନ୍ୟ ଯେସନେ ବନସ୍ତ ।
କୃଷି କର୍ମ ଆଉ ବ୍ୟାପାର ବାଣିଜ୍ୟ
ରତ ଏ ନିବାସୀ ଛାଡ଼ି ରାଜ କାର୍ଯ୍ୟ ।
ପ୍ରାଚୀ ଉତ୍ତରରେ ନିଭରଣ ଗ୍ରାମ
ପୂର୍ବ କୀର୍ତ୍ତି ରାଜି ତହିଁ ବିଦ୍ୟମାନ ।
ଗ୍ରାମେଶ୍ଵର ଶମ୍ବୁ ବିଜେସ୍ଥଳୀ ଏହି
ଗ୍ରାମର ମଙ୍ଗଳ କରୁଥାନ୍ତି ରହି ।
ଚାରୋଟି ମନ୍ଦିର ଏ ଗ୍ରାମରେ ସ୍ଥିତ
ବାରଭୂଜା ଦୁର୍ଗା ତହିଁ ବିରାଜିତ ।
ବିଷ୍ଣୁ ବୁଦ୍ଧଦେବ ମନ୍ଦିର ନିଖୁଣ
ଭବ୍ୟ କୀର୍ତ୍ତିରାଜି ଅଛି ବିଦ୍ୟମାନ ।
ପ୍ରାଚୀନ ଉତ୍କଳ ଶିଳ୍ପୀ ବୀରବର
ସୂକ୍ଷ୍ମ ଶିଳ୍ପ କଳା ମନୋମୁଗ୍ଧକର।
ଶୀତଳଷଷ୍ଠୀରେ ଶିବ ବିଭା ଚାଲେ
ନିଭରଣ ଗ୍ରାମ ନର, ନାରୀ ମେଳେ ।
ଭାରଡ଼ା ପାଟଣା ପରିଡ଼ା ବିଖ୍ୟାତ
ଗ୍ରାମ ପାଶେ ନଦୀ ଗଭୀର ବହୁତ ।
ପୂର୍ବେ ନାବ ପରେ ନଦୀ ପାର ହୋଇ
ବ୍ୟାପାର ବାଣିଜ୍ୟେ ଯାଉଥିଲେ ଧାଇଁ ।
ପୂର୍ବେ ଏ ଗଣ୍ଡରେ କୁମ୍ଭୀର ମଗର
ପ୍ରାଣଘାତୀ ପଶୁ, ନର ନାରୀଙ୍କର ।
ଅନ୍ତର୍ହିତ ନଦୀ ଜଳ କ୍ଷୀଣ ପାଇଁ
ପୂର୍ବ ଭୟ ଏବେ ନଦୀ ଗର୍ଭେ ନାହିଁ ।
ଭାରଡ଼ା ପାଟଣା ପାର୍ବତୀ ବିଖ୍ୟାତ
ପାଶେ ବିରାଜିତ ପ୍ରଭୁ ବିଶ୍ଵନାଥ ।
ଭକ୍ତଗଣ ଦୂର ପ୍ରାନ୍ତରୁ ଆସିଣ
ଦେବଦେବୀ ପୂଜା କରନ୍ତି ଭିଆଣ ।
ଯଜ୍ଞ, ତପ, ଦାନ ଆଚରନ୍ତି ରହି
ମନୋବାଞ୍ଛା ପୂରା ହୁଏ ଏଠି ରହି ।
ଘଞ୍ଚ ଜଙ୍ଗଲରେ ଆଚ୍ଛାଦିତ ସ୍ଥାନ ।
ପ୍ରାଚୀର ଉତ୍ତରେ ରାମେଶ୍ଵର ଗ୍ରାମ
ମହା ଶିବଶମ୍ଭୁ ତହି ବିଦ୍ୟମାନ
ମଥାପରେ ସ୍ଥିତ ରାମ ମୁଦି ଚିହ୍ନ ।
ସରଗ ସମାନ ଏ ପବିତ୍ର ସ୍ଥାନ
ବସନ୍ତ ଋତୁ ଯେ ସଦା ବିଦ୍ୟମାନ ।
ପକ୍ଷୀ କଳରବେ ସଦା ମୁଖରିତ
ଚତୁର୍ଦ୍ଦିଗେ ଭରା ଶସ୍ୟ ଧାନ କ୍ଷେତ ।
ଶାନ୍ତ ମଧୁମୟ ସରସ ସୁନ୍ଦର
ଏ ସ୍ଥାନେ ବହଇ ପବନ ଶୀତଳ ।
ଦୁଃଖ, ସୁଖ, ଭବ ତାପର ବନ୍ଧନ
ଭୁଲିଯାଏ ନର ରହି ଏହି ସ୍ଥାନ ।
ପିତା ସତ୍ୟ ପାଳି ରାମ ଓ ଲକ୍ଷ୍ମଣ ।
ସୀତୀ ସାଥେ ପ୍ରବେଶିଲେ ଏହି ବନ ।
ଦେଖି ମନୋରମ ସୁଷମା ମାଧୁରୀ
ପ୍ରତ୍ୟୁଷ, ପ୍ରଦୋଷ ବିହଙ୍ଗ କାକଳୀ ।
ବିମୋହିତ ହେଲା ରାମ ତନୁମନ
ରାମେଶ୍ଵର ବନେ କଲେକ ବିଶ୍ରାମ ।
ସୀତୟା ପାଇଁ କି କୁଟୀର ନିର୍ମାଣ
ଆଦେଶିଲେ ଭ୍ରାତ ଅନୁଜ ଲକ୍ଷ୍ମଣ ।
ସୁଖେ ବିତାଇଲେ ରହି ତିନି ଜନ
ବନ ଫଳମୂଳ କରିଲେ ଭକ୍ଷଣ ।
ଅବଗାହୀ ନିତ୍ୟ ପ୍ରାଚୀ ପୁଣ୍ୟ ଜଳେ
ରାମେଶ୍ଵର ଶମ୍ଭୁ ପୂଜିଲେ ସତ୍ୱରେ ।
ଜପ, ତପ, ଧ୍ୟାନ ଯଜ୍ଞମାନ କଲେ
ସୁଖେ ବଞ୍ଚୁଥିଲେ ପଶୁ ପକ୍ଷୀ ମେଳେ ।
ସୂର୍ଯ୍ୟ ସମ କ୍ରାନ୍ତି ଜ୍ୟୋତି ରାମେଶ୍ଵର
ଏ ଗୂଢ଼ ରହସ୍ୟ ଜାଣି ରଘୁ ବୀର ।
ଅଗ୍ନି ତୀର୍ଥ ନାମ ଏ ସ୍ଥଳ ରଖିଲେ
ପିତା (ଦଶରଥ) ପିଣ୍ଡଦାନ ତର୍ପଣ ରଚିଲେ ।
କାକଟପୁରରେ ବାସିନୀ ମଙ୍ଗଳା ।
ଉତ୍କଳ ବାସିନୀ ସାକ୍ଷାତ କମଳା ।
କମଳ ବାସିନୀ, କମଳ ରାଜିତ
କମଳର କଢ଼ି ଧରି ବାମ ହସ୍ତ ।
ଭକତଙ୍କ ଦୁଃଖ, ତାପ ନିବାରିଣୀ
ପ୍ରାଚୀ ପୁର୍ବ ତଟେ ଅଭୟ ଦାୟିନୀ ।
କାକଟପୁରର ରମ୍ୟ ଉପବନେ
ପାଦପ ମଣ୍ଡିତ କୁସୁମ ଅଙ୍ଗନେ ।
ଚାରୁ ସ୍ନିଗ୍ଧ ଦିବ୍ୟ ପ୍ରସୂନ ରାଜିତ
ତନ୍ମଧ୍ୟରେ ମା’ ମଙ୍ଗଳା ପୂଜିତ ।
ଚତୁର୍ଭୁଜା ଦୁର୍ଗା ସାକ୍ଷାତ ଈଶ୍ଵରୀ
ଭକତ ତାରଣ ବାନା ହସ୍ତେ ଧରି ।
ଧନେଶ୍ୱର ବୀର ଉତ୍କଳ ସାଧବ
ସିଂହଳେ ମାତାଙ୍କୁ କରି ଏକା ଠାବ ।
ବୋଇତେ ଗୋପନେ ଆଣିଲେ ଉତ୍କଳେ
ସ୍ଥାପିଲେ ମଙ୍ଗଳା କାକଟପୁରରେ ।
ସୁନ୍ଦର ମନ୍ଦିର ପନ୍ଦର ଶତରେ
ନିର୍ମିତ ହୋଇଲା ଭକତଙ୍କ ମେଳେ ।
ବଙ୍ଗଳା ଦେଶର ବିଧର୍ମୀ ଯବନ
ଉତ୍କଳେ ପ୍ରବେଶି କଲାକ ଲୁଣ୍ଠନ ।
ଭଙ୍ଗ କଲା ଶତ ଦେବଦେବୀ ପୀଠ
ମଙ୍ଗଳାଙ୍କୁ ନିକ୍ଷେପିଲା ପ୍ରାଚୀ ଘାଟ ।
କିଛି କାଳ ପରେ ମା’ କାତ୍ୟାୟନୀ
ସ୍ଵପ୍ନେ ଦେଖା ଦେଲେ ଅଭୟ ଦାୟିନୀ ।
ନଦୀ ଜଳ ଗର୍ଭୁ ଉଦ୍ଧରିବା ଆଶେ
ମିଳିଲେ ରାତ୍ରରେ ଭକ୍ତଜନ ପାଶେ ।
ବିଶ୍ଵାମିତ୍ର ଆଶ୍ରମ ଗଣ୍ଡ ସ୍ଥଳେ ଯାଇ
ଭକତେ ମିଳିଲେ ତହିଁ ବେଗେ ହୋଇ ।
କରିଲେ ଜଳରୁ ଉଦ୍ଧାର ମାତାଙ୍କୁ
ବାହି ନେଲେ ସ୍କନ୍ଧେ ମାତା ମଙ୍ଗଳାଙ୍କୁ ।
କରିଣ ଅପୂର୍ବ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ
ବିଷ୍ଣୁ, ଚାମୁଣ୍ଡାଙ୍କ ପାର୍ଶ୍ଵରେ ସ୍ଥାପନ ।
ପୂଜିଲେ ଯତନେ ବିଧି ବିଧାନରେ
ମା’ ବୈଷ୍ଣବୀଙ୍କୁ ସ୍ଥାପି କେନ୍ଦ୍ର ସ୍ଥଳେ ।
ମା’ କାକଟେଇ ଚତୁର୍ଭୁଜା ଦେବୀ
କାକଟପୁରର ଯେଣୁ ଇଷ୍ଟଦେବୀ ।
କାକଟପୁରର ବାସିନୀ ମଙ୍ଗଳା
ପ୍ରଭୁ ଜଗନ୍ନାଥ ଆଜ୍ଞା ଦାରୁ ସ୍ଥଳା ।
ନବକଳେବର ଅବସରେ ପଣ୍ଡା
ହସ୍ତେ ଧରି ପୁଷ୍ପ ଆଜ୍ଞାମାଳ ଧଣ୍ଡା ।
ଅଧିଆ ପଡ଼ନ୍ତି ମଙ୍ଗଳା ମନ୍ଦିରେ
ଦାରୁ ପ୍ରାପ୍ତି ଇଚ୍ଛା ଧରି ହୃଦୟରେ ।
ସ୍ଵପନେ ଗୋପନେ ମା’ ଦେବୀ ମଙ୍ଗଳା
ଦାରୁ ପ୍ରାପ୍ତି ସ୍ଥାନ ବତାନ୍ତି ଶ୍ରୀ ମାଳା ।
ପ୍ରତି ରାତ୍ର କାଳେ ମା’ କାକଟେଇ
ଯା’ ନ୍ତି ପୁରୀ ଧାମେ ଦରଶନ ପାଇଁ ।
ଚତୁର୍ଦ୍ଧା ମୁରତୀ କରି ଦରଶନ
ପଥର ଉପରେ କରନ୍ତି ବିଶ୍ରାମ ।
ଉଭା ହୋଇଥାନ୍ତି ମା’ ରାତ୍ର କାଳେ ।
ପଦଚିହ୍ନ ଦୃଶ୍ୟମାନ ଶିଳାପରେ ।
ଭକତ ନମନ୍ତି ଶିଳା ଦରଶନେ ।
ବିମଳା, କମଳା, ମଙ୍ଗଳା ଅଙ୍ଗନେ ।
ବାଙ୍କି ଚାଚଖାଇ, ଯାଜପୁର ମାତା
ବିରଜା ନାମରେ ସେ ମାତା ପୂଜିତା ।
ଝାମୁ ଯାତ୍ରା ଚାଲେ କାକଟପୁରରେ
ଚଇତ୍ର ମାସର ମଙ୍ଗଳବାରରେ ।
ମଙ୍ଗଳା ଅର୍ଚ୍ଚନା ହୁଏ ମନ୍ଦିରରେ
ଅଗ୍ନିରେ ନାଚନ୍ତି ପାଟୁଆଙ୍କ ଦଳେ ।
ପୁରପଲ୍ଲୀ ଆଉ ନଗର ନିବାସୀ
ଅଭିଷ୍ଟ ପୁରାନ୍ତି ମଙ୍ଗଳାଙ୍କୁ ତୋଷି ।
ଆଶ୍ଵିନ ମାସରେ ଦୁର୍ଗାପୂଜା କାଳେ
ମା’ ମଙ୍ଗଳାଙ୍କ ଷୋଡ଼ପୂଜା ଚାଲେ ।
ମୁଖ୍ୟ ମନ୍ଦିରରେ ଛନ୍ତି ଦ୍ୱାରପାଳ
ବିରାଜିତ ମୁଖ୍ୟ ଦ୍ଵାରେ ଦ୍ୱାରପାଳ ।
ଜଗମୋହନରେ ବିଷ୍ଣୁ ମୂର୍ତ୍ତିମାନ
ବିଷ୍ଣୁ, ତ୍ରିବିକ୍ରମ, ବରାହ ଉତ୍ତମ ।
ଗରୁଡ଼ ପାଶରେଛନ୍ତି ବିରାଜିତ
ଅଷ୍ଟଭୂଜା ଦୁର୍ଗା ତହିଁ ଉପଗତ ।
ପାର୍ଶ୍ଵଦେବ ରୂପେ ନର୍ତ୍ତକ ଗଣେଶ
ଚାମୁଣ୍ଡା ମୂରତି ଦକ୍ଷିଣ ପାରୁଶ ।
ବିଦ୍ୟମାନ ଥାଇ ଜଗମୋହନରେ
ଦର୍ଶକଙ୍କ ପ୍ରାଣ ଉଲ୍ଲସିତ କରେ ।
ପୁରାତନ କୀର୍ତ୍ତି ସ୍ମାରକୀ ଏ ଗ୍ରାମ
ପ୍ରତ୍ନତତ୍ତ୍ଵ ପୃଷ୍ଠା ପରେ ଅଛି ନାମ ।
ମହର୍ଷି ପ୍ରବର ବିଶ୍ଵାମିତ୍ର ବୀର
ବିରଚି ଆଶ୍ରମ ପ୍ରାଚୀ ତଟ ପର ।
ଘୋର ତପସ୍ୟାରେ ଥିଲେ ନିମଗନ
ପୂଜିଲେ ବରାହ, ବିଷ୍ଣୁ, ତ୍ରିବିକ୍ରମ ।
ଜଗନ୍ନାଥ ମୂର୍ତ୍ତି ଅତି ମନୋରମ
ମନୋବାଞ୍ଛା ତାଙ୍କ ହୋଇଥଲା ପୂର୍ଣ୍ଣ ।
ମଙ୍ଗଳା ପୀଠରୁ ନୁହେଁ ଦୂର ସ୍ଥାନ
ମଠ ପୀଠ ନାମେ ଖ୍ୟାତ ଏହି ସ୍ଥାନ ।
କାକଟପୁରର ପଶ୍ଚିମ ପାର୍ଶ୍ଵର
ଗ୍ରାମଟିଏ ଅଛି ନୀଳକଣ୍ଠେଶ୍ଵର !
