କାୟମନ ବଚନରେ

ସିଦ୍ଧସାଧୁ ଦଇତାରି ବାବା

(କବି ଦଇତାରି ବାବା ବ୍ରହ୍ମ ଅଲେଖଙ୍କ ପରମ ଭକ୍ତ । ପ୍ରଭୁଙ୍କ ନାମ ଭଜନ ଗାନ କରି କେତେକ ଚଉତିଶା ରଚନା କରିଯାଇଛନ୍ତି । ପ୍ରଭୁଙ୍କ ଅପୂର୍ବ, ଅନିନ୍ଦ୍ୟ ରୂପଲାବଣ୍ୟ, ଅଲୌକିକ ମହିମାକୁ ସେ ଏଥିରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି । ସୁନ୍ଦର, ସରଳ ଭାଷାରେ ଚଉତିଶାଟି ପାଠକଙ୍କୁ ମୋହିତ କରିଥାଏ ।)

ଭାବାର୍ଥ- (୧-୭) ହେ ସୁଜନେ, କାୟ ମନ ବାକ୍ୟରେ ଶ୍ରୀଗୁରୁଙ୍କ ପାଦ ତଳେ ଭକ୍ତିଭାବ ରଖ । କାଳଭୟ ଦୂରକୁ ଚାଲିଯିବ । ହେ ଖିଳ ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡ ନାୟକ, ଖଳ ବୁଦ୍ଧି ଛାଡ଼ି ମୋତେ ବିବେକ ମାର୍ଗରେ ଯିବାକୁ ଦିଅ । ହେ କ୍ଷମାନନ୍ଦ ମହିମା ଅଲେଖ, ଗତି ମୁକ୍ତିଦାୟକ, ଗବଗୁମାନ ଛାଡ଼ି ମୋତେ ଦେଖ । ପ୍ରଭୁଙ୍କ ସୁନ୍ଦର ବ୍ରହ୍ମ ଅତୀବ ଚମତ୍କାର । ହେ ସୁଜନେ, ଘନ ବିଦ୍ୟୁଜିଣା ତାଙ୍କର କାନ୍ତି । ସେ ଏକ ପାଦରେ ଉଦୟ ହୋଇ ଷଡ଼ବେଦ ପରେ ତ୍ରିପାଦ ଊର୍ଦ୍ଧ୍ୱରେ ରହିଛନ୍ତି । ଗର୍ବ, ଅହଙ୍କାର ଭାବ ତେଜି ତାଙ୍କୁ ସମସ୍ତେ ପ୍ରାର୍ଥନା କର ।

ସଜନେ ଗୋ, ଚଉଦ ଭୁବନରେ ଜଣେ ରାଜା, ଛପନ କୋଟି ଜୀବ ତାଙ୍କର ଦାସ, ଚନ୍ଦ୍ର ସୂର୍ଯ୍ୟ ତାହାଙ୍କ ପରଜା । ଛନ୍ଦ, କପଟ, କୁଟିଳ ବୁଦ୍ଧି ଛାଡ଼ି ପ୍ରଭୁଙ୍କ ପାଦକମଳ ତଳେ ପ୍ରାର୍ଥନା କର । ପ୍ରଭୁ ଆଦି ମୂଳ, ଶୁଦ୍ଧ ଅମୃତର ଧାରା ପ୍ରଦାନ କରିବେ ।

ଭାବାର୍ଥ- (୮-୧୬) ଭାବ ଭକ୍ତିରେ ଚିତ୍ତ ରଖି ହୃଦୟରେ ଜଗତର ନାଥଙ୍କୁ ଚିନ୍ତା କର । ପାପ ସଂସାରରେ ମାୟାପୂର୍ଣ୍ଣ ଜନ୍ମମୃତ୍ୟୁକୁ ସେ ଆଉ ଦେବେ ନାହିଁ । ଶୀଘ୍ର ପ୍ରଭୁଙ୍କୁ ଧ୍ୟାନ କର । ସେ ଚକ୍ଷୁ ଆଗରେ ଝଟକ ହୋଇ ଦିଶୁଛନ୍ତି । ସୁଜନେ ଗୋ, ନିରଞ୍ଜନ ନିରାକାର ହେଉଛନ୍ତି ନିଦା ବ୍ରହ୍ମ । ତୋର ନିଜ ମନ୍ଦିରରେ ନିରନ୍ତର ବିହାର କରୁଛନ୍ତି । ଦୃଢ଼ ଭାବରେ ହାତ ଟେକି ତାଙ୍କୁ ଭଜନ କର । ଟମାଳିଆ (ଦୁଷ୍ଟ) କାର୍ଯ୍ୟରେ କେବେ ମନ ନ ଦେଇ ଗୁରୁଙ୍କ ଚରଣରେ ମନ ଦିଅ । ସୁଜନେ ଗୋ, ନିଜ ଦେହରେ ଶୂନ୍ୟବାସୀ ବିରାଜମାନ କରୁଛନ୍ତି । ଅନ୍ତର୍ଦୃଷ୍ଟିରେ ତାଙ୍କୁ ଦେଖ । ଆକାର ଶୂନ୍ୟ ସେ ଦୀନ ଦଇତାରି ଠାରି କରି ଗୀତରେ କହିଲେ ।