ମାଧବ ବିଗ୍ରହ ଅତି ଚମତ୍କାର
ପୂଜା ପାଉଛନ୍ତି ମନ୍ଦିର ଭିତର ।
ଚକ୍ର ବିରାଜିତ ଦକ୍ଷିଣ ହସ୍ତର
ବାମ ହସ୍ତେ ଶୋଭାପାଏ ପଦ୍ମଫୁଲ ।
ଅନ୍ୟ ହସ୍ତେ ଧରି ଗଦା, ଶଙ୍ଖ ହରି
ଭକତ ଜନଙ୍କ ଶୁଣନ୍ତି ଗୁହାରୀ ।
ପାର୍ଶ୍ଵଦେବ ରୂପେ ତହିଁ ପୂଜା ପା’ନ୍ତି ।
ବରାହ, ନୃସିଂହ ତ୍ରିବିକ୍ରମ ମୂର୍ତ୍ତି ।
ବିଗ୍ରହ ବିଶାଳ ଅତି ମନୋରମ
ପ୍ରାଚୀ ତଟ ପରେ କୀର୍ତ୍ତି ଏ ଉତ୍ତମ ।
କୁଣ୍ଢେଇ ଗ୍ରାମରେ କୁଣ୍ଢେଇଙ୍କ ହାଟ
ତହି ମହାଦେବ କରୁଥାନ୍ତି ନାଟ ।
ଇଟାରେ ନିର୍ମିତ ଇଟାର ମନ୍ଦିର
କାଳର କବଳେ ଏବେ ଚୁରମାର ।
ସେ ସ୍ଥାନେ ନିର୍ମିତ ନୂତନ ମନ୍ଦିର
ପ୍ରଭୁ ମହେଶ୍ଵର ବିରାଜ ସେ ସ୍ଥଳ ।
କାକଟପୁରର ପୂର୍ବବର୍ତ୍ତୀ ସ୍ଥାନ
ସୋମେଶ୍ଵର ଶମ୍ଭୁ ତହି ବିଦ୍ୟମାନ ।
ଦକ୍ଷିଣ ପଶ୍ଚିମ ତୀରେ କୋଟି ଶମ୍ଭୁ
ପ୍ରାଚୀ ସଭ୍ୟତାର ଶୁଦ୍ଧ ପୂତ ଅମ୍ବୁ ।
ବିଦ୍ୟାଧର ସାପୁଁ ପୁରୁରବା ତୀର୍ଥେ
ମୁକ୍ତି ଲଭିଥିଲେ କାର୍ତ୍ତିକେ ଏ ତୀର୍ଥେ ।
ସ୍ନାନ,ଜପ, ଦୀପ ଦାନ ଭକ୍ତିଭରେ
ପଦ ସେବା କଲେ ଷଷ୍ଠ ଶମ୍ବୁ ଶିରେ ।
ମୂଳାଗଡ଼ ପୀଠେ ଦଶମ ଶତକେ
ଉମା ମହେଶ୍ଵର ମନ୍ଦିର ଶ୍ରୀ ଅଙ୍କେ ।
ଇଟା ପ୍ରସ୍ତରରେ ହୋଇଲା ନିର୍ମାଣ
ବିଷ୍ଣୁ, ଦେବତାର ମୂର୍ତ୍ତି ମନୋରମ ।
ମନୋମୁଗ୍ଧକର ଲଳିତା ଶୋଭନ୍ତି
କାଣ୍ଡଶର ହସ୍ତେ ତହିଁ ବିରାଜନ୍ତି ।
ସିଦ୍ଧେଶ୍ଵର ମହାଦେବ ମୁଦୁଗଲେ
ଉଭା ମୁଦୁଗଲେ ମାଧବ ସାଥେ ।
ଦଶମ ଶତାବ୍ଦୀ କାଳ ଏହି କୀର୍ତ୍ତି
ପ୍ରାଚୀ ତଟପରେ ଶୋଭା ପାଉଛନ୍ତି ।
ପୁରାତନ ମନ୍ଦିରଟି ଏବେ ନାହିଁ
ନୂତନ ମନ୍ଦିରେ ଶିବ ଛନ୍ତି ରହି ।
ଉମା ମହେଶ୍ଵର ବିଷ୍ଣୁ ଭଗବାନ
ନିଜେ ଏବେ ମଧ୍ୟ ଜଗତ ମୋହନ ।
ନୃତ୍ୟେଶ୍ଵର ଦେବ ନାଶିକେଶ୍ଵରରେ
ବିଦ୍ୟମାନ ଏବେ ଇଟା ମନ୍ଦିରରେ ।
ପଞ୍ଚ ରଥାକାରେ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମିତ
ବ୍ରାହ୍ମଣ ଶାସନ ମଧ୍ୟ ଉପସ୍ଥିତ ।
ପୂଜା ପାର୍ବଣରେ ବ୍ରାହ୍ମଣ ପ୍ରବଳ
ଉପସ୍ଥିତ ଥାନ୍ତି ରଥ ସଙ୍ଗତର ।
ମହୋଦଧି ପାଶେ ପ୍ରାଚୀ ନଦୀ ଧାରେ
ମୁକ୍ତେଶ୍ଵର ଦେବ ତହିଁ ଥାନ୍ତି ଭଲେ ।
ଶଙ୍କରେଶ ଶିବ ଶଙ୍କର ଈଶ୍ୱର
ବିରାଜିତ ଏବେ ପ୍ରାଚୀ ନଦୀ ଧାର ।
ନରୁଆ ଶଙ୍କର ପୁରେ ସୁରକ୍ଷିତ
ତହିଁ ଛନ୍ତି ଶିବ ପାର୍ବତୀ ସହିତ ।
କାକଟପୁରରୁ ପାଞ୍ଚ କୋଶ ଦୂରେ
ଜୀଉନ୍ତି ଶାସନେ ନବମ ଶତରେ ।
ଈଶ୍ୱର ଦେବଙ୍କ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ
କରାଯାଇଥିଲା ଏ ପବିତ୍ର ଗ୍ରାମ ।
ନାରୀକେଳ, ଚ୍ୟୁତ, ପଣସ, ଖର୍ଜୁର
ପୁନାଙ୍ଗ, ବକୁଳ, ମାଳତୀ, ତମାଳ ।
ବୃକ୍ଷେ ପୁଷ୍ପେ ଥଲା ବିମଣ୍ଡିତ ଗ୍ରାମ
ଯେସନେ ରଷିଙ୍କ ପୁଣ୍ୟ ଉପବନ ।
ଅଷ୍ଟମ ଶତକେ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମ ଲୋକ
ବିତରିଣ ଥଲେ ତହିଁ ଜ୍ଞାନାଲୋକ ।
ନଈଗୁଆଁ ଗ୍ରାମ ସାଗରର ତୀର .
ସେହି ଗ୍ରାମେ ଅଛି ଗଣେଶ ମନ୍ଦିର ।
ପୂର୍ବ ଇଟା ଗଢ଼ା ମନ୍ଦିର ଭାଜିଛି
ସେ ସ୍ଥାନରେ ନବ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମିଛି ।
ପୂଜା କରୁଛନ୍ତି ଗଣେଶ ଈଶ୍ଵର
ଏହି ଗ୍ରାମ ନର, ନାରୀ, ଭକ୍ତ ଦଳ ।
ମନ୍ଦିର ମାଳିନୀ ପ୍ରାଚୀ ପୁଣ୍ୟ ତୀର
ଇତିହାସେ କୀର୍ତ୍ତି ଥିଲା ଭରପୁର ।
ବିଭିନ୍ନ ଧର୍ମର ଥିଲା ପୂଜାସ୍ଥଳୀ
ମନ୍ଦିର, ପ୍ରାଚୀର, ଦୂର୍ଗ ନାନା ଭଳି ।
ବିରାଜୁଣ ଥଲା ପ୍ରାଚୀ ପୁଣ୍ୟ ଧାରେ
ପ୍ରତ୍ନତତ୍ତ୍ଵ ତଥ୍ୟ ମିଳେ ନାନା ସ୍ଥଳେ ।
ରେଖାକାର ଇଟା ମନ୍ଦିରେ ଶୋଭିତ
ଭଗ୍ନସ୍ତୁପ ଏବେ ସେହି ସ୍ଥାନେ ସ୍ଥିତ ।
ବିଧ୍ଵସ୍ତ ଐଶ୍ଵର୍ଯ୍ୟ ହୁଏ ଧରାଶାୟୀ
କିର୍ତ୍ତି ସଂରକ୍ଷଣେ ଯତ୍ନ ହେଉନାହିଁ ।
ମୁଖ୍ୟ ମନ୍ଦିରରେ ଦେବ ଦେବୀ ରହି
ପୂଜା ପାଉଥିଲେ ପ୍ରାଚୀତଟ କହି ।
ପରକାଳେ ଜଗମୋହନ ନିର୍ମାଣ
ଭୋଗ ମଣ୍ଡଳ ଓ ନାଟ୍ୟ ସ୍ଥାନ ମାନ ।
ପାଇଥଲା ସ୍ଥାନ ମନ୍ଦିର ବେଢ଼ାରେ
ବିଦ୍ୟମାନ ଥିଲେ ପ୍ରାଚୀର ମଧ୍ୟରେ ।
ପ୍ରାଚୀ ତୀର୍ଥଙ୍କ ମାହାତ୍ମ୍ୟ - ଗୋତୀର୍ଥ
ତୀର୍ଥ, ବ୍ରତ, ଦାନ, ପୁଣ୍ୟ କରି ନର
ପାପ ପଙ୍କ କୋଳୁ ପାଆନ୍ତି ଉଦ୍ଧାର ।
ଉତ୍କଳର ପୁଣ୍ୟ ସ୍ଥଳ ପ୍ରାଚୀ ନୀର
ଯହିଁ ସ୍ନାନ କଲେ ପାପୁଁ ତରେ ନର ।
ପ୍ରାଚୀ ତୀର ରାଜ ଗୋତୀର୍ଥର ଜଳ
ଗଙ୍ଗା ଜଳଠାରୁ ପବିତ୍ର ନିର୍ମଳ ।
ମୁନି, ରଷି, ସାଧୁ, ଜ୍ଞାନୀ ତପୀ ନର
ଜାଣି ଗୋତୀର୍ଥର ମହିମା ସକଳ ।
ଆଶ୍ରମ ରଚିଣ ଚାରୁ ପ୍ରାଚୀ ଧାର
ଧ୍ୟାନ ତପସ୍ୟାରେ କାଟୁଥିଲେ କାଳ ।
ଗୋତୀର୍ଥ ତୀରରେ ମାତଙ୍ଗ ମହର୍ଷି
ଧ୍ୟାନେ ମଗ୍ନ ଥିଲେ ଆଶ୍ରମେ ନିବେଶି ।
ଚାରୁ ଚନ୍ଦ୍ରାନନା, ସୁଷମା ନିପୁଣା
ଦେବ ନୃତ୍ୟାଙ୍ଗନା ଉର୍ବଶୀ ଲଳନା ।
ସ୍ଵର୍ଗଧାମୁଁ ଆସି ପ୍ରାଚୀ ନଦୀ କୂଳ
ନିରେଖିଲେ ତପୀ ମାତଙ୍ଗ କୁଟୀର ।
କାମ ବାଣେ ଭଗ୍ନ କଲେ ତପ ତାଙ୍କ
ବିମଣ୍ଡିତ କଲେ ତପସ୍ଵୀଙ୍କ ଅଙ୍କ ।
ତପ, ଜପ, ଧାନ ବେଗେ କରି ଦୂର
ଉର୍ବଶୀ ଲାବଣ୍ୟେ ହେଲେ କାମାତୁର ।
ରମିଲେ ରମଣୀ ସ୍ଵର୍ଗ ସୁଖ ପରି
ଉର୍ବଶୀଙ୍କୁ ଭାବି ହୃଦ ଗଳାମାଳି ।
ନିଜେ ଋଷିବର ବରଜି କୁଟୀର -
ଦୂରେ ଗମିଥଲେ ଆଣି ପୂଜାଫୁଲ ।
ଏକାଳେ ଦଇତ ବେନି ଜଣ ମିଳି
ଇଚ୍ଛିଲେ ରମିବେ ମେନକା ସୁନ୍ଦରୀ ।
ଅଜ୍ଞାନୀ ପରାୟେ ଦୁର୍ବୃତ୍ତ ଦଇତ ।
ରଣେ ମସ୍ତ ହେଲେ ଭୁଲି ହିତାହିତ ।
ପ୍ରବଳ ଯୁଦ୍ଧରେ ହରାଇଲେ ପ୍ରାଣ
ଏ କାଳେ ଆଶ୍ରମେ ଋଷି ଶ୍ରେଷ୍ଠତମ ।
ଫେରି ତ ଦେଖିଲେ ଅସୁରଙ୍କ ଲୀଳା
ମେନକା ପୀରତି ପ୍ରାଣ ତାଙ୍କ ନେଲା ।
ଅଭିଶାପ ଦେଲେ ମାତଙ୍ଗ ମହର୍ଷି
ଶିଳା ରୂପ ନିଅ ମେନକା ପ୍ରେୟସୀ ।
ସ୍ଵଭାବେ ନାରୀର ଚାରୁ ରୂପ ହୋଇ
ପାପ ପୁଣ୍ୟ ବାଣୀ ଭୁଲିଗଲୁ ତୁହି ।
ଦଇତ ପୀରତି କରିଛି ପାଗଳ
ଆଜି ତୁମ ପାଇଁ ଏହି ପୁରସ୍କାର ।
ଏବେ ସେହି ଶିଳା ଅଛି ପ୍ରାଚୀ ଧାର
ବିଟପୀ ରମଣୀ କାହାଣୀ ଆଧାର ।
ଗୋତୀର୍ଥ ମହିମା ତ୍ରିପୁରେ ବିଦିତ
ଥରେ ଗଙ୍ଗାଦେବୀ ହୋଇ ଶାପ ଗ୍ରସ୍ତ ।
ଧରି ଶ୍ରୀ ହରିଙ୍କ ଅଭୟ ଚରଣ
କର ଦେବ ଦେବ ମୋତେ ପରିତ୍ରାଣ ।
ସ୍ଵଭାବେ ମୁଁ ଏକ ନାରୀ ଜନ୍ମ ନେଇ
ଏପରି ଅନୀତି କଲି ହେ ଗୋସାଇଁ ।
ଗତି ମୁକ୍ତି ଦାତା ତୁହି ନିରଞ୍ଜନ
ଫେଡ଼ ଏ ଅବଳା ଦୁରିତ କଷଣ ।
ହସି ହସି ଧୀରେ ପ୍ରଭୁ ହୃଷିକେଶ
ଗଙ୍ଗା ମାତାଙ୍କୁ ସେ ଦେଲେକ ସନ୍ଦେଶ ।
ଉତ୍କଳ ଭୁବନେ ପବିତ୍ର ତଟିନୀ
ଗୋତୀର୍ଥର ଜଳ ପାତାଳ ଗାମିନୀ ।
ଶ୍ରୀ ଅମରେଶ୍ଵର ଧାମ ଅଛି ଯହିଁ
ନଳିତା ନଦୀଟି ବହିଯାଏ ତହି ।
ଗୋମତୀ ଓ ସରସ୍ଵତୀ ଯହିଁ ମିଳି
ଗୋତୀର୍ଥକୁ କରିଛନ୍ତି ପୁଣ୍ୟ ସ୍ଥଳୀ
ଯାଅ ଏବେ ଦେବୀ ସେ ସ୍ଥାନେ ତୁରିତ
ଅକ୍ଷୟ ତୃତୀୟା ଦିବସେ ଏ ତୀର୍ଥ ।
ସ୍ନାନ କଲେ ମାତ୍ର ଏକଥର ପାଇଁ
ସକଳ ଦୁରିତ ପାପ ରହେ ନାହିଁ ।
ଗଙ୍ଗା ଦେବୀ ପାଇ ବିଷ୍ଣୁଙ୍କ ଆଦେଶ
ମିଳିଲେ ଗୋତୀର୍ଥେ ବଇଶାଖ ମାସ ।
ସ୍ନାନ,ଧ୍ୟାନ,ଜପ ପୂଜା ବିଧି ସାରି
ପାଶେ ଅମରେଶ ଧାମ ଗଲେ ଚଳି ।
ଦର୍ଶନ କରିଲେ ଅମରଈଶ୍ଵର
ନଳିତା ମାଧବ ଚୌରାଶି ଗ୍ରାମର ।
ଚରଣେ ନମିଲେ ଭକତି ପରାଣେ
ପାପୁଁ ମୁକ୍ତ ହେଲେ ପୁରାଣ ବଖାଣେ ।
ଲଙ୍କା ଅଧୀଶ୍ଵର ବିଶ୍ରବା ନନ୍ଦନ
ଅମର ବରକୁ ମନେ କରି ଧ୍ୟାନ ।
ବ୍ରହ୍ମାଙ୍କର ପାଶେ ବେଗେ ଗଲା ଚଳି
ପୁଛିଲେ ଏ ବର ମିଳେ କେଉଁଭଳି ।
ଆନନ୍ଦିତ ହୋଇ ପ୍ରଭୁ ଚତୁର୍ମୁଖ
କହିଲେ ଦାନବ ନ କର ତୁ ଦୁଃଖ ।
ପୁରୀ ଜିଲ୍ଲା ସ୍ଥିତ ଅମରେଶ୍ଵରରେ
ଅମରେଶ ବିଜେ ପ୍ରାଚୀ ନଦୀ ତୀରେ ।
ତୋଷିଲେ ଶଙ୍କର ତୋର ତପ ବଳେ
ଏ ବର ପାଇବୁ ପୂଜା ଧ୍ୟାନ କଲେ ।
କରି ପ୍ରାତଃ ସ୍ନାନ ନଳିତା ନଦୀରେ
ଧ୍ୟାନ ତପ କଲେ ଅମରେଶ୍ଵରରେ । .
ତ୍ରିସନ୍ଧ୍ୟା ତାଣ୍ଡବ ନୃତ୍ୟେ ହେଲା ରତ
ଯଜ୍ଞ କୁଣ୍ଡେ କାଟି ନିଜ ଶିର ହାତ ।
ଅର୍ପଣ କରିଲା ଶମ୍ଭୁ ମହେଶ୍ଵରେ
କଠୋର ତପରେ ଥାଇ ଶିବ ସ୍ଥଳେ ।
ରାବଣକୁ ଦେଲେ ବର ଅମରେଶ
କହିଲେ ତୋହର ହେବ ନାହିଁ ନାଶ ।
କେହି ଯୁଦ୍ଧେ ତୋତେ ପାରିବେନି ମାରି
କିନ୍ତୁ ଏ କଥାକୁ ନ ଯିବୁରେ ଭୁଲି ।
ପର ନାରୀ କେବେ ନ କର ହରଣ
ହରଣେ ତୋହର ହୋଇବ ନିଧନ ।
ଏହା କହି ଶିବ ହେଲେ ଅନ୍ତର୍ଦ୍ଧାନ
ହରଷେ ଫେରିଲା ଦୈତ୍ୟ ନିଜ ଧାମ ।
ଭାଇ ବିଭୀଷଣ ରାମାଦେଶ ପାଇ
ଗୋମତୀ ତୀରଥେ ଆସିଥିଲେ ଧାଇଁ ।
ଜମ୍ବୁ ଦୀପ ତୀର୍ଥେ ଗୋମତୀ ଉତ୍ତମ
ସ୍ନାନ ଜପ କଲେ ଦଇତ ପରମ ।
ମନ ବାଞ୍ଛିତ ସେ ପାଇଥିଲେ ବର
ପୂଜି ମହାଶିବ ଅମରେଈଶ୍ଵର ।
ନିଆଳୀ ଯା କୁଞ୍ଜେ ପାଟଳୀ ପ୍ରସୂନ
କାମିନୀ ତରାଜେ ଯେହ୍ନେ କାମ ତୂଣ ।
ଗାଇଥିଲେ କବିବର ରାଧାନାଥ
ନିଆଳୀ ଶୋଭାରେ ହୋଇ ବିମୋହିତ ।
ନିଆଳୀ ଶୋଭନ ଈଶ୍ଵର ପ୍ରସିଦ୍ଧ
ହରିଥିଲେ ଶିବ ମାନବ ପ୍ରମାଦ ।
ଯୋଗିନୀ ରୂପରେ ମାତା ମାହେଶ୍ଵରୀ
ଭ୍ରମଣରେ ରତ ଥିଲେ କାମେଶ୍ୱରୀ ।
ନାନା ଅଳଙ୍କାରେ ହୋଇଣ ଭୂଷଣ
ରୂପେ ମୋହୁଥିଲେ କାମୀ ଜନମନ ।
ନିଭୃତ ସ୍ଥାନକୁ ହକାରୀ ସୁନ୍ଦରୀ
ପ୍ରେମବାଣୀ କହୁଥିଲେ ଭଳି ଭଳି ।
କନକ ବଦନୀ, ପୀନ ପୟୋଧର
ପକ୍ୱ ବିମ୍ବ ପ୍ରାୟ ଅଧର ସୁନ୍ଦର ।
ରକ୍ତ ବସନରେ ଶରୀର ସଜାଇ
ଯୁବା ଜନମନ ନେଉଥିଲେ ମୋହି ।
ଏକାନ୍ତେ ନରଙ୍କ ଗଳା କ୍ଷତ କରି
ପାନ କରୁଥିଲେ ରୁଧିର ସୁନ୍ଦରୀ ।
ଯୋଗିନୀର ସାଥେ ରହି ଭୂତ ପ୍ରେତ ଜନ
ମାଂସ ଭକ୍ଷଣରେ ହେଉଥିଲେ ନିମଗନ ।
ନିଆଳୀ ଅଞ୍ଚଳ ନରଶୂନ୍ୟ ହେଲା ଧୀରେ
ଏହି କଥା ଦେବପୁରେ ଦେବତା ଜାଣିଲେ ।
ଦେବୀଦେବଗଣ ସର୍ବେ ମିଳିତ ହୋଇଲେ
କୃତିବାସ ଭବନରେ ସର୍ବେ ଉଭା ହେଲେ ।
ଜଣାଇଲେ ମାହେଶ୍ଵରୀ ହୀନ କର୍ମମାନ
ଶ୍ରବଣେ ହରଙ୍କ ହୃଦ ହୋଇଲା ଦହନ ।
ଆଶ୍ଵାସିଲେ ମହାଦେବ ଦେବତା ସକଳ
ସୌମ୍ୟକାନ୍ତ ରୂପ କଲେ ଆପଣା ଶରୀର ।
ପ୍ରାଚୀ ତଟ ଅର୍କ ତୀର୍ଥେ ହେଲେ ଉପସ୍ଥିତ
ଯୋଗିନୀ ଦର୍ପ ଦଳନେ ହେଲେ ସଂକଳ୍ପିତ ।
ଶୋଭନେଶ୍ଵର ରୂପରେ କରିଣ ଭ୍ରମଣ
ଚାମୁଣ୍ଡା ଦର୍ଶନେ ଶିବ ବଳାଇଲେ ମନ ।
ମହେଶ୍ଵର ଛଦ୍ମବେଶ ଜାଣିଲେ ପାର୍ବତୀ
ବରଜିଲେ ଆପଣାର ନରଭକ୍ଷ ମତି ।
ପରିହରି ମାହେଶ୍ଵରୀ ମୋହିନୀର ବେଶ
ମିଳିଲେ କୃତିବାସଙ୍କୁ ପିନ୍ଧି ସାଧା ବେଶ ।
ଶଙ୍କର କ୍ରୋଧେ ଗରଜିଲେ ଘନ ଘନ
ମୋର ଅର୍ଦ୍ଧାଙ୍ଗିନୀ ହୋଇ କର ନୀଚ କର୍ମ ।
ସ୍ଵଭୀବେ ତୁ ନାରୀ ହୋଇ ପାପାଚାରୀ ହେଲୁ
କିପରି ପୁରୁଷ ରକ୍ତେ ଆତ୍ମା ତୁଷ୍ଟ କଲୁ ।
ଗଉରୀ କହିଲେ ଶିବେ କୋପ ଛାଡ଼ ନାଥ
ଶରଣ ଗଲି ପୟରେ ମୁଁ ନାରୀ ଅନାଥ ।
ଛାଡ଼ିଲେ ଯୋଗିନୀ ବେଶ ମାତା ମାହେଶ୍ଵରୀ
ରହିଲେ ମନ୍ଦିରେ ଚଣ୍ଡ ଘଣ୍ଟା ରୂପ ଧରି ।
ମଦ ମାଂସ ଶୋଣିତରେ ଭରିଲେ ଉଦର
ଉଦାର କର୍ମ କରିଣ ଶୋଭନେ ଈଶ୍ଵର ।
ପୂଜିତ ହୋଇଲେ ପୁର ନର ନାରୀ ମେଳେ
ମାନବ ସଂକଟ ଦେବ ଯେଣୁ ଦୂର କଲେ ।
ଶୋଭନେଶ୍ୱର ମାର୍ଗରେ ଅର୍କ ତୀର୍ଥ ଅଛି
ରବି ପତ୍ନୀ ଛାୟାଦେବୀ ସ୍ଵାମୀ ସୁଖ ମୂର୍ଛି ।
ଏକାକୀ ରହିଲେ ଦେବୀ ପିତା ଗୃହେ ଯାଇ
ପତ୍ନୀ ବିରହେ ସୁରୁଜ ମୃତ ପ୍ରାୟ ହୋଇ ।
ତପ ଆଚରିଲେ ଦେବ ସଂଗମ ତୀର୍ଥରେ
ସ୍ନାନ ସମାପନ ଶେଷେ ପ୍ରାଚୀ ପୁଣ୍ୟ ନୀରେ ।
ମନୋବାଞ୍ଚା ସିଦ୍ଧ ହେଲା ଅର୍କଦେବଙ୍କର
ପତ୍ନୀ ଛାୟାଦେବୀ ସଙ୍ଗେ ମିଳି ପୁନର୍ବାର ।
ଦାମ୍ପତ୍ୟ ସୁଖରେ ଅଂଶୁମାନ ସୁଖୀ ହେଲେ
ଅର୍କ ତୀର୍ଥ ଖ୍ୟାତ ହେଲା ସଂଗମର ସ୍ଥଳେ ।
ପିତା, ମାତା, ପତ୍ନୀ, ଭାଇ ସହୋଦର ଜନ
ଯେବେ କରନ୍ତି ମାନବେ ରୋଷେ ବିସର୍ଜନ ।
ଅର୍କତୀର୍ଥେ ସ୍ନାନ କରି ତପ ଜପ କଲେ
ମିଳିତ ହୁଅଇ ସେହୁ ଆତ୍ନୀୟ ସୋଦରେ ।
ପ୍ରାଚୀ ସରସ୍ଵତୀ ନଦୀ ଗମି ପୂର୍ବ ତୀରେ
ସୋମନାଥ ମହାଦେବ ଅଧକ୍ରୋଶ ଦୂରେ ।
ସେ ପବିତ୍ର ସ୍ଥଳ ଅଟେ ଉତ୍ତରାୟଣୀ ତୀର୍ଥ
ସୋମଦେବ ଅବଗାହୀ କଲେ ତପ ବ୍ରତ ।
କାମେ ମତିଭ୍ରଷ୍ଟ ହୋଇ ଗୁରୁ ପତ୍ନୀ ସାଥେ
ହରିଲେ ଗୁରୁ ପତ୍ନୀଙ୍କୁ ନିଶିରେ ଗୁପତେ ।
ଦେବଗଣ ମିଳି ଗଲେ ବୃହସ୍ପତି ଗୃହ
ବଖାଣିଲେ ସୋମଦେବ ପୀରତି ସନ୍ଦେହ ।
କୋପାନଳେ ବୃହସ୍ପତି ଦଗ୍ଧିଭୂତ ହେଲେ
ପକ୍ଷେ ବଢ଼ ପକ୍ଷେ ଛିଡ଼ ଶାପ ତାଙ୍କୁ ଦେଲେ ।
କୁଷ୍ଠ ରୋଗେ ପ୍ରପୀଡ଼ିତ ହୁଅ ଦୁରାଚାର
ଖଣ୍ଡ ବିଖଣ୍ଡିତ ହେଉ ତୋ ଦିବ୍ୟ ଶରୀର ।
ବହୁ ଦୁଃଖ କଷ୍ଟ ସୋମଦେବ ଭୋଗ କଲେ
ଗୁରୁ ଶ୍ରୀଚରଣେ କ୍ଷମା ପାଇଁ ତପ କଲେ ।
ଭାଷିଲେକ ବୃହସ୍ପତି ମଧୁର ବଚନ
ବ୍ରହ୍ମା ପାଶେ ନିଶାପତି ଯାଅ ହେ ବହନ ।
ତଦନ୍ତରେ ଚନ୍ଦ୍ରଦେବ ବ୍ରହ୍ମାଙ୍କୁ ମିଳିଲେ
ଗୁରୁପତ୍ନୀ ହରଣର ପାପ ବଖାଣିଲେ ।
ନିର୍ଦ୍ଦେଶିଲେ ବ୍ରହ୍ମଦେବ ନିଶିପତି ଚାହିଁ
ସ୍ନାନ କର ପ୍ରାଚୀ ନୀରେ ଉତ୍ତରାୟଣୀ ଯାଇ ।
ଅଙ୍ଗେ ଢାଳି ପ୍ରାଚୀ ପୂତ, ଶୁଦ୍ଧ ନୀର ଧାର
ସୋମନାଥ ମହାଦେବ ସ୍ଥଳେ ଧ୍ୟାନ କର ।
ଦୁଦୁରା ବିଲ୍ଵପତ୍ରକୁ ତୋଳି ଉଦ୍ୟାନରୁ
ଥାପିବ ମଥାରେ ସୋମନାଥ ପ୍ରଭାତରୁ ।
ଗଭୀର ଧ୍ୟାନ ତପସ୍ୟା କଲେ ଶିବ ସ୍ଥଳେ
ସୋମନାଥ କୃପା କଲେ ସୋମଦେବ ପରେ ।
ତାଙ୍କ ଦୟା ବଳୁ କୁଷ୍ଠ ମୁକ୍ତ ହେଲେ ଦେବ
ଉତ୍ତରାୟଣୀ ସୋମତୀର୍ଥ ଖ୍ୟାତ ହେଲା ଭବ ।
ପାପ କର୍ମେ ଲିପ୍ତ ହୋଇ ଏ ଧରାଧାମରେ
ବ୍ରହ୍ମହତ୍ୟା, ନାରୀ ହତ୍ୟା, ଗୋ ହତ୍ୟା ଆଚରେ ।
ଶିଶୁ ହତ୍ୟା, ଭ୍ରୁଣ ହତ୍ୟା କରେ ଯେଉଁ ଜନ
ସୋମତୀର୍ଥେ ସ୍ନାନ, ଜପ, କଲେ ଆୟୋଜନ ।
ପାପ ମୁକ୍ତ ହୁଏ ନର ଯାଏ ସ୍ଵର୍ଗପୁର
ସୋମନାଥ ଦରଶନେ ପାଇ ପୁଣ୍ୟ ଫଳ ।
ପୂରୁବ ଖଣ୍ଡରେ ଛନ୍ତି ପୂର୍ଣ୍ଣେଶ୍ଵର ଦେବ
ଅସମ୍ଭବ କାମ ସେହୁ କରନ୍ତି ସମ୍ଭବ ।
କିନ୍ତୁ ସାକ୍ଷୀ ରଖି ସେହୁ ସୋମନାଥ ଦେବ
ଥରେ ଶୋଭନ ଈଶ୍ଵର ଦରଶନ ଦେବ ।
ସର୍ବଶେଷେ ପୂର୍ଣ୍ଣେଶ୍ଵର କରି ଦରଶନ
ଭକତର ମନକାମ ହୁଅଇ ପୂରଣ ।
ପ୍ରାଚୀ ତଟିନୀ ନୀରରେ ସ୍ନାନ ମନୋହର
ଯହିଁ ବହେ ପୁଣ୍ୟ ବାରି ସଦା ନିରନ୍ତର ।
ଚମ୍ପକ, ବକୁଳ, ନାଗେଶ୍ୱର ଉପବନ
ମାଳତୀ, ଧବ ଖଦୀର ପାଟଳୀ ପ୍ରସୂନ ।
ପୁନାଙ୍ଗ, ଅଶୋକ ବୃକ୍ଷେ ଶୋଭିତ ଏ ସ୍ଥଳ
ବନବାସେ ରାମ, ସୀତା ଦେଖି ଏହି ସ୍ଥଳ ।
ପ୍ରକୃତି ସୁନ୍ଦରୀ ପ୍ରାଚୀ ତଟ ମନୋହର
ଇଚ୍ଛିଲେ ଏ ସ୍ଥାନେ ରଚି ପତର କୁଟୀର ।
ସୁଖେ ବିତାଇବେ ଦିନ ଖାଇ ଫଳମୂଳ
ସ୍ନାହାନ କରିବେ ନିତି ପୁଣ୍ୟ ପ୍ରାଚୀ ଜଳ ।
ଭାଇ ଲକ୍ଷ୍ମଣକୁ ରାମ ଦେଲେକ ଆଦେଶ
ନିର୍ମିବାକୁ ପୁଣ୍ୟ ସ୍ଥଳେ ଗୋଟିଏ ଆବାସ ।
ଆଜ୍ଞା ପାଇ ଲଇକ୍ଷଣ କଲେକ ନିର୍ମାଣ
ପର୍ଣ୍ଣ କୁଟୀର ଗୋଟିଏ କରିଣ ଯତନ ।
ଘୋର ଅରଣ୍ୟ ସ୍ଥଳରେ ପ୍ରଭୁ ବ୍ରହ୍ମେଶ୍ଵର
ବିରାଜିତ ଥିଲେ ତହିଁ ଲୋକେ ଅଗୋଚର ।
ସ୍ନାନ ସମାପନ କରି ପ୍ରଭୁ ବୈଦେହୀଶ
ଫଳ, ବିଲ୍ୱପତ୍ରେ ଭକ୍ତ ପୂଜିଲେ ଉମେଶ ।
ପରକାଳେ ବ୍ରହ୍ମେଶ୍ଵର ନାମ ବଦଳିଲା
ରାମେଶ୍ଵର ମହାଦେବ ନାମ ଖ୍ୟାତ ହେଲା ।
କି କହିବି ଏ ସ୍ଥାନର ମହତ୍ୱ ଗରିମା
କରି ରାମ ଯଜ୍ଞ ରହିଥିଲେ ମହାମନା ।
ପ୍ରାଚୀ ତଟିନୀର ଗର୍ଭେ ସ୍ତମ୍ଭ ବିଦ୍ୟମାନ
ଯଜ୍ଞରତ ଥିଲେ ରାମ, ଅନୁଜ ଲକ୍ଷ୍ମଣ ।
ପିତା ଦଶରଥ ବୀର ଗମି ବନ ଘୋର
ମୃଗୟା ବିନୋଦେ ଥିଲେ ରାଜା ତତପର ।
ଅଚାନକ ଶରବିଦ୍ଧ କଲେ ବ୍ରହ୍ମ ମୁନି
ବ୍ରହ୍ମହତ୍ୟା ପାପେ ଅଭିଶପ୍ତ ହେଲେ ଜ୍ଞାନୀ ।
ସର୍ବ ତପ, ଜପ, ଯଜ୍ଞ, ସତ୍ୟ, ନିଷ୍ଠା ଫଳ
ସ୍ତ୍ରୀ, ମଦ, ମୃଗୟା ହେଲା ତାଙ୍କ ପାଇଁ କାଳ ।
ପାପ ଭାଗୀ ହେଲେ ଯହୁଁ ଅଯୋଧ୍ୟା ନରେଶ
ଯମପୁରେ ଯମରାଜ ହେଲେ ତହୁଁ ରୋଷ ।
ଆଦେଶିଲେ ଦୂତଗଣେ ବେଗ ହୋଇ ଯାଅ
ପ୍ରେତ ଦଶରଥ ଧରି ଦଣ୍ଡମାନ ଦିଅ ।
ସର୍ବ ପୁଣ୍ୟ ଫଳ ତାଙ୍କ ହୋଇଛି ବିଫଳ
ବ୍ରହ୍ମ ହତ୍ୟା ଅଟେ ତାଙ୍କ ଭାଗ୍ୟ ମନ୍ଦ ଫଳ ।
ଅରଜିଲା ପାପ କର୍ମ ଫଳ ପାଇ ରାଜା
ଯମପୁରେ ପାଇବେ ସେ ଅସରନ୍ତି ସଜା ।
ଆଜ୍ଞା ପାଇ ଯମଦୂତ ଅଯୋଧ୍ୟା ନଗରେ
ମିଳିଲେ ଦଶରଥଙ୍କୁ ଦେହାନ୍ତର କାଳେ ।
ଚମର ଦଉଡ଼ି ଧରି ଯମଦୂତ ଦଳ ।
ବନ୍ଧନ କଲେ ଯତନେ ଅଯୋଧ୍ୟାଧୀଶ୍ଵର ।