ସୁଜନେ ଗୋ, ଚକ୍ଷୁର ଗୋଚରରେ ଡୋଳା ଲୁଚିଛି । ଡିଙ୍ଗର (ନୀଚ) ଜନର ଗରବକୁ ଗଞ୍ଜୁଛି । ମନରୁ ଭୟ ଛାଡ଼ି ବ୍ରହ୍ମଙ୍କୁ ଭକ୍ତି କର । କପଟ ରଙ୍ଗ ପସରାରେ, ଅଜ୍ଞାନରେ ଢଳି ନ ପଡ଼ । ସୁଜନେ ଗୋ, ଆଦିମୂଳଙ୍କ ପାଦରୁ ଅମୃତ ଝରୁଛି, ତାକୁ ଢୋକି, ପିଅ । ଶୂନ୍ୟରୁ ଆସୁଛି, ପୁଣି ଶୂନ୍ୟକୁ ଯାଉଛି । ଅଲେଖ ଅଣଅକ୍ଷର ଅଟନ୍ତି । ତାଙ୍କୁ ଅନୁସରଣ କଲେ ଭେଟ ପାଇବ । ତତ୍ତ୍ୱ ଚିତ୍ତରେ ଚାହିଁ ଦେଖ । ସେ ତ୍ରୈଲୋକ୍ୟ କରତା, ଗୁରୁ ଅଲେଖ । ତ୍ରିଭୁବନରେ ବ୍ୟାପି ରହିଛନ୍ତି ।

ଭାବାର୍ଥ- (୧୭-୨୪) ସୁଜନେ ଗୋ, ପଞ୍ଚମନକୁ ଥୟ କରି ଶମଦମାଦି (ଇନ୍ଦ୍ରିୟ ସଂଯମ) କରି ସ୍ଥିତ ହୁଅ । ସେ ଯାଏ ବ୍ରହ୍ମରେ ପ୍ରାଣ ରହିବ । ପ୍ରଭୁ ଅଦେହୀ । ତାଙ୍କୁ ଦର୍ଶନ କଲେ ଦୁଃଖସାଗରରୁ ତରିବୁ । ତୋ ହୃଦୟରେ ଯେପରି ଭୟ ରହିଛି, ଛାତି ଦକ, ଦକ ହେଉଛି, ତାହା ହେବ ନାହିଁ । ମନରେ, ମୋହମାୟାର ବଶରେ ବଣା ହୋଇଯାଅନାହିଁ । ଧ୍ୟାନରେ ବସି ଜପ, ଆରାଧନା କର । ମନରେ, ତୋର ଯେଉଁ ପାପବାସନା ରହିଛି ତାହା ଅଚିରେ ଧ୍ୱଂସ ହେବ । ସୁଜନେ ଗୋ, ନାମ ମଧ୍ୟରେ ଅନାମ ଅଲେଖ ସାର । ଚାହିଁଲେ ପୂର୍ବଦିଗରେ ବିହାର ବା ଉପବେଶନ କରିବା ଦେଖିବୁ । ତାଙ୍କୁ ହେତୁ କରି ଘରକୁ ଆଣ, ମନକୁ ଥୟ କର ।