କିନ୍ତୁ କେତେ ଯମଲୋକ ଜାଣି ପୁଣ୍ୟଫଳ
ରାଜାଙ୍କ ଦୁଃଖ ଦେଖି ହୋଇଲେ ବିକଳ ।
କହିଲେ ମୁକତି ବାଟ କହୁଛୁ ତୁମ୍ଭଙ୍କୁ ।
ଯେତେ ତୁମ୍ଭେ ଯିବ ଟୋଲା ପ୍ରାଚୀର କୂଳକୁ ।
ତୁମ୍ଭ ପୁତ୍ର ରଘୁବୀର ଶ୍ରୀରାମ ଲକ୍ଷ୍ମଣ ।
ସୀତାଦେବୀ ସାଥେ ରଚି ସେ ସ୍ଥାନେ ଆଶ୍ରମ ।
ବନବାସ କାଳ ତହିଁ ବିତାନ୍ତି ଖୁସିରେ
ଯଦି ତୁମ୍ଭ ପିଣ୍ଡଦାନ ଦ୍ୟନ୍ତି ନିଜ କରେ ।
ପ୍ରାଚୀ ପୁଣ୍ୟ ଜଳେ ତିଳ ଅର୍ପଣ କରିଲେ
ତୁମ୍ଭେ ହେବ ଶାପ ମୁକ୍ତ କହୁଛୁ ସତ୍ୱରେ ।
ଯମ ଅନୁମତି ଲଭି ଦଶରଥ ପ୍ରେତ
ଭୟଙ୍କର ମେଘବର୍ଣ୍ଣ ରୂପ ଆଚମ୍ବିତ ।
ଦେଖିଣ ରାମ ଲକ୍ଷ୍ମଣ, କଳାସୁର ଭାବି
ତୀକ୍ଷ୍ଣ ଶରେ ବଧ ପାଇଁ ଚଳାଇଲେ ଲବି ।
କୁରୁପ ପ୍ରେତ ପୁରୁଷ ଦଶରଥ ବୀର
ପୁତ୍ର ସମ୍ବୋଧନ କରି କହି ମଧୁ ଗୀର ।
ସ୍ଵପ୍ନାଦେଶ ଦେଲେ ପୁତ୍ର ହକାରି ପାଶର
ଏପରି ଦଶା ମୁଁ ଭୋଗେ ପାପ କର୍ମଫଳେ ।
ମୋର ପିଣ୍ଡ ଦାନ ଦେଲେ ପ୍ରାଚୀ ନୀର ଧାରେ
ପାପମୁକ୍ତ ହୋଇ ଚଳିଯିବି ସ୍ଵର୍ଗପୁରେ ।
ପିତାଙ୍କର ଦଶା ଦେଖୁ ଧର୍ମବୀର ରାମ
ପିଣ୍ଡଦାନ, ଯଜ୍ଞ ତପେ ବଳାଇଲେ ମନ ।
ମର୍ଯ୍ୟାଦା ପୁରୁଷ ରାମ ବିଷ୍ଣୁ ଅବତାର
ତପ, ଯଜ୍ଞ, ପିଣ୍ଡ ଦାନୁ, ପାଇ ପୁଣ୍ୟ ଫଳ ।
ଶାପ ମୁକ୍ତ ହେଲେ ମୃତ ଦଶରଥ ପ୍ରେତ
ପ୍ରାଚୀ ଜଳ ସ୍ପର୍ଶେ ପାପୁ ହୋଇଲେ ମୁକତ ।
ସ୍ୱର୍ଗେ ଚଳିଗଲେ ଚଢ଼ି ବିଷ୍ଣୁ ଦିବ୍ୟ ରଥ
ଏ କଥା ପୁରାଣ ପରେ ହୋଇଛି ବର୍ଣ୍ଣିତ ।
ବିଷ୍ଣୁ କୃପା ଫଳ ପାଇ ଅଯୋଧ୍ୟା ରାଜନ
ଆନନ୍ଦେ ଦିନ ବାହିଲେ ସ୍ଵର୍ଗପୁର ଧାମ ।
ଏ ବଣ ଅଗ୍ନି ତିରଥେ ଯେବେ ପ୍ରାଣୀ ନର
ସ୍ନାନ, ଧ୍ୟାନ, ଜପ, ତପ କରେ ନିରନ୍ତର ।
ସକଳ ପାପରୁ ମୁକ୍ତି ଲଭେ ସେହି ନର
ଏ ଗୁଢ଼ ରହସ୍ୟ ଅଛି ପ୍ରାଚୀ ପୁଣ୍ୟଧାର ।
ପ୍ରାଚୀ ପୁଣ୍ୟତୋୟା ଦକ୍ଷିଣ ତୀରରେ
ନିଭରଣ ଗ୍ରାମ ଗ୍ରାମେଶ୍ୱର ହରେ ।
ଗଦାଧର ଚତୁର୍ଭୁଜ ଦେବ ହରି
ସ୍ଥାପିଲେ ଏ ମୂର୍ତ୍ତି ପୁରୁରବା ବରି ।
ହରିହର ପୀଠ ନାମେ ହେଲା ଖ୍ୟାତ
ଅତି ମନୋରମ ଘେରା ବନ, କ୍ଷେତ ।
କୁଳୁକୁଳୁ ନାଦେ ପ୍ରାଚୀ ଯାଏ ବହି
ଏ ବଣ ସ୍ଥାନକୁ ମୃତ୍ୟୁ ତୀର୍ଥ କହି ।
ଯହିଁ ବିରାଜିତ ଶିବ ମହାଦେବ
ସାକ୍ଷୀ ରୁପେ ବିଜେ ଅଛନ୍ତି ମାଧବ ।
ଏକାଦଶ ଅବ୍ଦ କୀର୍ତ୍ତି ଗ୍ରାମେଶ୍ୱର
ଦ୍ଵାଦଶ ଶମ୍ଭୁରେ ଷଷ୍ଠ ମହେଶ୍ଵର ।
ବୁଦ୍ଧ, ଅଷ୍ଟଭୂଜା ଦୁର୍ଗା କାର୍ତ୍ତିକେୟ
ତ୍ରିବିକ୍ରମ ବିଷ୍ଣୁଃ ପାର୍ବତୀ ତନୟ । .
ଗଣଦେବଙ୍କର ବିଜେ ସ୍ଥାନ ଏହି
ଏ ପବିତ୍ର ସ୍ଥାନ ବିଶ୍ଵ ଧାମେ ନାହିଁ ।
ବ୍ରହ୍ମାଙ୍କ ତନୟା ମୃତ୍ୟୁ ମହାଦେବୀ ।
ତପ ଆଚରିଲେ ଶିବ ପାଦ ସେବି ।
ମୃତ୍ୟୁ ଦେବୀଙ୍କର ବହି ଶୁଭ ନାମ
ଏ ସ୍ଥାନର ନାମ ମୃତ୍ୟୁ ତୀର୍ଥ ଧାମ ।
ଏଠାରେ ଯେବଣ ନର ନାରୀ ସ୍ନାନ
କରିଥାନ୍ତି ହର, ହରି ଦରଶନ ।
ସପ୍ତକୁଳ ତାଙ୍କ ହୁଅନ୍ତି ଉଦ୍ଧାର
ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ଚଳିଯାନ୍ତି ସ୍ଵର୍ଗପୁର ।
ଲଭିବ ତୃପତି ଜ୍ଞାନ ଏଠି ନର
ସ୍ନାନ ଯୋଗ ମିଳେ ଏହି ତୀର୍ଥ ସ୍ଥଳ ।
ବହୁକାଳ ଶିବ, ଗିରିବାଳା ସତୀ
ଚିନ୍ତିଲେ ଅନ୍ୟତ୍ର ଗମିବେ ଝଟତି ।
ମିଳିଲେ ପ୍ରାଚୀର ଦିବ୍ୟ ପୁଣ୍ୟ ସ୍ଥଳ
ସୁଖେ ସ୍ନାନ କଲେ ଉମା, ମହେଶ୍ୱର ।
ଫଳ, ମୂଳ ବନ ସମ୍ପଦରେ ଭରା
ଦୃଶ୍ୟ ଦରଶନେ ହେଲେ ଆତ୍ମହରା ।
ରଚିଲେ ସୁନ୍ଦର ନିଳୟ ସେଠାର
ଉମା ସାଥେ ହର କଟାଇଲେ କାଳ ।
ସୋମେଶ୍ୱର ନାମେ ହେଲେ ତ ବିଖ୍ୟାତ
ତପୀ ସୁଦର୍ଶନ ଦ୍ୱିଜ ଉପସ୍ଥିତ ।
ଏ ସ୍ଥାନରୁ ଏକ କୋଶେ ଦୂର ରହି
ଧ୍ୟାନ, ନିମଗନ ହେଲେ ରହି ତହିଁ ।
ଇନ୍ଦ୍ରଦେବ ଧରି ବ୍ରାହ୍ମଣର ବେଶ
ଦ୍ୱିଜ ତପ ସ୍ଥଳେ ହେଲେ ଉପସ୍ଥିତ ।
ଦ୍ୱିଜଙ୍କୁ ମାଗିଲେ ଅନ୍ନ ଦେବ ବର
କ୍ଷୁଧା ନିବାରଣ କରିବେ ଉଦର ।
ତପସ୍ଵୀ ବ୍ରାହ୍ମଣ ଅନ୍ନ ଫଳ ହୀନ
କରିବ କିପରି ଅତିଥି ସେବନ ।
କାହୁଁବା ଆଣିବ ଅରଣ୍ୟରୁ ଅନ୍ନ
ଭାବି ଭାବି ହେଲା ଦ୍ଵିଜ ବୁଦ୍ଧି ଶୂନ୍ୟ ।
ପ୍ରାଚୀ ନଦୀ ଧାରେ ବେଗେ ଗଲା ଚଳି
ଦୁଇ ହାତେ ଧରି ସଲୀଳ ଅଞ୍ଜଳି ।
ଅରପିଲା ନେଇ ଅତିଥି ଈଶ୍ଵର .
ମେଣ୍ଟିଲାନି କ୍ଷୁଧା ଅତିଥି ଉଦର ।
ଏକାଳେ ମାଧବ ମିଳିଲେ ସେ ସ୍ଥଳେ
ଦ୍ୱିଜଙ୍କ ଦୂରିତ ହରିବା ଆଶାରେ ।
ହକାରି ଇନ୍ଦ୍ରଙ୍କୁ ପ୍ରଭୁ ନିଜ ପାଶ
କହିଲେ ଦେବଙ୍କୁ ଜଳେ ହୁଅ ତୋଷ ।
ବିଷ୍ଣୁ ଅନ୍ତର୍ଦ୍ଧାନ ହୋଇଲେ ସେଠାରୁ
ସୁଦର୍ଶନ ତୀର୍ଥ ନାମ ସେ କାଳରୁ ।
ପ୍ରକୃତି ସୁନ୍ଦରୀ ସ୍ଥାନ ମନୋରମ
ବିଶ୍ଵ ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡରେ ଖ୍ୟାତ ପ୍ରାଚୀ ନାମ ।
ପୁରୁବ ବୈଭବ, ପୁରୁବ ଗୌରବ
ଅସମ୍ଭବ ଏବେ କରିନେବା ଠାବ ।
କାଳର କରାଳେ ହୋଇ ବ୍ୟାଧିଗ୍ରସ୍ତ
ଲୁପ୍ତ ପ୍ରାୟେ ଏବେ ପ୍ରାଚୀ ନଦୀ ସ୍ରୋତ ।
ତିରଥ ରହିଛି ନାହିଁ ପ୍ରାଚୀ ଜଳ
ମଠ ଓ ମନ୍ଦିର ଅଛି ସବୁ ସ୍ଥଳ
କର୍ପୂର ଉଡ଼ିଛି କନା ପଡ଼ିଅଛି
ପୂରୁବ ଗୌରବ ଜନତା କହୁଛି ।
ନିଭରଣର ଅନତି ଦୂରରେ
ପୂରରବା ତୀର୍ଥ ତହିଁ ବିଜେ କରେ ।
ପୁରାଣ ପୃଷ୍ଠାକୁ କଲେ ଉନ୍ମୋଚନ
ଏ ତୀର୍ଥ ରହସ୍ୟ ହୃଦେ ଦିଏ ଜ୍ଞାନ ।
ତ୍ରେତୟା ଯୁଗରେ ପୁରୁରବା ବୀର
ପଥ ହୁଡ଼ି ଉଭା ହେଲେ ପ୍ରାଚୀ ସ୍ଥଳ ।
ମୃଗୟା ବିନୋଦେ ଆସିଣ ରାଜନ
ପ୍ରାଚୀ ତୀରେ କଲେ ସୁଖେ ଅବସ୍ଥାନ ।
ପ୍ରାଚୀ ପୁଣ୍ୟ ନୀରେ ଅବଗାହୀ ବୀର
ଶୂନ୍ୟରୁ ଶୁଣିଲେ ଅଶରୀରି ଗୀର ।
ଗ୍ରାମେଶ୍ୱର ଶିବ ଏକାନ୍ତେ ଏ ସ୍ଥଳେ
ସାକ୍ଷୀ ରୂପେ ବିଷ୍ଣୁ ନାହାନ୍ତି ବୋଇଲେ ।
ବିଷ୍ଣୁ ମୂର୍ତ୍ତିଟିଏ ଆଣି ନରରାଣ
ଗ୍ରାମେଶ୍ୱର ଶିବ ପାଶେ ଦିଅ ସ୍ଥାନ ।
ଆଜ୍ଞା ପାଇ ରାଜା ପୁରୁରବା ବୀର
ପ୍ରସ୍ତରେ ନିର୍ମିଲେ ମଞ୍ଜୁଳ ମନ୍ଦିର ।
ଭିତରେ ସ୍ଥାପିଲେ ବିଷ୍ଣୁ ଭଗବାନ
ସ୍ଵଦେହେ ଗମିଲେ ରାଜା ଦେବ ସ୍ଥାନ ।
ପୁରୁରବା ତୀର୍ଥ ତାଙ୍କ ନାମ ବହି
ପ୍ରାଚୀ ତଟେ ଅଛି ଏବେ ତାହା ରହି ।
ବନବାସ କାଳେ ଯୁଧିଷ୍ଠିର ବୀର
ପାଞ୍ଚ ଭ୍ରାତୃମେଳେ ମିଳିଲେ ଏ ସ୍ଥଳ ।
ଉତ୍କଳ ଭୁବନେ ସ୍ଥାନ ମନୋରମ
ଇଚ୍ଛିଲେ ରଚିବେ କୁଟୀର ଏ ସ୍ଥାନ
ପ୍ରାଚୀ ପୁଣ୍ୟ ଜଳେ ନିତି କରି ସ୍ନାନ
ମାଧବାନନ୍ଦଙ୍କୁ କରିବେ ଦର୍ଶନ ।
ତା’ପରେ ଭୁଞ୍ଜିବେ ଅନ୍ନ, ଜଳ, ଫଳ
ଦେଖିଲେନି ଯୁଧି କାହିଁ ବିଷ୍ଣୁ ସ୍ଥଳ ।
ଆଦେଶିଲେ ଭାଇ ଭୀମସେନ ବୀର
ବିଷ୍ଣୁ ମୂର୍ତ୍ତିଟିଏ ଆଣ ହେ ସତ୍ୱର ।
ଗ୍ରାମେଶ୍ୱର ଶିବ ସ୍ଥଳେ ଦିଅ ସ୍ଥାନ
ପୂଜି ବିଷ୍ଣୁ ଦେବ କରିବି ଭୋଜନ ।
ଏରଣ୍ଡଙ୍କ ଦୈତ୍ୟ ସ୍ଥାପି ପ୍ରାଚୀ ଧାରେ
ବିଷ୍ଣୁ ବିଗ୍ରହଙ୍କୁ ଜଗୁଥିଲା ଜଳେ ।
ଧ୍ୟାନ, ତପସ୍ୟାରେ କାଟୁଥିଲା କାଳ
ତୃତୀୟ ପାଣ୍ଡବ ଜାଣି ଏ ଖବର ।
ବେଗେ ଚଳିଗଲେ ଦାନବର ପୁର
ପରାଜିତ କଲେ ଏରଣ୍ଡ ଅସୁର ।
ଚତୁର୍ଭୁଜ ବିଷ୍ଣୁ ଦେବ ମୂର୍ତ୍ତି ଆଣି
ସ୍ଥାପିଲେ ବିଗ୍ରହ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣି ।
ବିଷ୍ଣୁ ପୂଜା, ଧ୍ୟାନ କରି ସମାପନ
ଯୁଧିଷ୍ଠିର ବୀର ଭକ୍ଷୁଥୁଲେ ଅନ୍ନ ।
ଦୁଇଟି ମତରୁ କେଉଁ ମତ ସତ
କହିବା ଏ କଥା ରହିଛି ଗୁପତ ।
ଅନୁସନ୍ଧାନରେ ଏହି ଧ୍ରୁବ ବାଣୀ
ଭବିଷ୍ୟତ କାଳେ ହେବ ତାହା ଜାଣି ।
ସରସ୍ଵତୀ, ପ୍ରାଚୀ (ମଣି) କର୍ଣ୍ଣିକାର ଧାର
ଯହିଁ ମିଳିଛନ୍ତି ଅନ୍ତାକ୍ଷରୀ ସ୍ଥଳ ।
ମାଘ ସପ୍ତମୀର ପୁଣ୍ୟ ଦିନ ପାଇ
ଲକ୍ଷେ ଯାତ୍ରୀଗଣ ଧାଇଯାନ୍ତି ତହିଁ ।
ସ୍ଵାହାନ, ଭଜନ, ଦରଶନ କରି
ମରିଚି କୁଣ୍ଡକୁ ଯା’ନ୍ତି ବେଗେ ଚଳି ।
ଗୋକର୍ଣ୍ଣେଶ୍ଵରଙ୍କୁ କରି ଦରଶନ
ଗୋହତ୍ୟା ପାପକୁ କରନ୍ତି ଖଣ୍ଡନ ।
ନରେ ସ୍ଵର୍ଗଧାମ କରନ୍ତି ଗମନ
ଅତି ପୁଣ୍ୟ ଧାମ ଗୋକର୍ଣ୍ଣିକା ନାମ ।
ତିନି ନଦୀଙ୍କର ସଂଗମ ଏ ସ୍ଥଳ
ତ୍ରିବେଣୀ ନାମଟି ରହିଛି ଏହାର ।
ବିଲେଶ୍ଵର ମହାଦେବ ବିଷ୍ଣୁ ଥାଇ
ଅନ୍ତାକ୍ଷରୀ ମଠ ମଧ୍ୟେ ପୂଜା ପାଇ ।
ଗୋକର୍ଣ୍ଣେଶ୍ଵରର ମହାଦେବ ତୀର୍ଥ
ବିଲେଶ୍ଵର ପାଶେ ଅଛି ମାତା ତୀର୍ଥ ।
ପୁରା କୋଳେ ମାତୃଗଣ ସର୍ବେ ମିଳି