ସୁଜନେ ଗୋ, ଯେଉଁଠାରେ ପରମାତ୍ମା ବିଦ୍ୟମାନ ସେଠାରେ ଜୀବପରମ ମଧ୍ୟରେ କୌଣସି ଭେଦାଭେଦ ନାହିଁ । ମାୟା ଜାଲରେ ପଶିଗଲେ ପୃଥିବୀକୁ ଆଉ ଫେରି ପାରିବୁ ନାହିଁ । ଫୁକା ବନ୍ଧର ଉପରେ ରହିଛି । ସେଠାରେ ପ୍ରଭୁ ଫଣିମଣି ନାଥ ବୈକୁଣ୍ଡ ବିହାରୀ ବିଜେ କରିଛନ୍ତି । ହେ ସୁଜନେ, ତାଙ୍କରି ନାମକୁ ଆଶ୍ରା କର । ତାଙ୍କ ପାଦରୁ ଗଙ୍ଗା, ଯମୁନା ଓ ସରସ୍ଵତୀର ତ୍ରିବେଣୀ ଧାର ବହୁଛି । ତୁମେ ବସି ରହି ସେଥିରୁ ବୁନ୍ଦେବୁନ୍ଦେ କରି ପାନ କର । ବଙ୍କୁନାଳ ପାଖରେ ପ୍ରଭୁଙ୍କର ବାସସ୍ଥାନ ରହିଛି । ସୁଜନେ ଗୋ, ଭରସା କରି ସେ ପବିତ୍ର ଝରରେ ଝସିକରି ପଶ । ତୁମର ଭବଭୟ ନାଶଯିବ । ଏ ରହସ୍ୟ କଥାକୁ କବି ଦଇତାରି ଗୀତରେ କହିଲେ ।

ଭାବାର୍ଥ- ନୀଳଗିରିର ଶିଖର ଦେଶରେ ମହାନିତ୍ୟପୁର ଗୋଲକ ଭୂଇଁ । ସେଠାରେ ମହାମହିମା ବିଜେ କରିଛନ୍ତି । ଯମ ସେ ପୁରକୁ ଯିବା ମନା । ତାହା ମୁନିଋଷି, ସତୀଙ୍କ ଲୀଳାଖେଳ । ଗୁରୁଙ୍କ ନାମକୁ ସର୍ବଦା ଧ୍ୟାନ କର । ସେ ନାମର ମହିମା ଏତେ ଅଧିକ ଯେ, ସୂର୍ଯ୍ୟ, ଚନ୍ଦ୍ରରୁ ତେଜ, ଜଳ, ପବନ ତା’ ମଧ୍ୟରେ ପଶି ପାରିବ ନାହିଁ । ସୁଜନେ ଗୋ, ବେଦଭୁବନ ସେଠାରେ ଅଛି । ଲୋଭ ମୋହର ଭ୍ରମରେ ନ ପଡ଼ି, ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ଭକ୍ତଙ୍କ ଉଦ୍ଧାରକର୍ତ୍ତା ବ୍ରହ୍ମଙ୍କୁ ପ୍ରଣାମ କର । ମାୟା ମୋହକୁ ଜିଣି ମୋକ୍ଷ ଲାଭ କର ।

ଭାବାର୍ଥ- (୨୯-୩୩) ସୁଜନେ ଗୋ, ବଙ୍କୁନାଳରେ ଏବେ ହଂସ ଖେଳୁଛି । ତାଙ୍କୁ ଧ୍ରୁବ ମଣ୍ଡଳରେ ଲୟ କରି ଦେଖ । ସେଠାରୁ ଦ୍ଵାଦଶ ଶବ୍ଦର କ୍ଷରଣ ଘଟୁଛି । ସେଠାରେ ଶୀତଳତା, ଉଷୁମ ନାହିଁ । ଷଡ଼ଋତୁ ସେଠାରେ ପ୍ରବେଶ କରିପାରେ ନାହିଁ । ହେ ସୁଜନେ, ସେଠାରେ ସଦାନନ୍ଦ ସ୍ଵାମୀ ବିଜେ କରିଛନ୍ତି । ତାଙ୍କ ମନ ଭ୍ରମର ପରି । ଏ ଫୁଲରୁ ସେ ଫୁଲ ବୁଲି ମଧୁ ସଂଗ୍ରହ କରିଥାଏ । ସେମିତି ସେ ଭକ୍ତଙ୍କ ହୃଦୟରୁ । ଭକ୍ତି ଭାବ ଗ୍ରହଣ କରିଥାନ୍ତି । ତାଙ୍କୁ ଶୟନରେ ସ୍ୱପ୍ନରେ ଡାକ । ଅମୃତ, ମଧୁ ପାନ କରିବ । ହେ ସୁଜନେ, ପ୍ରଭୁଙ୍କୁ ଭଲ ଭାବରେ ହେଜ । ହଂ କ୍ଷଂ ଉପରେ ଓଲଟ ଏକ ପାଦରେ ରହିଛି । ଅଜପା ମନ୍ତ୍ରରେ ତାଙ୍କୁ ଭଜନ କର । ଦୈତାରି ବାବା ଗୁରୁଙ୍କୁ ପ୍ରାର୍ଥନା । କଲେ । - ହେ କ୍ଷମାସାଗର ଶ୍ରୀଗୁରୁ, ବାଞ୍ଛା କଳ୍ପତରୁ ମୋତେ ଉଦ୍ଧାର କର ।