ଦାନବଙ୍କ ସଙ୍ଗେ ଆରମ୍ଭିଲେ କଳି ।
ଦାନବଙ୍କୁ ଯୁଦ୍ଧେ କଲେ ପରାଜିତ
ମାତୃତୀର୍ଥ ନାମେ ସ୍ଥାନ ହେଲା ଖ୍ୟାତ ।
ସପ୍ତ ମାତୃକାଙ୍କ ବାସ ଏହି ସ୍ଥଳ
ଗଙ୍ଗାଠୁ ପବିତ୍ର ଏହି ପ୍ରାଚୀ ଜଳ ।
ବିଲେଶ୍ଵର ଠାରୁ ଗୋକର୍ଣ୍ଣେଶ୍ଵର
ଅନ୍ତର୍ଭୁମୀ ନାମେ ଖ୍ୟାତି ଏହି ସ୍ଥଳ ।
ଅନ୍ତର୍ବେଦୀ ନାମେ ଜଗତେ ବିଖ୍ୟାତ
ସରସ୍ଵତୀ ନଦୀ ଏ ସ୍ଥାନେ ଗୁପତ ।
ଅମାବାସ୍ୟା ଦିନ ତ୍ରିବେଣୀ ଘାଟରେ
ପ୍ରାଚୀ, ସରସ୍ଵତୀ, ଗଙ୍ଗା ବିଜେ କରେ ।
ଶୁନ୍ୟରୁ ଝରଇ ଜଳ ନିରନ୍ତର
ତ୍ରିବେଣୀ ଘାଟର ମହିମା ଅପାର ।
ମୁଦ୍ଗଲ ମାଧବ ଗ୍ରାମଠାରେ ପ୍ରାଚୀ
ଅପସରା ତୀର୍ଥର ନାମଟି ବହିଛି ।
ଏ ସ୍ଥାନେ ବିରାଜି ତପୀ ଚିର ମୁନି
ନିମଜିଲେ ତପେ ପ୍ରାଚୀ ଜଳ ଘେନି ।
ସରଗ ପୁରର ରାଜା ଇନ୍ଦ୍ରଦେବ
ଭୟେ ଥରହର ପାଇ ମୁନି ଠାବ ।
ପେଷିଲେ ଅପସରୀ ପ୍ରମ୍ନୋଚା ସୁନ୍ଦରୀ
ପ୍ରାଚୀ ନଦୀ ତୀର ମୁନୀ ତପ ସ୍ଥଳୀ ।
ରୂପ ସଉରଭ, ଶୋଭା ମାଧୁରୀରେ
ଭଗ୍ନ କର ତପ ବେଗେ ମୁନୀ ବରେ ।
ପ୍ରମ୍ନୋଚା ତରୁଣୀ ରମ୍ୟା ସୁକୁମାରୀ .
ପ୍ରାଚୀ ତୀରେ ରାଧା ତନୁଶ୍ରୀ ସୁନ୍ଦରୀ ।
ରୂପ ଲାବଣ୍ୟକୁ କରି ପ୍ରଦର୍ଶନ
ହରିଲା ମୁନୀଙ୍କ ତପୋନିଷ୍ଠ ମନ ।
ତନ୍ମୟ, ଚକିତେ ମୁନୀ ଶିରୋମଣି
ରମଣୀ ରମଣେ ହେଲେ ହତ ଜ୍ଞାନୀ ।
ବିରଚିଲେ ପ୍ରୀତି ପ୍ରମ୍ନୋଚା ଅପ୍ସରୀ
ତପ, ଜପ, ଧାନ ସବୁ ଗଲେ ଭୁଲି ।
ରମଣୀ ରତନ ତୀବ୍ର କାମ ବାଣେ
ହେଲେ ପଥ ଭ୍ରଷ୍ଟ ତପସ୍ଵୀ ଆପଣେ ।
ସରଗର ସୁଖ ଠାରୁ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ଭାବି
ଅପ୍ସରୀ ରୂପରେ ହୃଦ ଗଲା ଦ୍ରବି ।
କିଛି କାଳ ଅନ୍ତେ ଜ୍ଞାନ କଲେ ଠୁଳ
ଜାଣିଲେ ଅପ୍ସରୀ ଇନ୍ଦ୍ର ଦେବଙ୍କର ।
ଅଗ୍ନି ପରି ହୋଇ କ୍ରୋଧେ ଜର୍ଜରିତ _
ଶାପଗ୍ରସ୍ତ କଲେ ଅପ୍ସରୀ ଅହିତ ।
ମାୟାବୀ ତନୁଶ୍ରୀ ଅପ୍ସରୀ ସୁନ୍ଦରୀ .
କୁମ୍ଭୀରେ ବଦଳୁ ତୋର ତନୁ ଶିରୀ ।
ଭୟେ ପ୍ରକ୍ୱମ୍ପିତ ପ୍ରମ୍ନୋଚା ସୁନ୍ଦରୀ
ନ ହୁଅ ନିର୍ଦ୍ଦୟ ମୁନି ବ୍ରହ୍ମଚାରୀ ।
ଅଭିଶାପୁଁ ମୁକ୍ତି ଦିଅ ଦ୍ୱିଜବର
କେତେ କାଳ ଭ୍ରମୁଥୁବି ପ୍ରାଚୀ ନୀର ।
ଦୟା ବହି ତପୀ ରମଣୀ ବିନୟେ
ତ୍ରେତୟା ଯୁଗରେ ଅଯୋଧ୍ୟା ତନୟେ ।
ପିତା ଦଶରଥ ପିତୃ ସତ୍ୟ ପାଳି
ବନବାସ କାଳେ ଧନୁ ତୀର ମାରି ।
ମଧ୍ୟଜ ଲକ୍ଷ୍ମଣ ଶାପୁ ଉଦ୍ଧାରିବେ
ସ୍ଵର୍ଗଧାମେ ଯିବୁ ଭେଟି ତୁ ମାଧବେ ।
ସିଦ୍ଧେଶ୍ଵର ଦେବ ପୀଠ ପାଶେ ଥିବୁ
ସେ କାଳେ ତୁ ବାଳା ଶାପମୁକ୍ତ ହେବୁ ।
ଅପ୍ସରାଙ୍କ ନାମେ ତୀର୍ଥ ନାମ ଜାଣ
ଏ କଥା ବଖାଣେ ପଦୁଅଁ ପୁରାଣ ।
ମୁକ୍ତେଶ୍ଵର ଶିବ ସ୍ଥଳେ ମୁକ୍ତି ତୀର୍ଥ
ଗୋମୁଖୀ କେଶବ ତହିଁ ବିରାଜିତ ।
ସେ ତୀର୍ଥେ ଯେ ଜନ କରିଥାଏ ସ୍ନାନ
ବିଧାତା ସେ ଜନେ ଦ୍ୟନ୍ତି ମୁକ୍ତି ଦାନ ।
ଜନମ ମରଣ ବନ୍ଧନ ନ ରହେ
ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ସେହୁ ବିଷ୍ଣୁ ଧାମ ଯାଏ ।
ପୂର୍ବ କାଳେ କାଶୀ ନାରାୟଣ ବିପ୍ର
ପତ୍ନୀ, ପୁତ୍ର, ସାଥେ କାଶୀର ସମୀପ
କାଳ କାଟୁଥୁଲା ପରିବାର ମେଳେ
ଯମକୁ ଭେଟିଲା ଯୁବାବସ୍ଥା କାଳେ ।
ପାଞ୍ଚ ବରଷର ନନ୍ଦନକୁ ଛାଡ଼ି
ବିପ୍ର ପତ୍ନୀ ବେଗେ ହୋଇଲା ଦୋଚାରୀ ।
ବହୁ ପୁରୁଷଙ୍କ ସାଥେ କରି ପ୍ରୀତି
କୁଳଟା ରୂପରେ ବଦଳିଲା ସତୀ ।
ଭୂମି, ଗ୍ରାମ ପୁଣି ସହର ବଜାର
ଶେଷେ ପହୁଞ୍ଚିଲା ପ୍ରାଚୀ ନଦୀ ତୀର ।
ମୁକ୍ତିତୀର୍ଥ ମୂଳେ ଅଟ୍ଟାଳିକା ତୋଳି .
ତହିଁ ବିତାଇଲା ଦିବସ ସର୍ବରୀ ।
କାଶୀ ଧାମେ ପୁତ୍ର ବାଳୁତ ନନ୍ଦନ
କଷ୍ଟେ ବିତାଇଲା ସ୍ଵଗୃହେ ରହିଣ ।
ଦାନ, ଦକ୍ଷିଣାରୁ କିଛି ଅର୍ଥ ପାଇ
ବର୍ଷ ବିତାଇଲା କାଶୀ ଧାମେ ରହି ।
ପନ୍ଦର ବରଷେ ହେଲା ପଦାର୍ପଣ
କନ୍ଦର୍ପଙ୍କ ପରି ଲଭିଲା ଯୌବନ ।
ଗୃହତ୍ୟାଗୀ ବିପ୍ର ଚନ୍ଦ୍ରଭାଗା ତୀରେ ।
ପ୍ରବେଶିଲା ମାତା ଦେବୀଙ୍କ ଗୃହରେ
ସୁଖେ କଟାଇଲେ ରହି ବେନି ଜନ
ପୁତ୍ର, ମାତା ବୋଲି ହୃଦେ ନ ଜାଣିଣ ।
ମାତା ରୂପମୟୀ ରୂପ ଗୁଣେ ମୋହି
ଅନୀତି ପୀରତି ଆଚରିଲା ରହି ।
ମାତା, ପୁତ୍ରଙ୍କର ଅବୈଧ ପ୍ରଣୟ
କୁଷ୍ଠ ବ୍ୟାଧ୍ଵଗ୍ରସ୍ତ ହୋଇଲା ତନୟ ।
ରାତ୍ରିକାଳେ କୁଷ୍ଠ ରୋଗ କଲା ଗ୍ରାସ
ପ୍ରାତଃ ସ୍ନାନ କଲା ମୁକ୍ତିତୀର୍ଥ ପାସ ।
ପୂର୍ବ ରୂପ କାଢି ସୌମ୍ୟ ରୂପ ଭରି
ପୁତ୍ର ବିହରିଲା ମୁକ୍ତିଧାମ ଧରି ।
ଏପରି ବିଚିତ୍ର ଲୀଳା ତପୀ ବର
ଗୌତମ ମହର୍ଷି ଜାଣି ଏ ଖବର ।
ହକାରି ଜନନୀ, ପୁତ୍ର ନିଜ ପାସ
ବଖାଣିଲେ କୁଷ୍ଠ ରୋଗର ସନ୍ଦେଶ ।
ଅନୁତପ୍ତ ହେଲେ ମାତା, ପୁତ୍ର ଦୁଇ
ମଥା ଲଗାଇଲେ ମୁନି ପଦେ ଯାଇ ।
କ୍ଷମା କର ଆମ ପାପ କର୍ମ ପାଇଁ ’
ଏପରି ପୀରତି ତେଜିବୁ ଗୋସାଇଁ ।
ବର ଦିଅ ଦେବ ଆମେ ହେବୁ ମୁକ୍ତ
ସବୁକାଳେ ହେବୁ ତୁମର ଭକତ ।
ଦୟା ପରବଶ ହୋଇ ଋଷିବର
ଆଦେଶିଲେ ବେଗେ ତୀର୍ଥେ ସ୍ନାନ କର ।
ରୋଗ ମୁକ୍ତ ହୋଇ ବ୍ରାହ୍ମଣ ସନ୍ତାନ
ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଦିଗେ ବଳାଇଲା ମନ ।
ମାତା ଅବଗାହୀ ମାଘ ସପ୍ତମୀରେ
ପାପୁଁ ମୁକ୍ତ ହେଲା ଋଷିଙ୍କ ଦୟାରେ ।
ନାରଦ ମହର୍ଷି ଆଦେଶକୁ ପାଇ
ଶାମ୍ବ ଧାଇଁଥିଲେ ମୁକ୍ତିତୀର୍ଥ ପାଇଁ ।
ମାଘ ସପ୍ତମୀରେ ପ୍ରାଚୀ ଜଳେ ଯାଇ
ସ୍ନାନ, ଧ୍ୟାନ, ଦାନ କଲେ ତହିଁ ରହି ।
କୁଷ୍ଠ ବ୍ୟାଧି ମୁକ୍ତ ହେଲେ ବୀରବର
ଫେରି ଯାଇଥିଲେ ଗୋବିନ୍ଦଙ୍କ ପୁର ।
ସଭ୍ୟତା ଚରମ ଶିଖରରେ ପ୍ରାଚୀ
ଇତିହାସ ପୃଷ୍ଠା ଉଜ୍ଜ୍ଵଳ କରିଛି ।
ଶୈବ, ଶାକ୍ତ, ବୌଦ୍ଧ, ବୈଷ୍ଣବ ସଭ୍ୟତା
ଜୈନ, ମୁସ୍ଲିମ, ରାମାୟଣ ଗାଥା ।
ଲକ୍ଷ୍ମୀ ନାରାୟଣ, ବରାହ ବିଗ୍ରହ
କୃଷ୍ଣ, ନାରାୟଣୀ, ଅବତାର ଦ୍ୱୟ ।
ପ୍ରାଚୀ ତଟେ ଥିଲା ପୂର୍ବେ ବିରାଜିତ
ଜଳ ଧାରେ ବୋହି ବିଦେଶେ ବୋଇତ ।
ସାଧବ ନନ୍ଦନ ଦୂର ଦେଶ ଯାଇ
ଅପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ ଧନ ଆଣୁଥିଲେ ବାହି ।
ସୌଭାଗ୍ୟ ମଣ୍ଡିନୀ ପରାଚୀ ସଭ୍ୟତା
ଥିଲା ତପ ସ୍ଥଳୀ ଋଷି ଓ ଦେବତା ।
ପଦ୍ମ, ପ୍ରାଚୀ ପୁରାଣର ପୃଷ୍ଠା ଖୋଲି
ଭକତ ପାଆନ୍ତି ପ୍ରାଚୀ ପୁଣ୍ୟ ସ୍ଥଳୀ ।
ଦୂର୍ଗ, ଗଡ଼ କଥା ଇତିହାସ କହେ
ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଥିଲେ ଉତ୍କଳର ପୁଏ ।
ଗଙ୍ଗାଠାରୁ ଗୋଦାବରୀ ପରିଯନ୍ତ
ଓଡ଼ିଶାର ସୀମା ବିଶାଳ ବିସ୍ତୃତ ।
ବନବାସ କାଳେ ପାଣ୍ଡବ ନନ୍ଦନ
କରିଥିଲେ ଠାବ ବନ, ଉପବନ ।
ଲକ୍ଷ ଶିବ ସ୍ଥଳ ପ୍ରାଚୀ ନଦୀ ତୀର
ମାଧବ, ଭୈରବୀ, ଚଣ୍ଡିକା ମନ୍ଦିର ।
ପାର୍ଶ୍ଵନାଥ, ବୌଦ୍ଧ ସ୍ଥଳ ପ୍ରାଚୀ ତୀର
ବହୁ ଧର୍ମଙ୍କର ସଂଗମ ଏ ସ୍ଥଳ ।
ଲକ୍ଷ ଶମ୍ଭୁ ମଧ୍ୟେ ଦଶ ଦୁଇ ଶିବ
ସବୁ ସ୍ଥଳେ ଥଲେ ସାକ୍ଷୀ ତ ମାଧବ ।
ଶମ୍ଭୁ ବିଜେ ସ୍ଥଳେ ଥାଇ ତୀର୍ଥ ମାନ
ଭକ୍ତଗଣଙ୍କର ଟାଣୁଥିଲେ ମନ ।
ପାବନୀ ପରାଚୀ ଶୁଦ୍ଧ ନୀର ଧାରେ
ସ୍ନାନ କରୁଥିଲେ ପର୍ବ ଦିବସରେ ।
ମନୋବାଞ୍ଚା ତାଙ୍କ ହେଉଥଲା ପୁରା
ତୀର୍ଥରାଜ ପ୍ରାଚୀ ନାମ ବହିଥଲା ।
କପିଳ ମୁନିଙ୍କ ଆଶ୍ରମ ସ୍ଥଳରେ
କପିଳେଶ ଶିବ ବିଜେ ଏହି ସ୍ଥଳେ ।
ପ୍ରାଚୀ ପୂର୍ବ ତଟେ ଥିଲା ଏହି ସ୍ଥଳ
ସାତକୋଶ ଦୂରେ ଅଡ଼ଶପୁରର ।
ଦ୍ଵାଦଶ ଶମ୍ଭୁରେ ପ୍ରଥମ ଏ ଶିବ
ସାକ୍ଷୀ ଦେବ ରୂପେ ଥିଲେଟି ମାଧବ ।
ଦ୍ୱିତୀୟ ସ୍ଥାନରେ ଗୋକର୍ଣ୍ଣେଶ୍ଵର
ବିରାଜିତ ଶିବ ପ୍ରାଚୀ ପୂର୍ବ ତୀର ।
ଜାମୁଗୋରଡ଼ିର ନଦୀ ବନ୍ଧ ଧାରେ
ଉମା ମହେଶ୍ଵର ବିଜେ ଏହିଠାରେ ।
ତ୍ରିବିକ୍ରମ ବିଷ୍ଣୁ ସାକ୍ଷୀ ରୂପେ ଥାଇ
ଭକତ ଗୁହାରୀ ଶୁଣୁଥିଲେ ରହି ।
ପ୍ରାଚୀ ତଟିନୀର ପଶ୍ଚିମ ତୀରରେ
ବିଲେଶ୍ଵର ଶମ୍ଭୁ ବନମାଳୀପୁରେ ।
ପଇଡ଼ ପାଟଣା ଗ୍ରାମେ ବିରାଜିତ -
ବରାହ ବିଷ୍ଣୁଟି ଏହି ସ୍ଥାନେ ଖ୍ୟାତ ।
ଚତୁର୍ମୁଖ ବ୍ରହ୍ମା, ପାର୍ବତୀ ବିଗ୍ରହ ।
ମନ୍ଦିର ଗାତ୍ରରେ ହୋଇଛନ୍ତି ଥୟ ।
ପ୍ରାଚୀ ଦକ୍ଷିଣରେ ନିଆଳୀ ନଗରେ
ଶୋଭନେଶ ଦେବ ଅଛନ୍ତି ସେଠାରେ ।
ମନ୍ଦିର ବେଢ଼ାରେ ବ୍ରହ୍ମା ଓ ଚାମୁଣ୍ଡା .
ଅଷ୍ଟଭୂଜା ଦୁର୍ଗା କାପାଳିକ ଝଣ୍ଡା
ଉଡ଼ଇ ମନ୍ଦିର ପାଶେ ସଦାକାଳ
ଚାମୁଣ୍ଡା ବିଗ୍ରହ ଅତି ଭୟଙ୍କର ।
ବିଷ୍ଣୁ କାର୍ତ୍ତିକେୟ କାଳ ଓ ବିକାଳ ।
ବିରାଜିତ ଛନ୍ତି ଜଗମୋହନର ।
ରାମେଶ୍ଵର ଶମ୍ଭୁ ଟୋଲା ଗ୍ରାମେ ବିଜେ
ରାମଚନ୍ଦ୍ର ବାଣେ ସୃଷ୍ଟ ମହାରାଜେ ।
ଜଗମୋହନରେ ପଞ୍ଚମୁଖୀ ଶିବ
ପଦ୍ନାସନେ ବିଜେ ମାର୍ଚ୍ଚିକେଇ ଦେବୀ ।
ମାନସା ନାମରେ ପୂଜିତା ଈଶ୍ଵରୀ
ହରଷିତା ମା’ ହସ୍ତେ ପୁଷ୍ପ ଧରି ।
ପ୍ରାଚୀ ଦକ୍ଷିଣରେ ପିତାପଡ଼ା ଗ୍ରାମ
ତହିଁ ଶମ୍ଭୁଙ୍କର ଅଙ୍ଗେଶ୍ଵର ନାମ ।
ବିରାଜିତ ଏକ ଭଗ୍ନ ମନ୍ଦିରରେ
ମନ୍ଦିର ନିର୍ମିତ ଇଟା ପଥରରେ ।
ପଞ୍ଚ ରଥାକାର କ୍ଷେତ୍ର ଥିଲା ଏହି
ମୁଖ୍ୟ ମନ୍ଦିରରେ ଶିବ ଥିଲେ ରହି ।
ଚତୁଃକୋଣେ ଗଢ଼ା ଇଟାର ମନ୍ଦିର
କାଳର କବଳେ ଏବେ ଚୁରମାର ।
ଜଗମୋହନଟି ଏବେ ଅସ୍ତି ଶୂନ୍ୟ
ଏ ସ୍ଥାନେ ବିରାଜେ ଲତା, ଗୁଳ୍ମ ମାନ ।
ନାଟ ମନ୍ଦିରର ନିଅଁ ବିଦ୍ୟମାନ
ଭୋଗ ମନ୍ଦିରଟି ଏବେ ଶୂନ୍ୟସ୍ଥାନ ।
ପୁରାତନ ଇଟା ପ୍ରସ୍ତରେ ନିର୍ମିତ
କାଳର କବଳେ ଏବେ ଅନ୍ତର୍ହିତ ।
ଅନ୍ୟ ଏକ କ୍ଷୁଦ୍ର ମନ୍ଦିରେ ବିଦିତ
ଇଟାର ପ୍ରାଚୀର ଏବେ ଚୂର୍ଣ୍ଣିଭୂତ ।
ପ୍ରସ୍ତର ମନ୍ଦିରେ ପାଶେ ଅଛି ରହି
ଅଷ୍ଟଭୂଜା ଦୁର୍ଗା ଚାମୁଣ୍ଡା ବୋଲାଇ ।
ଚର୍ଚ୍ଚିକାଇ ନାମେ ଗ୍ରାମ ଜନେ ଖ୍ୟାତ
ଚାରୋଟି ଗଣେଶ ଉତ୍ତରେ ସ୍ଥାପିତ ।
ଛିର୍ଣ୍ଣ ଚଣ୍ଡୀ ମୂର୍ତ୍ତୀ ଗଣେଶଙ୍କ ମେଳେ
ପୂଜିତ କୁତାମ ଚଣ୍ଡିଙ୍କ ନାମରେ ।
ଚାଳ ଗୃହେ ବିଜେ ଗ୍ରାମଦେବୀ ମାତ
ନୂତନ ମନ୍ଦିର ହୋଇଛି ନିର୍ମିତ ।
ପ୍ରତ୍ନତତ୍ତ୍ବିଭାଗର ନିର୍ଦ୍ଦେଶରେ
ନୂତନ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମିଛି ଏ ସ୍ଥଳେ ।
ଅମର ଇଶ୍ଵର ଶମ୍ଭୁ ପରିଚିତ
ଅମର ବରର ପାଇଁ ଦେବ ଖ୍ୟାତ ।
ଲଙ୍କାର ରାବଣ ହୋଇ ଉପସ୍ଥିତ
ତପ ଯଜ୍ଞେ ଦେବ କରିଣ ତୋଷିତ ।
ପାଇଥିଲେ ଦୈତ୍ୟ ଅମର ବରକୁ
ଦରଶନ କରି ନୀଳ ମାଧବଙ୍କୁ ।
ଏକ କୋଶ ଦୂରେ ଅମରେଶ୍ୱରରୁ
ଗୋତୀର୍ଥର ସୃଷ୍ଟି ପ୍ରାଚୀ ନଦୀ ଧାରୁ ।
ନିଭରଣ ଗ୍ରାମ ମହାଦେବ ସ୍ଥାନ
ଗ୍ରାମେଶ୍ୱର ପୀଠ ବୋଲି ଏହା ନାମ ।
ଗ୍ରାମେଶ୍ୱର ପାଶେ ପୁରୁରବା ତୀର୍ଥ
ଭକ୍ତଜନ ଏଠି ହୋଇ ଉପସ୍ଥିତ ।
ସ୍ନାନ ପରେ କରି ଦେବ ଦରଶନ
ପୁଣ୍ୟଫଳ ଲଭି ଯା’ନ୍ତି ସ୍ଵର୍ଗଧାମ ।
କାକଟପୁରରୁ ଅନତି ଦୂରରେ
ମୁଦ୍ଗଲ ମାଧବ ଗ୍ରାମର ମଧ୍ୟରେ ।
ସୋମେଶ୍ୱର ମହାଦେବ ଛନ୍ତି ରହି
ପୁରୁଣା ମନ୍ଦିର ତହିଁ ଆଉ ନାହିଁ ।
ନୂତନ ମନ୍ଦିରେ ପ୍ରଭୁ ବିରାଜିତ
ଗ୍ରାମ ନରନାରୀ ଦ୍ଵାରା ସେ ପୂଜିତ ।
ଜଗମୋହନରେ ଉମା ମହେଶ୍ଵର
ଅନନ୍ତ ଶୟନେ ଅଛନ୍ତି ମାଧବ ।
ହରିହର ସ୍ଥଳ ଏ ଗ୍ରାମ ଅଟଇ
ବରାହ, ନୃସିଂହ ଯମଦେବ ତହିଁ ।
ଚାମୁଣ୍ଡା ବିଗ୍ରହ ତହିଁ ବିରାଜିତ ।
ଖଣ୍ଡା, ଖର୍ପର, ଡମ୍ୱରରୁ ହସ୍ତ ।
ସିଦ୍ଧେଶ୍ଵର ମହାଦେବଙ୍କ ମନ୍ଦିର ଏ
ବିଦ୍ୟମାନ ଏବେ ମୁଦ୍ଗଲ ଗ୍ରାମର ।
ନାଶିକେଶ୍ଵରରେ ନୃତେଶ୍ଵର ଶିବ
ପ୍ରାଚୀ ପୂର୍ବ ତଟେ ବିଜେ ମହାଦେବ ।
ପ୍ରକୃତିର ଅଟେ ରମ୍ୟ ଉପବନ
ଗ୍ରାମଟି ଅଟଇ ବ୍ରାହ୍ମଣ ଶାସନ ।
ପ୍ରାଚୀ ବହିଯାଏ କୁଳୁକୁଳୁ ନାଦେ
ନୃତ୍ୟେଶ୍ଵର ଦେବ ପୂଜିତ ପ୍ରାସାଦେ ।
ଭକତଙ୍କ ମନୋରଥ ପୁରା ହୁଏ
ଏ ମହାନ ଦେବଙ୍କୁ ଯେହୁ ପୂଜା ଦିଏ ।
ସାଗର ତଟରେ ଗ୍ରାମ ଦଳୁକାନି
ପ୍ରାଚୀ ପୂର୍ବ ତୀର ପବିତ୍ର ଅବନୀ ।
ତହିଁ ବିରାଜିତ ଦେବ ମୁକ୍ତେଶ୍ଵର
ମୁକତି ଦିଅନ୍ତି ଉମା ମହେଶ୍ଵର ।
ନରୁଆ ଶଙ୍କର ପ୍ରାଚୀ ତୀରେ ଥାଇ
ଭକତ ଗୁହାରୀ ଶୁଣୁଥାନ୍ତି ରହି ।
କୁହୁଡ଼ିର ଦେବ ଉମା ମହେଶ୍ଵର
ଲହଡ଼ି ଗଣନ୍ତି ସାଗର ତଟର ।
ଜୀଉନ୍ତି ଗାଁର ଶିବ ମହେଶ୍ଵର
ଭରଷା ଅଟନ୍ତି ନରନାରୀଙ୍କର ।
ଓଷା ବ୍ରତ ନରନାରୀ ଆଚରନ୍ତି ।
ମହାଦେବ ପୂଜି ବର ପାଇଥାନ୍ତି ।
ଦ୍ଵାଦଶ ଶମ୍ଭୁ ପ୍ରାଚୀ ନଦୀ ତୀର
ପାତକ ନାଶନ କରିଥାନ୍ତି ହର ।
ବ୍ରହ୍ମ ରୂପ ଏହି ତ୍ରିଲୋଚନେଶ୍ଵର
ପୂଜା, ତପ, ଧ୍ୟାନ ଯଜ୍ଞ କରି ନର ।
ତରି ଯା’ନ୍ତି ପୂଜି ହରି ହର ବେନି
ଜନ୍ମି ନୀଚ୍ଚ ବଂଶେ ଅବା ନୀଚ୍ଚ ଯୋନି ।
ଗୋତୀର୍ଥରେ ଯେହୁ କରଇ ସ୍ନାହାନ
ଅକ୍ଷୟ ତୃତୀୟା ବୈଶାଖ ଲଗନ ।
ସେ ଦିନରେ ବିଜେ ଗଙ୍ଗା ସରସ୍ଵତୀ
ସକଳ ପାପରୁ ଜନେ ଉଦ୍ଧାରନ୍ତି ।
ବ୍ରହ୍ମ ହତ୍ୟା ଅବା ଗୋହତ୍ୟା ପାପରେ
ପାପେ ଗ୍ରସ୍ତ ଥାଏ ନର ଧରଣୀରେ ।
ମଦିରା, ମାଂସକୁ ନ କରି ଭୋଜନ
ଲଘୁପାକ ଅନ୍ନ କରିଣ ଭକ୍ଷଣ ।
ଶୌଚ ମୌନବ୍ରତ ସ୍ନାନକର୍ମ ସାରି
ହରିହର (ଅମରେଶ୍ୱର) ପୀଠେ ତପ, ଯଜ୍ଞ କରି ।
ଦାନ ଦକ୍ଷିଣାରେ ତୋଷେ ବିପ୍ର ପ୍ରାଣ
ସ୍ଵର୍ଗପୁରେ ଯାଏ ସେହୁ ତପୀ ଜନ ।
କପିଳେଶ ଶିବ ଆଦ୍ୟ ଦେବ ହୋଇ
କପିଳ ମୁନିଙ୍କ ଆଶ୍ରମରେ ଥାଇ ।
ଦ୍ୱିତୀୟ ସ୍ଥାନରେ ଗୋ-କର୍ଣ୍ଣ ଈଶ୍ୱର
ତୃତୀୟର ହର ପ୍ରଭୁ ବିଶ୍ଵେଶ୍ଵର ।
ଶୋଭନେ ଈଶ୍ୱର ଦିବ୍ୟ ରୂପ ଧରି
ପ୍ରାଚୀ ନଦୀ ତୀରେ ଥାନ୍ତି ବାସ କରି ।
ରାମେଶ୍ଵର ଶମ୍ଭୁ ଟୋଲା ଗ୍ରାମେ ରହି
ଜ୍ୟୋତି ସ୍ଵରୂପରେ ଅଗ୍ନି ତୀର୍ଥେ ଥାଇ ।
ପିତୃ ତୀର୍ଥେ ବିଜେ ଅଙ୍ଗେଶ୍ଵର ଶମ୍ଭୁ
ପିତୃ ପୁରୁଷଙ୍କୁ ନିସ୍ତାରନ୍ତି ପ୍ରଭୁ ।
ଅମର ଇଶ୍ଵର ଅମୃତ ସମାନ
ଦରଶନେ ପାଏ ନର ସ୍ଵର୍ଗେ ସ୍ଥାନ ।
ଗ୍ରାମେଶ୍ୱର ଦେବ ପୁରୁରବା ଠାରେ
ବିଜେ ପ୍ରାଚୀ ତୀର ପୁଣ୍ୟ ସ୍ଥଳୀ ପରେ ।
ଚକ୍ରତୀର୍ଥ ପରେ ଶିବ ରାମେଶ୍ୱର
ନରନାରୀ ପାଇଁ ସାକ୍ଷାତ ଈଶ୍ୱର ।
ସିଦ୍ଧେଶ୍ଵର ଦେବ ଦଧୀଚିଙ୍କ ସ୍ଥଳ
ସାକ୍ଷାତ ଏ ଦେବ ବିରଞ୍ଚି ଈଶ୍ୱର ।
ବ୍ରହ୍ମ ରୂପେ ଦେବ ବିଦ୍ୟମାନ ଥାଇ
ସକଳ ପାପକୁ ହରନ୍ତି ଗୋସାଇଁ ।
ନୃପେଶ୍ଵର ନାଟେଶ୍ଵର ଦୁଇ ହର
ବିଜେ ପ୍ରାଚୀ ଅନ୍ତ ମହୋଦଧୀ କୂଳ ।
ଇନ୍ଦ୍ର, ନୈରୁତ ବୈଶାନର ରୁଦ୍ର
କେଶବ ଏ ପାଞ୍ଚ ଦେବ ମହା ରୁଦ୍ର ।
ସିନ୍ଧୁ ତୀରେ ବିନ୍ଦୁ ସମ ଛନ୍ତି ରହି
ପାପୀ, ତାପୀ ଜନ ଭଵରିବା ପାଇଁ ।
ରୋଗ ମୁକ୍ତ ନର, ନାରୀ ଏ ସ୍ଥାନର
ହୋଇଥାନ୍ତି ପିଇ ପୁଣ୍ୟ ପ୍ରାଚୀ ଜଳ ।
ସରବ ତୀର୍ଥରେ ପ୍ରାଚୀ ସାର ଜାଣ
ଏ ପ୍ରାଚୀ ମହିମା ବଖାଣେ ପୁରାଣ ।
ମା’ କାତ୍ୟାୟନୀ ମହିଷ ମର୍ଦ୍ଦିନୀ
ଶାକମ୍ବରୀ ଦିଗମ୍ବରୀ କପାଳିନୀ ।
ଉଭା ମାଆ ତୁମେ ପ୍ରାଚୀ ନଦୀ ତୀରେ
ଭବ ପାପ ତାପ ହରିବା ଆଶାରେ ।
ଶକ୍ତି ସ୍ୱରୂପା ତୁ ଓଡ଼ିଶା ମାଟିରେ
ଦୁଷ୍ଟ ନିବାରଣ କରୁ ସ୍ଵହସ୍ତରେ ।
ସନ୍ଥ ଜନେ ଦୁଃଖୁଁ ଉଦ୍ଧାରିବା ପାଇଁ
ଗ୍ରାମ, ନଗରରେ ମା’ ଅଛ ରହି ।
ଶାରଳା, ବିମଳା, କମଳା ମା’ ତୁହି
ଯାଜପୁରେ ଅଛୁ ବିରଜାଇ ହୋଇ ।
କାକଟପୁରରେ ନାମ ତୋ ମଙ୍ଗଳା
ମା’ କାକଟେଇ ଚର୍ଚ୍ଚିକା, ହେଙ୍ଗୁଳା ।
ଚଉରାଶି ଗ୍ରାମେ ମା’ ଜାଗୁଳାଇ
ଉଚ୍ଚ ସ୍ଥାନ ଦେଖି ମା’ ଛନ୍ତି ରହି ।
ବରାହୀ, ଦୁର୍ଗାଣୀ, ମା’ ଅନନ୍ତେଶ୍ୱରୀ
ମହୋଦଧି ତୀରେ ବାଲିକୁଦ ଧରି ।
ବିଜେ ରାମଚଣ୍ଡୀ ସାକ୍ଷାତ ଈଶ୍ଵରୀ
ଯୋଗିନୀ ରୂପରେ ମା' ଦେବୀ ଗଉରୀ ।
ରହିଛତି ଦେବୀ ଶିବ ପୀଠ ସ୍ଥଳୀ
ଚର୍ଚ୍ଚିକାଇ ବିଜେ ପିତାପଡ଼ା (ଗ୍ରାମ) ଗଳି ।
ଦୁର୍ଗାଣୀଙ୍କ ଉଭା ମୋଟିଆଁ ଶାସନେ
ଚତୁର୍ଭୁଜା ଦୁର୍ଗା ବିଜେ ବୀରାସନେ ।
ଉର୍ଦ୍ଧ୍ୱ ହସ୍ତେ ଶୋଭେ ଶଙ୍ଖ, ଚକ୍ର ଚିହ୍ନ
ନିମ୍ନ ହସ୍ତେ ଦେବୀ ବର୍ଚ୍ଛା ବିଦ୍ୟମାନ ।
ମହିଷାସୁରର ବଧେ ରତା ଦେବୀ
ଶିହରଣ ଆସେ ଉଗ୍ରରୂପ ଭାବି ।
ମାଧବ ମନ୍ଦିରେ ଦୁର୍ଗା ଚତୁର୍ଭୁଜା
ଦୁର୍ଗା ମାଧବୀଙ୍କ ନାମେ ପା’ ନ୍ତି ପୂଜା ।
ଅଷ୍ଟଭୁଜା, ଷଡ଼ଭୁଜା ପ୍ରାଚୀ କୂଳେ
ନିର୍ମିତ ହୋଇଲେ ଭୌମ ଶାସନରେ ।
କାକଟପୁର ଓ ମଙ୍ଗଳପୁରେ
ରାମେଶ୍ଵର ଆଉ ଅମଣାକୁଦରେ ।
ଅଷ୍ଟଭୁଜା ଦୁର୍ଗା ଏବେ ବିଦ୍ୟମାନ
ଦଶଭୁଜା ଦୁର୍ଗା ଛନ୍ତି ବହୁ ସ୍ଥାନ ।
ଆମ୍ବପଡ଼ା ଗ୍ରାମ ଅଡ଼ଶପୁରରେ
ପିତାପଡ଼ା ଗ୍ରାମ ନିଭରଣରେ ।
ଲତାହରଣ ଓ ଯୋଗେଶ୍ଵର ପୁରେ
ଦଶଭୁଜା ଉଭା ସୋଭନେଶ୍ଵରରେ ।
ଦେବୀଙ୍କ ବିଗ୍ରହ ଚାମୁଣ୍ଡା ରୂପରେ
ବିରାଜିତ ପ୍ରାଚୀ ବିବିଧ ସ୍ଥଳରେ ।
ଚତୁର୍ଭୁଜା, ଷଡ଼ଭୁଜା, ଅଷ୍ଟଭୁଜା,
ଦଶଭୁଜା ଦୁର୍ଗା ପାଉଛନ୍ତି ପୂଜା ।
କପିଳ ମୁନିଙ୍କ ଆଶ୍ରମର ସ୍ଥଳେ
ଚାମୁଣ୍ଡା ମଣ୍ଡିତା ଛଅଟି ଭୁଜରେ ।
ତୁଳସୀପୁରର ଆମ୍ବ ବନ କୋଳେ
ଷଡ଼ଭୁଜା ଚଣ୍ଡୀ ସଭାମଣ୍ଡପରେ ।
ଅଷ୍ଟଭୁଜା ମା’ କାକଟପୁରରେ
ନିଆଳୀ ଗ୍ରାମର ଶୋଭନେଶ୍ଵରରେ ।
ଚଣ୍ଡ ଘଣ୍ଟା ରୂପେ ପୂଜିତା ପୀଠରେ
ଏ ବର୍ଣ୍ଣନା ମିଳେ ପ୍ରାଚୀ ମହାତ୍ମ୍ୟରେ ।
କାଳୀ କପାଳିନୀ ଚାମୁଣ୍ଡାର ପୂଜା
ପ୍ରାଚୀ ତଟେ ଟେକିଥିଲା ନିଜ ଭୁଜା ।
ଅଷ୍ଟମ ଶତାବ୍ଦୀ କାଳୁ ପ୍ରଚଳନ
ତାନ୍ତ୍ରିରିକ ମନ୍ତ୍ରରେ ଦେବୀଙ୍କ ପୂଜନ ।
ବାରଭୁଜା ଦେବୀ ମହିଷା ମର୍ଦ୍ଦନୀ
ପ୍ରାଚୀତଟେ କାହିଁ ଏ କବି ଦେଖିନି ।
ଦଶଭୁଜା ଦୁର୍ଗା ମଙ୍ଗଳା, କଲ୍ୟାଣୀ
ଶକ୍ତିପୂଜା ଖ୍ୟାତ ଉତ୍କଳ ଅବନୀ ।
ଚାମୁଣ୍ଡା ମୁରତି ମା’ ଜାଗୁଳାଇ
ଅଷ୍ଟଭୁଜା ବିଜେ ନଳିତାର ନଈ ।
ବେନି କମଳର ପରେ ବିରାଜିତ
ଡମ୍ବରୁ, ଖର୍ପର, ବର୍ଚ୍ଛା, ଖଡ୍ଗ ହସ୍ତ ।
ବାମ ହସ୍ତେ ଧରି ଖଟ୍ୟାଙ୍ଗ, ତ୍ରିଶୂଳ
ଛିର୍ଣ୍ଣମସ୍ତା ହସ୍ତେ ଉର୍ଦ୍ଧ୍ୱେ ଜପାମାଳ ।
ଶୁଭଦା, ସୁଖଦା, ବରଦା ସୁନ୍ଦରୀ
ଶୃଗାଳ ଅଛନ୍ତି ନର ଶବ ଘେରି ।
ଦୁଷ୍ଟ ନିବାରିଣୀ ଗରବ ଗଞ୍ଜନୀ
ଭକତ ହୃଦୟେ କୃପା ବରଷିଣୀ ।
ଭକତ ପାଇଁ କି ଛନ୍ତି କାନଡ଼େରି
ଶୁଣିଥାନ୍ତି ସଦା ଭକତ ଗୁହାରୀ ।
ଯେ ଜନ ସେବିଛି ସେ ଅଭୟ ପଦ
ଜୀବନେ ଆସିନି ଆପଦ ବିପଦ ।
ମନ ଇଚ୍ଛା ବର ମା’ ଦେଇଛନ୍ତି
ବୃକ୍ଷ ତଳେ ରହି ସବୁ ଦେଖୁଛନ୍ତି ।
ନମଇ ଏ ମୂଢ଼ ଅଭୟ ଚରଣ
ମା’ ଜାଗୁଳାଇ ଦିଅ ପଦେ ସ୍ଥାନ ।
ଚଉରାଶି ଗ୍ରାମ ବରାହୀ ମୂରତି
ଅଦ୍ଵିତୀୟା ଦେବୀ ଭୟଙ୍କର ଅତି ।
ମହିଷର ପୃଷ୍ଠ ପରେ ମା’ ବିଜିତ
ଲଳିତ ଆସନ ପଦ୍ମପାଦେ ସ୍ଥିତ ।
ସର୍ବାଙ୍ଗ ଶୋଭିତ ଚାରୁ ବସନରେ
ଟିତ୍ରିତ ସେ ଛବି ପ୍ରସ୍ତର ଗାତ୍ରରେ ।
ଚାରୁବସ୍ତ୍ର ମା’ ଶ୍ରୀଅଙ୍ଗେ ବେଷ୍ଟିତ
ରାମାୟଣ ଚିତ୍ର ମନ୍ଦିରେ ଖୋଦିତ ।’’
ଅଷ୍ଟମ ଶତାବ୍ଦୀ କାଳେ ଏ ନିର୍ମିତ
ଭୁବନେଈଶ୍ଵର ବୋଇତାଳ କ୍ଷେତ ।
ପ୍ରାଚୀ ତୀର ଦିବ୍ୟ ବରାହୀ ସଂସ୍କୃତି
ବରାହୀ ମନ୍ଦିରେ ଅଛି ତା’ର ସ୍ମୃତି ।
ତନ୍ତ୍ରପୀଠ ଦେବୀ ବରାହୀ ମୂରତି
ଚତୁର୍ଭୁଜା ଦେବୀ ଉତ୍କଳ କୀରତି ।
ଲକ୍ଷ୍ମୀ ନାରାୟଣ ମୂର୍ତ୍ତି ମନୋରମ
ବିଜେ ଯୁଗ୍ମ ଦେବ ଚଉରାଶି ଗ୍ରାମ ।
ଭାଷା ପାଉନାହିଁ ସେ ରୂପ ବର୍ଣ୍ଣନେ
ଅପରୂପ କାନ୍ତି ଜନମନ କିଣେ ।
ଶ୍ରେଷ୍ଠ କାରିଗର ଚାରୁ ଚିତ୍ରପଟ
ଲକ୍ଷ୍ମୀ ନାରାୟଣ ଗାତ୍ରରେ ଉତ୍କଟ ।
ବିନ୍ଧାଣୀ କଳ୍ପନା ଚରମ ସୀମାରେ
ଉପନୀତ ଯୁଗ୍ମ ମୂର୍ତ୍ତି ନିର୍ମାଣରେ ।
ଶାନ୍ତ କାନ୍ତ ବିଷ୍ଣୁ ପଦ୍ମାସନେ ବିଜେ
ପ୍ରିୟତମା ପତ୍ନୀ ଲକ୍ଷ୍ମୀ ଧରି ବାମଭୁଜେ ।
ଦିବ୍ୟ ରତ୍ନମାଳା ଗଳେ ସୁଶୋଭିତ
ହସ୍ତ ପଦ ମାନେ ଅଳଙ୍କାର ଯୁକ୍ତ ।
ଚତୁର୍ଭୁଜ ଦେବ ଉର୍ଦ୍ଧ୍ୱ ବାମ ହସ୍ତ
ଚକ୍ରାସ୍ତ୍ରରେ ଅଟେ ଶୋଭା ବିମଣ୍ଡିତ ।
ନିମ୍ନ ବାମ ଭୁଜ ଲକ୍ଷ୍ମୀ ବକ୍ଷୋଜରେ
କମଳ ବିରାଜେ ଦକ୍ଷିଣ ହସ୍ତରେ ।
କାମୋଦୀପ୍ତା ଲକ୍ଷ୍ମୀ କରି କୋଳାଗ୍ରତ
ବିକଚ ରାଜୀବ ଧରି ବାମ ହସ୍ତ ।
ଦକ୍ଷିଣ ପଦଟି ଅଟେ ନିମ୍ନମୁଖ
ବାମ ପଦ ପାଏ ମିଳନର ସୁଖ ।
ପଦ ତଳେ ଥାଇ ଗରୁଡ଼ ଗୋସାଇଁ
ପ୍ରଭୁ ନାରାୟଣ ପ୍ରାର୍ଥନା କରଇ ।
ଗଜଟିଏ ହୋଇ ମନେ ହରଷିତ
ଲକ୍ଷ୍ମୀ ଆଜ୍ଞା ଆଶେ ମଥା ଅବନତ ।
ଲକ୍ଷ୍ମୀ ନାରାୟଣ ମଠ ବାରଣ୍ଡାରେ
ପୂଜା ପା’ନ୍ତି ମଠ ଠାକୁର (ପାଟଣା) ଗ୍ରାମରେ ।
କୃଷ୍ଣ ଭଗବାନ ଶ୍ରୀମଧୁସୂଦନ
ପ୍ରାଚୀ ତୀରେ ଦେବ ମଧ୍ୟେ ଅଗ୍ରଗଣ୍ୟ ।
ପ୍ରିୟ ଦେବ ରୂପେ ରହି ନାନା ସ୍ଥଳେ
ପୂଜିତ ହୁଅନ୍ତି ମାଧମ ରୂପରେ ।
ବେନି ଭୁଜ ଦେବ ବଂଶୀଧର ହୋଇ
ରାଧା ପ୍ରେମେ ଦେବ ଛନ୍ତି ଭୋଳ ହୋଇ ।
ରାଧାକାନ୍ତ ଦେବ ନୂଆ ଗାଁ ମଠର
ପାଶେ ରାଧା ବିଜେ ବିଗ୍ରହ ପିତଳ ।
କୁରାଙ୍ଗ ଶାସନ, ପ୍ରତାପ ନଗର
ଅନ୍ତର୍ବେଦୀ ମଠ, ପାଣ୍ଡବ କୁଦର ।
ପିତାପଡ଼ା, ନିଭରଣ ଗ୍ରାମରେ
ରାଧା କୃଷ୍ଣ ମୂର୍ତ୍ତି ପୂଜିତ ଜନରେ ।
କବି ଜୟଦେବ କେନ୍ଦୁଲି ଗ୍ରାମରେ
ଭକ୍ତି ଭରେ ବିଷ୍ଣୁ ପଦସେବା କରେ ।
ପାଇ ଦିବ୍ୟ ବର ପ୍ରଭୁ କୃଷ୍ଣଙ୍କର
ଦଶ ଅବତାର ପ୍ରଭୁ ବିଷ୍ଣୁଙ୍କର ।
ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଲେ ଗୀତ ଗୋବିନ୍ଦରେ
ରୂପ କଳ୍ପ ବିଷ୍ଣୁ ନିଖୁଣ ରୂପରେ ।
କଲମ ମୁନରେ ଦେଲେ ତାଙ୍କ ସ୍ଥାନ
କରିଲେ ପ୍ରଭୁଙ୍କ ଗୀତେ ଜୟଗାନ ।
ଅମର ତାଙ୍କର କାବ୍ୟ ମନୋରମ
ବଞ୍ଚୁଅଛି ଯଶ ଏ ଉତ୍କଳ ଧାମ ।
ପ୍ରଭୁ ବାସୁଦେବ ଭକତ ବତ୍ସଳ
ସ୍ଵପ୍ନେ ଦେଖାଦେଲେ ଶୟନର କାଳ ।
ଆଦେଶିଲେ ଚଳି ବେଗେ ପୁରୀ ଧାମେ
କାବ୍ୟ ରଚିବାକୁ ଜଗନ୍ନାଥ ନାମେ ।
ଗୀତ ଗୋବିନ୍ଦର ରମ୍ୟ ପଦାବଳୀ
ବିମୋହିତ କଲା ପ୍ରଭୁ ବନମାଳୀ ।
ଶୟନ କାଳରେ ଭକ୍ତ ଜୟଦେବ
ପ୍ରଭୁ ପାଶେ ଗାଉଥଲେ ନିଜ ସ୍ତବ ।
ଅତି ପ୍ରୀତ ହୋଇ ପ୍ରଭୁ ଦାମୋଦର
ଭକ୍ତ କାବ୍ୟ ବାଣୀ ଶୁଣନ୍ତି କର୍ଣ୍ଣର ।
ପରାଣେ ଅଶେଷ ତୃପତି ଲଭନ୍ତି
ଶୟନେ ମାନସୁ କ୍ଲାନ୍ତି ହରିଥାନ୍ତି ।
ଚବିଶ ପ୍ରକାର ମାଧବ ପ୍ରସ୍ତର
ବିରାଜିତ ଥିଲେ ପ୍ରାଚୀ ବେନି ତୀର ।
. ବିଷ୍ଣୁ ସହସ୍ରର ନାମୁ ପଡ଼େ ଜଣା
ବିବିଧ ନାମରେ ବିଷ୍ଣୁଙ୍କ ଠିକଣା ।
ବିରଜା ମହାତ୍ମ୍ୟ କରିଛି ବର୍ଣ୍ଣନ
ଅନନ୍ତ ମାଧବ, ଆଦି ଦେବ ନାମ ।
ସୁଦର୍ଶନ ପୁଣି ଶ୍ରୀ ପୁରୁଷୋତ୍ତମ
ଜନାର୍ଦ୍ଦନ, ନର କାନ୍ତ ବିଷ୍ଣୁ ନାମ ।
ବାସୁଦେବ ନାମ ମହା ଭାରତରେ
ଗୋବିନ୍ଦ ମାଧବ ପୁରାଣ ପୃଷ୍ଠରେ ।
ନାନା ଭାବେ ନାନା ହସ୍ତେ ବିରାଜିତ
କାହିଁ ବେନି ହସ୍ତ, କାହିଁ ଚର୍ତୁହସ୍ତ ।
କାହିଁ ଶ୍ରୀ ମାଧବ ଅଙ୍କ ଅଳଙ୍କାରେ
ଶୋଭିତ ଅଙ୍ଗରେ ଶ୍ରୀମାଧବ ଥିଲେ ।
ସର୍ବ ମାଧବଙ୍କ ମଧ୍ୟେ ମାଧବର
ମାଧବାନନ୍ଦଙ୍କ ନାମ ଅଟେ ସାର ।
କୁଅଁର ପୁରର ଶ୍ରୀମାଧବାନନ୍ଦ
ମାଧବ ଜୀଉ ନାମ ଅଡ଼ଶପୁରର ।
ବରାହ ନୃସିଂହ ମନ୍ଦିରରେ ରହି
କୁଞ୍ଜ ବିହାରୀଙ୍କ ଅର୍ଚ୍ଚନା ଚଳଇ ।
ମାଧବ ମନ୍ଦିର କପିଳେଶ୍ଵରର
ଏବେ ଲୁପ୍ତ ପ୍ରାୟ ଅଛନ୍ତି ଠାକୁର ।
ଗୋକର୍ଣ୍ଣେଶ୍ଵରରେ ବାମନ ରୂପରେ
ମାଧବଙ୍କ ପୂଜା ଚାଲେ ଏହିଠାରେ ।
ତ୍ରିବେଣୀ ମାଧବ ଅନ୍ତର୍ଭେଦୀ ମଠେ
ଦାମୋଦର ନାମ ପାଣ୍ଡବଙ୍କ ପୀଠେ ।
ଗୋପୀନାଥ ଦେବ ଏଠି ବିରାଜିତ
ନରନାରୀ ମଧ୍ୟେ ହୁଅନ୍ତି ପୂଜିତ ।
ସୁବର୍ଣ୍ଣେଶ୍ଵରର ମନ୍ଦିର ବେଢ଼ାରେ
ବହୁତ ମାଧବ ବିରାଜିତ ଥିଲେ ।
ଦଶଟି ବିଗ୍ରହ ଏବେ ଦୃଶ୍ୟମାନ
ବ୍ରହ୍ମାଙ୍କ ମନ୍ଦିରେ ବେନି ବିଷ୍ଣୁ ସ୍ଥାନ ।
କୋରକରା ଗ୍ରାମ ବଟବୃକ୍ଷ ତଳେ
ବିଷ୍ଣୁ ବିରାଜିତ ପ୍ରାନ୍ତର ମଧ୍ୟରେ ।
ଚଉରାଶି ଗ୍ରାମେ ନଳିତା ମାଧବ
ଚାରୁ ଶିଳ୍ପ କଳା ବିଶ୍ଵେ ଅସମ୍ଭବ ।
ଅମରେଶ୍ଵରର ଜଗମୋହନରେ
ବେନି ମାଧବଙ୍କ ପୂଜାପାଠ ଚାଲେ ।
ପିତାପଡ଼ା ଗ୍ରାମ ଚାଳଘର ତଳେ
ବିରାଜିତ ବିଷ୍ଣୁ ଅଭୟ ମୁଦ୍ରାରେ ।
ରାମେଶ୍ଵର ସ୍ଥିତ ନାଟ୍ୟ ମନ୍ଦିରରେ
ବିଷ୍ଣୁଦେବ ଛନ୍ତି ଶିବଙ୍କ ସାଥିରେ ।
ନିଭରଣରେ କ୍ଷୁଦ୍ର ଅବତାର
ବିଷ୍ଣୁ ବିରାଜିତ ମନ୍ଦିର ଗାତ୍ରର ।
ନୀଳକଣ୍ଠପୁରେ ଶ୍ରୀନୀଳ ମାଧବ ।
ମନ୍ଦିର ନିର୍ମିତ ପୁରାପୁରି ନବ ।
ପୁରାତନ ଲୁପ୍ତ କାଳର କବଳେ
ନୂତନ ମନ୍ଦିର ଗ୍ରାମବାସୀ କଲେ।
ମଙ୍ଗଳା ଦେବୀଙ୍କ ବେଢ଼ା ମଧ୍ୟେ ରହି
ପୂଜା ପାଉଛନ୍ତି ମାଧବ ଗୋସାଇଁ ।
ଅତି ମନୋରମ ମାଧବ ବିଗ୍ରହ
ମୁଦୁଗଲ୍ ମାଧବ ନାମେ ପରିଚୟ
ବିଷ୍ଣୁ ମୂର୍ତ୍ତି ମାନ ଜଗମୋହନରେ
ବିରାଜିତ ଶିବ ସୋମେଶ୍ୱର ଠାରେ ।
କୃଷ୍ଣ ପ୍ରସାଦର ଶିବ ମନ୍ଦିରରେ
ବିଷ୍ଣୁଦେବ ଛନ୍ତି ଜଗମୋହନରେ ।
କାକଟପୁରର ପାଶେ ବିରାଜିତ
ବ୍ରାହ୍ମଣ ଶାସନ ନାମ ରଘୁନାଥ (ପୁର) ।
ମାଧବ ନାମରେ ଏ ବିଷ୍ଣୁ ବିଗ୍ରହ
ଗ୍ରାମ ମଧ୍ୟ ଦେବ ହୋଇଛନ୍ତି ଥୟ ।
ଗମ୍ଭାରୀପଦାର ମାଧବ ଠାକୁର
ସେ ମାଧବ ଛନ୍ତି ଶ୍ରୀନାଶିକେଶ୍ଵର ।
ଗଙ୍ଗ ବଂଶ ଦେବ ମାଧବ ସଂସ୍କୃତି
ପ୍ରାଚୀ ତୀରେ କରି ଆପଣା ରାଜୁତି ।
ଅର୍କତୀର୍ଥେ ସ୍ଥାପି ଆଦିତ୍ୟ ମାଧବ ।
ପୂଜାର୍ଚ୍ଚନା କରିଥିଲେକ ସମ୍ଭବ ।
ପ୍ରଚାରିଣ ଥିଲେ ମାଧବ ମହିମା
ବଢ଼ାଇଣ ଥିଲେ ବିଷ୍ଣୁଙ୍କ ଗାରିମା ।
ମାଧବ ଚରଣ ନାମେ ଉଦ୍ୟନାଥ
ଫେଡ଼ ପ୍ରଭୁ ଦୀନ ଅଶେଷ ଦୂରିତ ।
ପ୍ରାଚୀ ପୁଣ୍ୟତଟ ଶୋଭା ମନୋରମ
ତୀର୍ଥ ମଧ୍ୟେ ଥିଲା ଭାରତେ ଉତ୍ତମ ।
ଶାନ୍ତ, କାନ୍ତ, ରମ୍ୟ ତପ ସ୍ଥଳମାନ
ପ୍ରାଚୀ ତଟେ ଥିଲା ପୂର୍ବେ ବିଦ୍ୟମାନ ।
ନାନା ସ୍ଥାନୁ ଆସି ତପୀ, ଜପୀ ଜନ
ପ୍ରାଚୀ ତୀରେ ରଚିଥିଲେକ ଆଶ୍ରମ ।
ବନ ତପୋବନ ଶ୍ୟାମଳ ପ୍ରାନ୍ତର
ଶୋଭା ପାଉଥିଲା ପ୍ରାଚୀ ବେନି ତୀର ।
ଦେବଦେବୀ, ରାଜା, ପୁଣ୍ୟାତ୍ମା ପ୍ରବର
ଧାଇଁ ଆସୁଥିଲେ ପ୍ରାଚୀ ପୁଣ୍ୟ ତୀର ।
ଯୋଗ, ଧ୍ୟାନ, ତପ କରି ଆଚରଣ
ପ୍ରାଚୀ ତୀରେ ସୁଖେ କାଟୁଥିଲେ ଦିନ ।
ସନ୍ଥ, ସାଧୁ ଜନ ହୋଇ ମନ୍ତ୍ରମୁଗ୍ଧ
କୁଟୀର ରଟିଲେ ପ୍ରାଚୀର ସନ୍ନିଧ୍ୟ ।
ବନ ଫଳ, ମୂଳ, ନାରିକେଳ, ଚ୍ୟୁତ
କପିଥ, ନାରଙ୍ଗ, ପନଶ ଓ ଆତ ।
ଭରପୂର ଥିଲା ପ୍ରାଚୀ କାନନରେ
କ୍ଷୁଧା କଷ୍ଟ ମୁନି ଭୋଗୁଣ ନ ଥିଲେ ।
ଶ୍ରେଷ୍ଠ ପୁଣ୍ୟ ସ୍ଥାନ ମଣି ପ୍ରାଚୀ ତୀର
ରହୁଥିଲେ ରଚି ମଠ ଓ ମନ୍ଦିର ।
ବିଷ୍ଣୁ, କୃଷ୍ଣ, ଜଗନ୍ନାଥ ମୂର୍ତ୍ତି ସ୍ଥାପି ।
ମଠେ ସାଧୁ, ସନ୍ଥ ପ୍ରସାଦ ସମର୍ପି ।
ପନ୍ଦର, ଷୋହଳ ଶତାବ୍ଦୀ କାଳରେ
ବୈଷ୍ଣବ ଜମିଲେ ପ୍ରାଚୀ ନୀର ଧାରେ ।
ଉଦ୍ଗମ ସ୍ଥାନରୁ ଅନ୍ତିମ ସ୍ଥାନରେ
ମଠ ନିର୍ମିଥିଲେ ହରିଙ୍କ ଶ୍ରଦ୍ଧାରେ ।
ହରିହର ସ୍ଥଳ ପ୍ରାଚୀ କୂଳ ଯେଣୁ
ବିତରଣ ଥିଲା ପୁଣ୍ୟ, ଭକ୍ତି ରେଣୁ ।
ମଣି ଶ୍ରେଷ୍ଠ ପୂଜା, ପ୍ରାର୍ଥନା ଏ ସ୍ଥଳ
ସାଧୁ, ସନ୍ଥ ଜନ ହୋଇଥିଲେ ଠୁଳ ।
ପ୍ରାଚୀତଟୀୟ ମଠ : ଅର୍କମଠ
ପ୍ରାଚୀ, ସରସ୍ଵତୀ, ମଣିକର୍ଣ୍ଣିକାର
ତ୍ରିବେଣୀ ଘାଟରେ ହୋଇଥିଲା ମେଳ ।
ଅର୍ନ୍ତଭେଦୀ ମଠ ବିଦ୍ୟମାନ ଏଠି
ସାଧୁ, ତପୀ ଜନ ବିରଚିଣ କୁଟୀ ।
ସ୍ଥାପି ଜଗନ୍ନାଥ ପତିତପାବନ
କରୁଥିଲେ ନିତ୍ୟ ପୂଜା ଅରଚନ ।
ଭକ୍ତି ଭରେ ପୂଜି ସଦା ଦେବ ପଦ
ହୃଦେ ପାଉଥିଲେ ବିପୁଳ ଆନନ୍ଦ ।
ସେ ବୈଭବ ଆଜି ନାହିଁ ଏ ମଠରେ
ଦେବତା ପୂଜିତ ଚାଳଗୃହ ତଳେ ।
ଭକ୍ତଗଣ ମିଳି ଅଟାଳିକା ମାନ
ନିର୍ମିଛନ୍ତି ଏବେ ଦେଖିଛି ଅଧମ ।
ସିଦ୍ଧ ଗୁମ୍ଫା, ସାଧୁ ଗୁମ୍ଫା ବିଦ୍ୟମାନ
ସୁନ୍ଦର ଗ୍ରାମର ଉଚ୍ଚ ସ୍ଥାନମାନ ।
ଜଗମୋହନ କୁଦ ନାମରେ ବିଦିତ
ଗୁମ୍ଫାମାନ ଥିଲା ସାଧୁ ମୁନି ତୀର୍ଥ ।
ଶାନ୍ତ ପରିବେଶ, ନିର୍ମଳ ନିର୍ଝର
ତପ, ଜପ, ଧ୍ୟାନ ଲାଗି ଅନୁକୂଳ ।
ନିଆଳୀ ନିକଟ ନୂଆ ଗାଁ ଗ୍ରାମ
ବଂଶୀଧର, ରାଧା ଏ ମଠେ ଉତ୍ତମ ।
ସବୁ ମଠ ମଧ୍ୟେ ଏହି ମଠ ଶ୍ରେଷ୍ଠ
ଗ୍ରାମବାସୀଙ୍କର ଦୁଇଦେବ ଇଷ୍ଟ ।
ପୂଜା, ପାରବଣେ ଗ୍ରାମବାସୀ ମିଳି
ଯୁଗଳ ବିଗ୍ରହ ଥାଆନ୍ତି ସଙ୍ଖୋଳି ।
ପୁଷ୍ପ, ନଇବେଦ୍ୟ, ଧୁପ, ଦୀପ ଦାନ
ଭକ୍ତିପୂତ ଚିତ୍ତେ କରନ୍ତି ଅର୍ଚ୍ଚନ ।
ଦୁଃଖୀ, ଅଭ୍ୟାଗତ ରହି ମଠ ସ୍ଥଳେ
ପ୍ରସାଦ ସେବନ କରନ୍ତି ଏଠାରେ ।
ଜମି, ଜମା, ଧନ, ସମ୍ପଦରେ ଭରା ।
ନୂଆ ଗାଁ ମଠର ଦିବ୍ୟ ପରମ୍ପରା ।
ପ୍ରଚଳିତ ବହୁକାଳୁ ଏହିଠାରେ
ଗରିବ ଛାତ୍ରଙ୍କୁ ଅନ୍ନଛତ୍ର ମିଳେ ।
ଫତେଗଡ଼ ଗ୍ରାମେ ଫତେଗଡ଼ ମଠ
ଦେବ ଦେବୀଙ୍କର ଅଟେ ପୁଣ୍ୟ ପୀଠ ।
ଗ୍ରାମ ଜନ ମିଳି କରନ୍ତି ଅର୍ଚ୍ଚନ
ମଠ ସ୍ଥିତ ବିଷ୍ଣୁ, ରାଧା ମୂର୍ତ୍ତିମାନ ।